Hỏi: Ông Nguyễn Đức Quý (Việt kiều Canada) là người được bà Nguyễn Thị Nghị (em ruột) lập di chúc cho hưởng thừa kế di sản (nhà và đất tại TP Vũng Tàu), do Phòng Công chứng số 1 chứng thực ngày 14-11-1996. Sau đó ông Quý lập hợp đồng ủy quyền cho ông Huỳnh Phi Long thay mặt ký kết hợp đồng cho nhà, đất cho tôi và được Phòng Công chứng số 3 tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu chứng thực ngày 6-7-2005 . Nhưng khi tôi nộp đơn xin chuyển quyền sử dụng đất ngày 19-7-2005 thì Phòng Tài nguyên - Môi trường TP Vũng Tàu trả lại hồ sơ vì ông Quý không phải là diện nhận thừa kế theo quy định của pháp luật. Vậy người Việt Nam định cư ở nước ngoài có được hưởng thừa kế của người Việt Nam ở trong nước không? Việc trả lại hồ sơ như vậy có đúng không?
ĐOÀN THỊ ÁNH (232 Bình Giã, TP Vũng Tàu)
Trả lời: Điều 99 Nghị định số 181 ngày 29-10-2004 của Chính phủ về việc nhận quyền sử dụng đất (QSDĐ), điều kiện để người Việt Nam định cư ở nước ngoài được nhận QSDĐ thông qua mua nhà ở, nhận thừa kế nhà ở, được tặng cho nhà ở gắn liền với QSDĐ phải thuộc đối tượng được quy định tại khoản 1 Điều 121 Luật Đất đai năm 2003.
Đó là những người về đầu tư lâu dài có nhu cầu nhà ở trong thời gian đầu tư tại Việt Nam, người có công đóng góp với đất nước, những nhà hoạt động văn hóa, nhà khoa học có nhu cầu về hoạt động thường xuyên tại Việt Nam nhằm phục vụ sự nghiệp xây dựng đất nước, người có nhu cầu về sống ổn định tại Việt Nam, các đối tượng khác theo quy định của Ủy ban Thường vụ Quốc hội... Khoản 2, Điều 121 Luật Đất đai năm 2003 cho phép người Việt Nam định cư ở nước ngoài mua nhà gắn liền với QSDĐ thì được quyền tặng cho nhà ở gắn liền với QSDĐ.
Khoản 5 Điều 113 Luật Đất đai năm 2003 cũng quy định, trường hợp người thừa kế là người Việt Nam định cư ở nước ngoài thuộc đối tượng quy định tại khoản 1 Điều 121 Luật Đất đai thì được nhận thừa kế QSDĐ, nếu không thuộc đối tượng này thì chỉ được hưởng giá trị của phần thừa kế đó.
Như vậy, trường hợp nếu người Việt Nam định cư ở nước ngoài không hội đủ một trong những điều kiện quy định tại khoản 1 Điều 121 Luật Đất đai năm 2003 thì chỉ được quyền hưởng giá trị của phần di sản thừa kế, được ủy quyền nhận hoặc tặng, cho người Việt Nam trong nước đối với phần giá trị của di sản đó, chứ không phải QSDĐ và nhà ở. Việc cơ quan có thẩm quyền chưa giải quyết chuyển QSDĐ nêu trên là phù hợp với quy định của pháp luật.
Luật sư PHAN TRUNG HOÀI
