Trong những năm qua, tỉnh Đắc Nông giao nhiều rừng cho các doanh nghiệp (DN) để trồng rừng, nhưng thực tế, rừng không được trồng thêm mà còn bị phá tan nát. Từ đó, người dân bức xúc, cũng chạy đua với doanh nghiệp phá rừng lấy đất và tranh chấp quyết liệt với DN trong vùng dự án. Xã Đắc Ngo (huyện Tuy Đức) là một trong những điểm nóng như thế.
Dân di cư tự do ở xã Đắk Ngo chặt phá rừng tại các dự án trồng rừng của Công ty Lâm nghiệp Quảng Tín.
Mất rừng hàng loạt
Công ty TNHH một thành viên Lâm nghiệp Quảng Tín (trước đây là Lâm trường Quảng Tín, trụ sở đóng tại xã Đắc Ngo) được tỉnh Đắc Nông giao quản lý, bảo vệ hơn 9.880ha rừng tại 16 tiểu khu ở xã Đắc Ngo và xã Quảng Trực, huyện Tuy Đức.
Trong thời gian qua, công ty này đã liên doanh liên kết trồng rừng với 9 DN, HTX, gồm các công ty: Hoàng Khang Thịnh, Lâm Phát Đạt, Lê Gia, Lưu Thảo Nguyên, Bảo Lâm, Đại Phát Lộc, Bảo Châu, HTX Hương Phú, HTX Hiệp Thành. Nhưng theo kết quả thanh tra mới đây của Thanh tra tỉnh Đắc Nông, hiện đã có hơn 1.000ha bị mất trong tổng số 1.700ha rừng liên doanh liên kết.
Trong khi người dân địa phương đang thiếu đất, tỉnh lại giao cho Công ty Lâm nghiệp Quảng Tín, để rồi rừng không được trồng thêm, còn mất đi, điều đó đã làm người dân bức xúc.
Hậu quả, từ năm 2007 - 2010, có hơn 2.000ha bị các hộ dân di cư tự do từ các xã Đắc Nhau, Đường Mười, Bom Bo, Bình Minh của huyện Bù Đăng (Bình Phước) và các tỉnh, huyện khác đến cư trú bất hợp pháp tại xã Đắc Ngo và Quảng Trực đua nhau phá rừng, lấn chiếm, sử dụng đất rừng trái phép với diện tích hơn 3.440ha. Đến tháng 4-2011, tỉnh Đắc Nông buộc phải tiến hành cưỡng chế, giải tỏa khoảng 754ha rừng bị lấn chiếm trái phép ở 4 tiểu khu (1521, 1525, 1537 và 1538) của xã Đắc Ngo.
Các dự án liên doanh liên kết trồng rừng giữa Công ty Lâm nghiệp Quảng Tín và các DN, HTX khác đã bị dân di cư tự do ở xã Đắc Ngo tùy tiện chặt phá. Ảnh CÔNG HOAN
Giải tỏa xong, tỉnh đã giao diện tích trên cho Công ty Lâm nghiệp Quảng Tín trồng lại rừng. Nhưng do thiếu vốn, công ty đã phó mặc các doanh nghiệp liên doanh liên kết, và rừng trồng lại không được bao nhiêu. Vì thế, lại xảy ra tranh chấp, mâu thuẫn giữa DN và người dân.
Ông Đỗ Ngọc Duyên, Giám đốc Sở NN-PTNT Đắc Nông, cho biết: “Một số công ty liên doanh liên kết với Công ty Lâm nghiệp Quảng Tín, như Công ty Hoàng Thiên và Lê Gia đã lợi dụng việc kiểm tra, xử lý vi phạm về rừng đưa băng nhóm xã hội đen, côn đồ uy hiếp các hộ dân lấn chiếm, xâm canh đất trái phép và chặt phá hoa màu (cà phê, điều và mì), đốt nhà của các hộ dân xâm canh, dẫn đến người dân bức xúc đi khiếu kiện”.
Tại các khu vực của DN Phạm Quốc, Công ty Hoàng Khang Thịnh, DN Đại Phát Lộc… cũng liên tục xảy ra tranh chấp. Công tác bảo vệ rừng của Công ty Lâm nghiệp Quảng Tín yếu kém, không quản lý được diện tích rừng đã nhận. Một diện tích lớn rừng tự nhiên bị phá, lấn chiếm, trồng hoa màu và cây công nghiệp trái phép trong một thời gian dài mà không có biện pháp ngăn chặn, xử lý. Phía chính quyền xã Đắc Ngo cũng không quản lý được tình hình dân cư, để xảy ra tranh chấp căng thẳng tại các dự án ở địa phương.
Xử lý nghiêm các trường hợp sai phạm
Việc sai phạm tại các dự án liên doanh liên kết trồng rừng giữa Công ty Lâm nghiệp Quảng Tín và các DN, HTX đã rõ. Hiện cơ quan Thanh tra đã kiến nghị tỉnh có hình thức kỷ luật lãnh đạo Công ty Lâm nghiệp Quảng Tín (từ năm 2007 đến tháng 9-2011) vì buông lỏng công tác quản lý bảo vệ rừng.
Đối với diện tích rừng bị chặt phá nghiêm trọng (hơn 1.000ha), phải truy cứu trách nhiệm hình sự ông Thân Văn Minh (Giám đốc Công ty Lâm nghiệp Quảng Tín trong thời gian từ năm 2004 đến tháng 9-2010). Đề nghị chuyển hồ sơ vụ phá rừng sang Công an tỉnh để điều tra xử lý theo quy định của pháp luật.
Đối với ông Thân Văn Hòa (Giám đốc đương nhiệm của công ty), đề nghị kiểm điểm trách nhiệm vì chưa chấp hành ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh về trồng lại rừng trên đất được giải tỏa.
Thanh tra tỉnh cũng đề nghị kiểm điểm trách nhiệm lãnh đạo Sở NN-PTNT tỉnh vì chưa tham mưu, đề xuất kịp thời (với UBND tỉnh) biện pháp xử lý những sai phạm của Công ty Lâm nghiệp Quảng Tín. Kiểm điểm trách nhiệm lãnh đạo UBND xã Đắc Ngo, lãnh đạo UBND huyện Tuy Đức về trách nhiệm quản lý rừng và đất rừng, để dân phá rừng chiếm đất, mua bán trái phép gây mất an ninh và tạo thành điểm nóng tại xã Đắc Ngo. Thanh tra tỉnh cũng đề nghị tỉnh chỉ đạo Công ty Lâm nghiệp Quảng Tín thanh lý các hợp đồng liên doanh liên kết với các DN, HTX trước ngày 31-5.
CÔNG HOAN
