Không chỉ các khoản cho vay tín chấp tiêu dùng cá nhân của các công ty tài chính mới có mức lãi suất vượt quy định của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), mà chính các ngân hàng (NH) hiện nay cũng vi phạm quy định về lãi suất trong hoạt động cho vay qua thẻ tín dụng. Hầu như các NH quy định lãi suất, lãi suất thanh toán trễ hạn đối với hoạt động cho vay qua thẻ tín dụng lên đến 20% - 30%/năm. Điều này là sai với quy định của Bộ luật Dân sự.
Mặc dù, năm 2010, NHNN ban hành Thông tư 12 quy định việc cho vay cá nhân thì lãi suất theo thỏa thuận. Thế nhưng, theo quy định của Bộ luật Dân sự thì việc thỏa thuận đó phải trong giới hạn được phép.
Cụ thể, Khoản 1 Điều 476 Bộ luật Dân sự quy định: “Lãi suất vay do các bên thỏa thuận nhưng không được vượt quá 150% của lãi suất cơ bản do NHNN công bố đối với loại cho vay tương ứng…”. Và theo Quyết định số 2868/QĐ-NHNN ngày 29-11-2010 quy định mức lãi suất cơ bản bằng đồng Việt Nam là 9%/năm. Như vậy, chỉ có thể áp dụng mức lãi suất tối đa không quá 13,5%/năm. Do đó, nếu các bên cho vay có tranh chấp về lãi suất kiện ra tòa thì tòa sẽ áp dụng mức lãi suất này, bởi các quy định của “luật con” không thể trái với quy định của “luật mẹ” là Bộ luật Dân sự và Thông tư của NHNN càng không thể trái với nguyên tắc của Bộ luật Dân sự.
Hơn nữa, Bộ luật Hình sự cũng căn cứ vào mức lãi suất này để xử lý về tội cho vay nặng lãi. Cụ thể, tại Điều 163 Bộ luật Hình sự quy định rõ, người nào cho vay với mức lãi suất cao hơn mức lãi suất cao nhất từ 10 lần trở lên (tức trên 135%/năm) sẽ bị xử lý hình sự. Và trên thực tế, có rất nhiều cá nhân bị phạt tù về tội cho vay nặng lãi này.
Thế nhưng, vấn đề đặt ra, phải chăng NHNN đang làm ngơ để các tổ chức tài chính cho vay với lãi suất cao? Bởi các tổ chức tài chính hiện đang cho vay vượt trần quy định (cao hơn 150% lãi suất cơ bản) nhưng NHNN lại không “tuýt còi”, xử lý, khiến thị trường trở nên bát nháo, người nghèo càng nghèo hơn vì… lãi suất!
HÀN NI
