Hỏi: Nghe nói Nguyễn Đình Chiểu chỉ đậu tú tài (nên gọi Đồ Chiểu) mà sao ông ra Huế để thi hội?
Phạm Văn Minh (Long An)
Nguyễn Đình Chiểu
Theo quy định của kỳ thi hương xưa, thí sinh phải đậu cả bốn kỳ thì mới được gọi là cử nhân hay hương cống và mới được dự thi hội. Bốn kỳ đó là:
Kỳ thứ nhất: ám tả.
Kỳ thứ hai: kinh nghĩa, thi, phú.
Kỳ thứ ba: chiếu, chế, biểu.
Kỳ thứ tư: văn sách
Tùy theo thời vua, thể lệ trên có thể thay đổi chút ít. Người chỉ đậu ba kỳ (tam trường) thì gọi là tú tài hay sinh đồ. Người chỉ đậu tú tài, phải thi lại ở kỳ thi hương sau để đậu cử nhân rồi mới được dự thi hội. Người đậu lại tú tài lần thứ hai thì gọi là tú kép, đậu lần thứ ba thì gọi là tú mền, đậu lại lần thứ tư thì gọi là tú đụp…
Năm 1843, Nguyễn Đình Chiểu chỉ đậu tú tài ở trường thi Gia Định. Vì vậy, ông ra Huế không phải để thi hội mà ra kinh đô, quê nội của ông, nhằm có điều kiện ôn tập tốt hơn để dự kỳ thi hương tiếp theo vào năm 1849, nhưng vì mẹ mất, ông phải về quê chịu tang và bị bệnh đến mù mắt (do khóc thương mẹ). Ông đã gởi tâm sự mình vào nhân vật Lục Vân Tiên.
PGS-TS Lê Trung Hoa
