Xung quanh kiến nghị của cử tri về thực hiện chính sách một giá về nước sạch trên địa bàn TPHCM, trả lời PV Báo SGGP, ông Lê Hữu Quang, Trưởng phòng Kinh doanh - Dịch vụ khách hàng Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn (Sawaco) cho biết:
Sawaco và các công ty cấp nước thành viên đang thực hiện cung cấp nước sạch theo Quyết định số 103 năm 2009 của UBND TPHCM về điều chỉnh giá nước sạch trên địa bàn TPHCM. Theo quyết định này, “trường hợp người nhập cư, sinh viên, người lao động thuê nhà để ở (có thời hạn thuê từ 12 tháng trở lên, căn cứ vào sổ tạm trú và hợp đồng thuê nhà có xác nhận của địa phương) được tính định mức nước như người có hộ khẩu”.
Từ năm 2009 TPHCM đã thực hiện chính sách cung cấp nước sạch một giá khi người dân tạm cư vẫn được sử dụng nước với giá như người dân có hộ khẩu tại TPHCM. Tuy nhiên, sau một thời gian áp dụng Sawaco nhận được nhiều ý kiến phản ánh về những khó khăn của các đối tượng là sinh viên, người lao động thuê nhà để ở trong việc đăng ký định mức nước sinh hoạt do không công chứng được hợp đồng thuê nhà (vì chủ nhà trọ chưa có giấy chủ quyền nhà hợp pháp hoặc chủ nhà ngăn nhiều phòng cho thuê nên khó khăn trong việc công chứng nhiều hợp đồng/căn nhà…).
° PV: Vậy ngành cấp nước khắc phục khó khăn này như thế nào theo hướng lợi cho người dân?
Ông Lê Hữu Quang
° Ông LÊ HỮU QUANG: Để tạo điều kiện thuận tiện cho các đối tượng trên được hưởng giá nước sinh hoạt trong định mức, Sawaco và các công ty cấp nước thành viên thống nhất đơn giản thủ tục cấp định mức cho đối tượng này là chỉ cần giấy xác nhận lưu trú của công an phường, xã.
Để triển khai rộng khắp việc cấp định mức nước cho người lao động, sinh viên thuê nhà để ở, nhiều năm nay Sawaco đã chủ động phối hợp với đoàn thể các địa phương rà soát số lượng nhà trọ trên địa bàn, đến tận nơi vận động chủ nhà trọ đăng ký định mức nước cho người ở trọ. Phối hợp các KCN, KCX chủ động có kế hoạch khảo sát, thiết kế thi công lắp đặt đồng hồ nước ngay khi có dự án xây dựng khu lưu trú cho công nhân, đảm bảo sẵn sàng cung cấp nước và cấp định mức nước ngay khi khu lưu trú đưa vào sử dụng. Tính đến ngày 30-6-2016, các đơn vị cấp nước đã cấp định mức nước sinh hoạt được cho khoảng 440.000 sinh viên, người lao động thuê nhà để ở trên địa bàn thành phố.
Phần lớn chủ nhà trọ thực hiện đăng ký định mức cho người ở trọ để được sử dụng nước giá trong định mức nhưng cũng không ít trường hợp dù đã được cấp định mức nước sinh hoạt đầy đủ nhưng chủ nhà trọ vẫn tính tiền với giá cao cho người thuê để hưởng lợi từ tiền chênh lệch. Điều này đã khiến cho người lao động nghèo, sinh viên phải chịu thiệt thòi. Mặc dù phát hiện, nhưng doanh nghiệp cấp nước không có thẩm quyền xử lý các trường hợp này. Ngoài ra, cũng còn nhiều chủ nhà trọ chưa nhiệt tình đăng ký cấp định mức nước cho người ở trọ. Để chấn chỉnh tình trạng này, Sawaco rất mong có sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương với những biện pháp xử lý phù hợp.
Một hồ chứa nước thô tại quận Thủ Đức, cung ứng nước cho người dân TPHCM sử dụng. Ảnh: CAO THĂNG
° Không ít người cho rằng khi cùng một đối tượng sử dụng nước là hộ dân cư tại sao ngành cấp nước không tính toán, áp dụng chung một mức giá nước mà tính nhiều mức giá?
