Kỷ niệm 100 năm ngày sinh của Lý Tự Trọng (20-10-1914 - 20-10-2014) - người anh hùng trẻ tuổi sống mãi cùng non sông đất nước, luôn là niềm tự hào của tuổi trẻ Việt Nam. Tấm gương của anh mãi ngời sáng và câu nói nổi tiếng “Con đường của thanh niên chỉ là con đường cách mạng, không thể có con đường nào khác” như một tuyên ngôn của tuổi trẻ, mạnh mẽ và mang tầm vóc thời đại.
Tượng Lý Tự Trọng trong khuôn viên Bảo tàng Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh.
Lúc mới 11 tuổi, năm 1925, Lý Tự Trọng là 1 trong 8 thiếu niên được Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên chọn sang Quảng Châu, Trung Quốc để học tập. Ở đây, anh được Bác Hồ dìu dắt, giáo dục, được gần gũi với những nhà cách mạng đàn anh. Thời gian học tại Trường Trung Sơn, Lý Tự Trọng đã thể hiện rõ tư chất thông minh và kỷ luật. Khi Quảng Châu công xã nổ ra, Trường Trung Sơn bị đóng cửa, Lý Tự Trọng được giao nhiệm vụ liên lạc cho Tổng bộ của hội ở Hương Cảng, rồi sau đó được phân công giữ liên lạc với thủy thủ trên các tàu từ Hương Cảng đi Thượng Hải, Sài Gòn và đi Pháp… Trong hoàn cảnh hoạt động bí mật, anh vừa hoạt động, vừa lao động để tự nuôi sống mình.
Khi về hoạt động tại Sài Gòn, trong một cuộc mít tinh tuyên truyền ở sân đá bóng Laraynie ngày 8-2-1931, Lý Tự Trọng được phụ trách bảo vệ đồng chí cán bộ diễn thuyết. Để đồng chí cán bộ chạy thoát, Lý Tự Trọng bắn chết tên mật thám người Pháp Lơgơrăng khét tiếng hung ác và bị địch bắt. Sau nhiều tháng bị giam cầm, tra tấn bằng mọi cực hình, anh vẫn giữ vững lòng son với cách mạng. Bọn địch hèn nhát đã đưa anh lên máy chém. Lý Tự Trọng hy sinh ngày 21-11-1931, lúc 17 tuổi, đã nêu tấm gương cao đẹp về chí khí cách mạng, về tinh thần lạc quan cách mạng.
Là người được Bác Hồ trực tiếp dìu dắt từ tuổi thiếu niên, sau này trở thành người đoàn viên đầu tiên, được giao nhiệm vụ tuyên truyền cho tổ chức Đoàn, được làm công tác liên lạc của tổ chức Đảng, lúc về Sài Gòn được giữ liên lạc cho đồng chí Trần Phú, Ung Văn Khiêm, Châu Văn Liêm… Lý Tự Trọng đã không ngừng học tập, rèn luyện để có thể đáp ứng mọi công việc một cách đáng tin cậy.
Lúc ra tòa đại hình của Pháp, ngày 17-4-1931, Lý Tự Trọng đã dõng dạc: Tôi hành động có suy nghĩ, tôi hiểu việc tôi làm, tôi đủ trí khôn để hiểu rằng con đường của thanh niên chỉ là con đường cách mạng không thể có con đường nào khác. Bộ trưởng thuộc địa Pháp đã đến dụ dỗ: “Nếu anh muốn, chính phủ sẽ đưa anh sang Pháp học rồi trở về làm việc với quyền cao chức trọng, giàu sang”. Lý Tự Trọng trả lời: “Ta sinh ra không phải vì những thứ ấy”. Trong những ngày ở khám lớn Sài Gòn, Lý Tự Trọng còn nhờ người chuyển vào và có được quyển Truyện Kiều bên cạnh cho tới lúc đi xa.
Cuộc đời và sự nghiệp của Lý Tự Trọng là hiện thân của tuổi trẻ phấn đấu học tập và rèn luyện, lao động và làm việc để có nhận thức đúng đắn, bản lĩnh vững vàng, khả năng làm việc và tồn tại trong hoàn cảnh và điều kiện khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ được giao. Lý Tự Trọng đã học tập và biết sử dụng tiếng Trung, tiếng Anh, tiếng Pháp… Được mệnh danh là “Trọng con” nhưng đã được tin tưởng giao cho những công việc lớn, giữ liên lạc cho các đồng chí lãnh đạo của Đảng, được bồi dưỡng chính trị, học hỏi nhiều điều từ các đồng chí cách mạng đàn anh, từ tấm gương của các anh hùng, liệt sĩ.
