Thành phố trẻ Cần Thơ hiện đứng đầu khu vực về giá trị sản xuất công nghiệp, hàng năm đóng góp 14,6% GDP công nghiệp toàn vùng. So với các tỉnh trong khu vực, thành phố Cần Thơ “gánh” nhiệm vụ nặng nề hơn trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa bởi vai trò trung tâm ĐBSCL. Do vậy, nếu không có những giải pháp kịp thời và quyết liệt, Cần Thơ sẽ khó làm tròn “chức phận” của mình.
Thừa nhà đầu tư, thiếu đất
Từ đầu năm đến nay, các khu chế xuất và công nghiệp Cần Thơ thu hút 10 dự án đầu tư mới và 11 dự án tăng vốn mở rộng sản xuất, với vốn đầu tư gần 31 triệu USD, nâng tổng vốn đầu tư đăng ký trên địa bàn lên 416 triệu USD. Lẽ ra, còn nhiều dự án nữa sẽ được triển khai, nhưng thiếu đất cho thuê trầm trọng.
Ông Võ Văn Lũy - Trưởng Ban quản lý các KCX và CN Cần Thơ cho biết: Từ tháng 8-2005 đến nay, KCX và CN Cần Thơ đã để vuột 9 dự án đầu tư trị giá 63 triệu USD của các doanh nghiệp nước ngoài, vì không có đất cho thuê.
TP Cần Thơ hiện có 4 KCN tập trung, gồm Trà Nóc 1 có diện tích tự nhiên 135 ha, thu hút 105 dự án đầu tư, lấp đầy 100% diện tích đất công nghiệp và đã có 67 dự án đi vào hoạt động ổn định, có doanh thu; KCN Trà Nóc 2 (165 ha), đã đầu tư xong hạ tầng, đáp ứng được yêu cầu của các doanh nghiệp.
Hiện nay, KCN này đang triển khai các đường nội bộ, công tác đền bù giải tỏa đạt 63,6%, phần còn lại 60 ha sẽ đẩy mạnh trong năm nay. Tuy nhiên, KCN này đang gặp vướng mắc vì thiếu vốn đền bù giải tỏa. Đã có 19 dự án thuê đất (thuê 89,6 ha), chiếm 90% diện tích đất công nghiệp đã đền bù giải tỏa và không còn đất để giao cho các nhà đầu tư.
KCN Hưng Phú 1 (350 ha) được Chính phủ phê duyệt từ tháng 5-2004 và giao cho Công ty Cổ phần KCN Sài Gòn - Cần Thơ làm chủ đầu tư. Đến nay đã có 5 dự án đăng ký đầu tư, diện tích đất cho thuê chiếm trên 43% đất công nghiệp.
Riêng KCN Hưng Phú 2 (226 ha) tuy mới được thông qua quy hoạch chi tiết, nhưng đã có 3 dự án thuê đất đầu tư xây dựng nhà máy đã đi vào hoạt động, với diện tích đất cho thuê chiếm trên 18% đất công nghiệp. Theo Ban Quản lý các KCN Cần Thơ, tính đến nay các KCX và CN Cần Thơ có 137 dự án đầu tư còn hiệu lực, với tổng vốn đăng ký trên 462 triệu USD.
Cần Thơ vẫn chưa quy hoạch được khu công nghiệp nặng, khu công nghiệp công nghệ cao - Ông Võ Văn Lũy trăn trở - Ban quản lý các KCN, KCX cũng đang tham mưu cho thành phố lập đề án phát triển KCN theo hướng dọc sông Hậu về phía Bắc quận Ô Môn và huyện Thốt Nốt. Tuy nhiên, muốn quy hoạch thêm KCN-KCX, bài toán nan giải nhất hiện nay là kinh phí giải toả bồi hoàn, xây dựng hạ tầng kỹ thuật và bố trí khu tái định cư cho người dân.