° Tỷ lệ người dân được tiếp cận nước sạch được xem là một trong những tiêu chí đánh giá mức độ phát triển của một địa phương, một quốc gia, lãnh thổ, khu vực và người dân cũng có quyền được tiếp cận về giá nước. Nghĩa là giá nước phải xây dựng vừa đủ thấp để bất kỳ ai cũng có thể được sử dụng nước, kể cả người nghèo. Mặt khác, nước là tài nguyên không dễ tái tạo. Đặc biệt, trong điều kiện biến đổi khí hậu ngày nay nước càng ngày càng khan kiếm và chi phí để xử lý nước thô và nước sạch càng ngày càng cao nên phải tiết kiệm nước. Trong các công cụ điều tiết sử dụng nước có công cụ về giá nước.
Để giải quyết 2 vấn đề giá nước phải vừa đủ thấp để ai cũng có quyền tiếp cận, giá phải vừa đủ cao để ai cũng tiết kiệm, phải nên chia ra nhiều mức giá. Nghĩa là sử dụng càng nhiều giá càng cao. Mức giá ban đầu phải thấp hơn giá thành để ai cũng có quyền tiếp cận. Các mức giá nước sẽ bù chéo nhau để giá bình quân cuối cùng bằng với giá thành sản xuất ra sản phẩm. Đây là tính khoa học của việc phải chia ra nhiều mức giá. Tương ứng như vậy, Sawaco chia ra nhiều bộ định mức. Cụ thể, hộ dân sử dụng nước 4m³/người/tháng giá 5.300 đồng/m³; trên 4m³ đến 6m³/người/tháng giá 10.200 đồng/m³; trên 6m³/người/tháng giá 11.400 đồng/m³. Sawaco không tự đặt ra mức giá này mà phải theo Thông tư hướng dẫn về xây dựng giá nước của Bộ Tài chính.
Việc xây dựng lộ trình giá nước, Sawaco đã tổ chức nhiều hội thảo với các đơn vị, cơ quan liên quan để nghe ý kiến đóng góp, phản biện và chọn ra định mức. Sau đó, Thành ủy có văn bản quy định áp dụng giá nước theo các định mức nói trên. Trong các mức giá này thì mức giá đầu tiên thấp nhất chỉ bằng 62% giá thành để đảm bảo ai cũng có thể tiếp cận được. Tuy nhiên, nếu xài nhiều hơn thì giá nước phải cao hơn để bù chéo.
Chúng tôi cho rằng mức giá nước hiện nay được xây dựng một cách thận trọng, khoa học và hợp lý. Còn nếu gom về một giá nước như ai đó đề xuất thì giá nước sẽ rất cao và chính người nghèo sẽ bị ảnh hưởng nhiều nhất. Tương tự, đề xuất xây dựng chỉ một giá nước cho tất cả các đối tượng gồm hộ dân, đơn vị sản xuất, đơn vị kinh doanh - dịch vụ, cơ quan hành chính sự nghiệp đoàn thể thì cũng không hợp lý.
° Một số người dân cũng khá bức xúc khi cho rằng tại sao định mức nước chỉ được áp dụng tại nơi có hộ khẩu thường trú, còn khi có nhà ở nơi khác trong thành phố lại áp giá nước cao hơn định mức?
° Nếu người dân muốn hưởng định mức tại địa chỉ khác (không phải nơi thường trú), Sawaco quy định cắt thủ tục chuyển định mức. Hộ gia đình có thể cắt chuyển định mức theo số lượng nhân khẩu mong muốn, không nhất thiết phải cắt chuyển cả hộ. Thủ tục đơn giản gồm: bản sao hộ khẩu của tất cả các nhân khẩu muốn đăng ký định mức và tất cả các nhân khẩu đã đăng ký định mức trước đó tại nơi muốn cắt đi và muốn nhập vào (có thị thực hoặc kèm theo bản chính đối chiếu); hóa đơn tiền nước của nơi muốn cắt và nơi muốn nhập định mức và sở đăng ký lưu trú hoặc giấy xác nhận lưu trú của công an phường, xã. Do định mức nước cấp theo đầu người nên khi có định mức ở nơi này khi người dân chuyển đến ở nơi khác mà không chuyển định mức việc sử dụng sẽ áp dụng giá cao hơn định mức.
Xin cảm ơn ông!
VÂN ANH thực hiện
