Khái niệm “Thủ đô Văn hóa châu Âu” ra đời năm 1985 theo sáng kiến của Hội đồng Bộ trưởng của Liên minh châu Âu. Theo đó, trong một năm, từ một đến hai thành phố của châu Âu (đôi khi có thể hơn) được chọn là Thủ đô Văn hóa châu Âu, cùng thiết lập toàn bộ chương trình kỷ niệm hội tụ các ngành nghệ thuật... nhằm tôn vinh các giá trị văn hóa để từ đó, giới thiệu vẻ đẹp văn hóa của mình với bạn bè trong châu lục cũng như thế giới. Dựa vào tiêu chí trên, 2 thành phố Marseille của Pháp và Kosice của Slovakia được chọn là Thủ đô Văn hóa châu Âu năm 2013.
Marseille - Nhịp cầu văn hóa nối hai bờ
Thành phố cảng Marseille là thành phố thứ tư của Pháp được chọn sau Paris (1989), Avignon (2000) và Lille (2004).
Thành phố Marseille về đêm.
AFP cho biết để chào mừng sự kiện này, trong ngày mở màn 12 và 13-1, lần đầu tiên kể từ khi có danh hiệu Thủ đô văn hóa châu Âu, toàn bộ 97 tỉnh xã của vùng Marseille Provence sẽ cùng đồng loạt khai hội. Đúng như tên gọi, “văn hóa” sẽ được vinh danh tại Marseille trong suốt năm 2013 với hơn 500 sự kiện văn hóa lớn nhỏ cùng hơn 100 cuộc triển lãm nghệ thuật.
Vào ngày 12-1-2013, sẽ có nhiều buổi trình diễn nghệ thuật đương đại cực hoành tráng, trong đó nổi bật là Transhumance (cuộc diễu hành của hàng đàn động vật khắp lãnh thổ) cùng chương trình Sự điên rồ của nghệ thuật đường phố và lễ khánh thành nhiều trung tâm văn hóa mới, trong đó có MuCEM, Bảo tàng quốc gia văn minh châu Âu và Địa Trung Hải. Sau đó là chuỗi các triển lãm, các buổi hòa nhạc, biểu diễn nghệ thuật, hội họa, nhiếp ảnh, múa...
Đặc biệt, năm 2013 cũng sẽ dành một phần không nhỏ cho văn hóa Lebanon trong khuôn khổ các hoạt động nhân Marseille được chọn là Thủ đô văn hóa châu Âu. Các nghệ sĩ, họa sĩ có tiếng của Lebanon sẽ góp mặt trong các triển lãm kéo dài nhiều tháng, những buổi diễn múa từ cá nhân đến trình diễn tập thể và các sinh viên Lebanon cũng được mời tham gia nhiều hoạt động hội trại thú vị.
Kosice - Thành phố văn hóa nhiều màu sắc
Với nhiều người, Kosice hẳn nhiên là cái tên còn khá xa lạ. Là thành phố lớn thứ hai của Slovakia với dân số khoảng 235.000 dân, tính chính xác theo vị trí địa lý thì nó nằm ở phía Đông của Slovakia, ở đường biên giới của Đông Âu và EU, nằm trong khu vực giao lưu ngã ba Hungary, Ba Lan, Ukraine... Đây cũng là ưu điểm giúp văn hóa Kosice thêm đa dạng.
Cũng như Marseille, nhiều sự kiện văn hóa cũng sẽ rộn ràng khắp Kosice trong năm 2013 thông qua các chương trình biểu diễn, các bài thuyết trình, tìm hiểu, triển lãm, và tất nhiên, mọi chương trình đều rất phong phú và đa dạng. Thật ra ở Kosice, những lễ hội chào mừng rải rác bắt đầu từ tháng 12- 2012, nhưng sự kiện chính thức mở màn cho năm văn hóa sẽ khai mạc vào ngày 19-1-2013.
Cũng cần nói thêm là bản thân Kosice đã rất quyến rũ với các di tích thâm trầm cổ kính, với lịch sử hấp dẫn và nhiều danh lam thắng cảnh (hang động, công viên tự nhiên, lâu đài) xuất sắc, một số trong đó có tên trong danh sách Di sản thế giới của UNESCO... Đây cũng là nơi có nhiều trường đại học lâu đời, nhiều nhà thờ cổ. Tổng số tiền đầu tư để Kosice chuẩn bị cho nhiệm vụ của một Thủ đô văn hóa châu Âu là 75 triệu USD, trong đó 60 triệu USD đến từ EU, 10 triệu USD là tiền của nhà nước Slovakia và 5 triệu USD của thành phố.
Công việc quan trọng nhất là khoác lên các doanh trại quân đội có niên đại từ cuối thế kỷ XIX một không gian văn hóa đậm bản sắc. Vì vậy, nếu bạn chưa có nơi nào để thăm thú vào năm 2013, hãy đừng ngại tới Kosice khám phá nền văn hóa đa dạng của đất nước Slovakia.
VIỆT KHUÊ