Ở TP Cần Thơ 1 ha đất từ nông nghiệp chuyển đổi mục đích sang đất công nghiệp, nhà đầu tư phải bỏ ra khỏang 3 tỷ đồng, có nghĩa là bình quân mỗi năm Cần Thơ cần khoảng 1.800 tỷ đồng cho công tác này. Nếu không có cơ chế chính sách và sự hỗ trợ ưu đãi từ Trung ương, nội lực Cần Thơ sẽ không thể kham nổi.
Giải pháp đột phá?
Bài toán đặt ra cho vấn đề thiếu đất sẽ không đơn giản nếu như ngay từ bây giờ TP Cần Thơ không cơ cấu lại quỹ đất và tìm kiếm các giải pháp tài chính hợp lý. Kế hoạch sắp tới, Cần Thơ sẽ triển khai mở rộng 4 khu công nghiệp ven sông Hậu rộng 1.150 ha. Trong đó có 2 khu công nghiệp mới là Thới An, Thới Long rộng 600 ha (quận Ô Môn); xây mới một khu công nghiệp, mở rộng khu công nghiệp hiện hữu thuộc huyện Thốt Nốt lên 500 ha; tiếp tục giải tỏa 680 ha mở rộng Khu công nghiệp Hưng Phú I, II, Trà Nóc II.
Trong đó, xây dựng 2 khu tái định cư rộng 320 ha phục vụ chỗ ở cho dân cư bị giải tỏa để mở rộng Khu công nghiệp Hưng Phú I, II và 2 khu công nghiệp quận Ô Môn đồng thời đầu tư xây dựng đường giao thông, hệ thống thoát nước, điện tại khu tái định cư Chùm Hồi tạo chỗ ở cho dân cư trong diện giải tỏa để mở rộng Khu công nghiệp Trà Nóc II thêm 60 ha.
Theo ông Nguyễn Thanh Sơn, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ, do ngân sách của thành phố còn hạn hẹp nên phải huy động các thành phần kinh tế tham gia đầu tư phát triển công nghiệp. TP Cần Thơ đã mời gọi doanh nghiệp đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng khu công nghiệp Hưng Phú 1 và 2. Giải pháp này sẽ tiếp tục được vận dụng để mở rộng hoặc xây dựng mới các KCN, xây dựng nhà ở công nhân theo quy hoạch của thành phố.
Các dự án đầu tư vào Cần Thơ thời gian qua chỉ xoay quanh việc khai thác các thế mạnh của Cần Thơ và vùng ĐBSCL như: chế biến thủy sản, chế biến thức ăn gia súc. Các KCN Cần Thơ cần tiếp tục khai thác các thế mạnh nói trên gắn với việc xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật phù hợp để thu hút các dự án phát triển công nghiệp có hàm lượng công nghệ cao...
Để giải quyết những vướng mắc trong quá trình phát triển công nghiệp, ông Võ Văn Lũy cho rằng TP Cần Thơ nên đề nghị Chính phủ cho phép phát hành trái phiếu từ 5 - 10 năm để huy động vốn đầu tư phát triển đô thị mới, nhất là cơ sở hạ tầng kỹ thuật của thành phố nói chung và các KCN nói riêng. Nguồn tài chính để thanh toán trái phiếu là nguồn thu ngân sách được tăng lên từ phát triển công nghiệp và tăng trưởng kinh tế.
Đồng thời, UBND thành phố cho phép Ban Quản lý các KCX & CN Cần Thơ sử dụng toàn bộ tiền thu cho thuê đất ở các KCN để tái đầu tư xây dựng lại cơ sở hạ tầng các KCN ngày càng hoàn chỉnh đồng bộ và hấp dẫn. Ngoài ra, cũng có thể huy động vốn ứng trước của các nhà đầu tư trong và ngoài nước đầu tư vào các KCN Cần Thơ và sẽ hoàn trả dần khi dự án đi vào hoạt động có nộp ngân sách.
TRẦN MINH TRƯỜNG