Ngay từ những ngày đầu, buổi đầu của thời dựng Đảng, dựng Đoàn, quan điểm chăm lo đào tạo lứa tuổi thanh thiếu niên của Bác Hồ, của Đảng ta là xuyên suốt. Bác đã thể hiện sự nhìn xa trông rộng, đặc biệt quan tâm và đặt niềm tin vào thế hệ trẻ. Trước lúc đi xa, trong Di chúc thiêng liêng, Bác viết: “Đoàn viên thanh niên ta nói chung là tốt… Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa hồng vừa chuyên”. Bác còn căn dặn: “Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một công việc rất quan trọng và rất cần thiết”. Đó là bồi dưỡng lý tưởng cộng sản, giáo dục truyền thống yêu nước, ý thức rèn luyện đạo đức cách mạng, đào tạo nguồn nhân lực kế tục sự nghiệp cách mạng.
Trong kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, tuổi trẻ ở khắp các chiến trường, ở mọi lĩnh vực đã thể hiện vai trò xung kích, đã noi theo những tấm gương anh hùng như Lý Tự Trọng, Võ Thị Sáu, Nguyễn Văn Trỗi, Nguyễn Viết Xuân…, viết nên những khúc quân hành, những bài ca ra trận tuyệt đẹp. Trong thời kỳ hòa bình, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, tuổi trẻ đã luôn phấn đấu để có sự tiếp nối bền vững sự nghiệp cách mạng của cha anh, làm cho đất nước ngày càng đàng hoàng hơn, to đẹp hơn như mong muốn của Bác Hồ.
Lúc đất nước bị xăm lăng, tuổi trẻ không có con đường nào khác hơn là đứng lên giành độc lập. Trong thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, lý tưởng làm cho dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh đang thúc giục và đòi hỏi thanh niên tiếp tục vun bồi và rèn luyện những phẩm chất cần có. Đó chính là lòng yêu nước, nhân ái, nghĩa tình, trung thực, đoàn kết, cần cù, sáng tạo. Đó chính là bản lĩnh, trí tuệ, đạo đức lối sống, kỹ năng làm việc để đạt năng suất và hiệu quả cao.
Đối với tuổi trẻ, việc vun bồi lòng yêu nước, trách nhiệm công dân là quan trọng, điều đó được thể hiện trong học tập, lao động và công tác trên các lĩnh vực để góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Khát vọng vươn lên làm giàu chính đáng nhằm làm cho dân giàu, nước mạnh của tuổi trẻ cần được khích lệ, được giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi. Để có được bản lĩnh, tuổi trẻ cần có trình độ, năng lực và điều quan trọng là phải học, phải rèn thông qua hoạt động thực tiễn và có được môi trường để được thử thách, trưởng thành chứ không phải là cách học kiểu nhồi nhét.
Vấn đề đặt ra là phải đổi mới cách giáo dục của nhà trường, vừa cung cấp kiến thức dùng được, vừa mở ra chân trời mơ ước, sáng tạo của tuổi trẻ. Đoàn thanh niên cũng đổi mới phương thức hoạt động, nhằm giúp thanh niên có môi trường rèn luyện và cống hiến. Cùng với nhà trường, xã hội và gia đình, với sự tác động tích cực và tạo điều kiện thuận lợi, lớp trẻ sẽ phát huy khả năng sáng tạo, phát triển toàn diện và vượt bậc.
Để có được lớp kế thừa “vừa hồng, vừa chuyên”, Đảng và Nhà nước cần có sự quan tâm nhiều mặt, trong đó coi trọng việc thu hút và trọng dụng người có đức, có tài một cách thực chất thông qua hoạt động thực tiễn, qua thử thách và rèn luyện chứ không phải là khuyến khích chạy theo bằng cấp. Tuổi trẻ cần được tin, được giao công việc để cống hiến, trưởng thành, có môi trường làm việc với năng suất cao. Đoàn thanh niên sẽ phải sâu sát hơn nữa với thanh niên, lắng nghe và có những đề xuất phù hợp. Mỗi cán bộ Đoàn phấn đấu để thật sự là thủ lĩnh thanh niên.
Nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh của anh hùng Lý Tự Trọng, chúng ta, những thế hệ tiếp nối luôn biết ơn anh, người đoàn viên đầu tiên đã nêu tấm gương cao đẹp về sự hy sinh, sự phấn đấu học tập và rèn luyện để làm cho bằng được những công việc lớn được giao. Súng gươm, bạo tàn và những cám dỗ đã không khuất phục được anh. Bản lĩnh, trí tuệ và phẩm chất cách mạng kiên cường của anh đã làm cho hình ảnh anh luôn đẹp mãi, luôn cổ vũ, động viên lớp lớp thanh niên Việt Nam vững bước trên con đường đưa đất nước tiến lên sánh vai với các cường quốc năm châu trong thời kỳ hội nhập và phát triển.
PHẠM PHƯƠNG THẢO
