Thưa thớt Vườn quốc gia Mũi Cà Mau

Vườn quốc gia (VQG) Mũi Cà Mau là rừng ngập mặn nguyên sinh lớn nhất nước ta và cũng là khu Ramsar của thế giới, nhưng đang bị tàn phá trước sự bất lực của các ngành chức năng…

Chỉ còn... da beo

Qua lời chỉ dẫn của chủ đò bao, chúng tôi len lỏi qua nhiều con rạch trong VQG Mũi Cà Mau. Một số con rạch ăn thông vô rừng, những người có trách nhiệm đã cắm những hàng cây án ngự ngang rạch nhưng bị ai đó phá toang, đủ để một chiếc xuồng nhỏ chạy vô. Có nơi xuồng, ghe ra vô nhiều lần khiến cây bị gãy, ngã hoặc xiêu vẹo, không còn đủ sức cản địa. Càng tiến sâu vào lõi VQG Mũi Cà Mau, chúng tôi chứng kiến mức độ cây rừng bị chặt phá nhiều hơn. Dọc theo 2 bên kênh rạch, rừng đước bị kẻ xấu tỉa thưa, chọn những cây gỗ lâu năm, có cây dấu chặt dưới gốc còn khá mới, nhựa cây chưa kịp khô. Vài lần dừng để chúng tôi ghi hình, chủ đò bao hỏi thiệt lý do. Biết rõ mục đích chuyến đi, người lái đò bảo cứ ngồi yên để anh ta chở đến nơi rừng bị chặt phá nhiều, tha hồ chụp ảnh.

Sau gần 30 phút ngoằn ngoèo qua nhiều con rạch, chủ đò tấp võ lãi vô một khu rừng, bên ngoài cây mọc theo hàng, xanh um. Nơi ấy, theo lời của chủ đò là địa phận Kinh Ngang, thuộc Xẻo Cồng Cộc, nằm giáp ranh giữa VQG Mũi Cà Mau với Lâm ngư trường Trảng Sáo. Theo chỉ dẫn của chủ đò, chúng tôi xắn quần, cuốc bộ vô sâu bên trong chừng 100m. Chưa mỏi cặp giò, đã thấy khu rừng đầy ánh sáng vì một mảng rừng khá lớn đã bị chặt phá trống trơn. Ánh nắng mặt trời rọi thẳng xuống những gốc đước còn ứa nhựa. Kẻ xấu chỉ chừa lại vài cây đước còi cọc lẻ loi.

Sau một hồi ghi hình, chúng tôi được chủ đò chở qua Kênh 5 mà theo lời anh đó là phân khu bảo vệ nghiêm ngặt của VQG Mũi Cà Mau. Ngay phía đầu kênh có Trạm kiểm lâm Kênh 5 án ngữ. Vào sâu chưa đầy 1km, chủ đò bao rẽ phải vào một con rạch nhỏ rồi lủi vô bìa rừng. Nơi đó đã bị kẻ xấu khai thác trắng chứ không tỉa thưa như những nơi khác. “Có máy bay, anh nhìn từ trên xuống thấy màu xanh khu bảo vệ nghiêm ngặt của VQG Mũi Cà Mau như tấm da beo, nhiều nơi như bị hói đầu chứ hổng còn beo, đốm gì cả”, anh chủ đò ví von.

Ranh giới mong manh

Trên đường về trụ sở của Ban quản lý VQG Mũi Cà Mau, đò bao tiếp tục qua nhiều con rạch, một bên là ranh giới của rừng ngập mặn, một bên là hậu đất vuông nuôi thủy sản của hộ dân. Như tại rạch Cái Mòi thuộc ấp Bà Hương (xã Đất Mũi), con rạch nằm giữa phân chia ranh giới giữa rừng và khu dân cư. Con rạch chỉ chừng 20m bề ngang, lâm tặc có thể lội qua đốn cây rừng dễ dàng mà khó ai phát hiện. Anh chủ đò bao vui tính cho biết: “Miếng ăn ở ngay trước mắt, người hổng tham cũng nảy sinh lòng tham. Hổng chặt hầm than thì làm sàn, làm cột cất chòi cũng được. Bao nhiêu đó thôi cũng đủ thưa rừng”.

Trao đổi với chúng tôi, anh Đặng Minh Lâm, Trưởng Phòng lâm sinh thủy sản VQG Mũi Cà Mau, thừa nhận nạn chặt phá cây rừng gần đây diễn biến phức tạp so với trước đây. Nguyên nhân do năm nay nguồn lợi nghêu giống ít, người dân mất nguồn thu nên gây áp lực lên rừng. Cũng theo lời anh Lâm, gần đây Ban giám đốc VQG Mũi Cà Mau kỷ luật hàng loạt trạm trưởng Trạm kiểm lâm vì không hoàn thành nhiệm vụ, để xảy ra mất rừng số lượng lớn, như Trạm trưởng Trạm kiểm lâm Cái Mòi Đỗ Thành Nhiệm; Trạm trưởng Trạm kiểm lâm Kênh 5 Quách Tấn Kháng; gần đây nhất là cách chức Trạm trưởng trạm kiểm lâm Trại Xẻo, Trương Thanh Tâm và Trạm phó Trần Thái Sanh.

Ông Trần Quốc Tuấn, Giám đốc VQG Mũi Cà Mau, trăn trở: “Dân nghèo còn nhiều, ranh giới rừng mong manh nên rừng luôn bị tàn phá. Hộ dân không chặt bán cây tươi cũng mang về hầm than mua gạo. Khi nào chăm lo tốt sinh kế cho bà con, giúp người nghèo ổn định cuộc sống mới mong nạn chặt phá cây rừng giảm lại”.

Trước tình trạng trên, Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Phạm Thành Tươi chỉ đạo các sở, ngành có liên quan tiếp tục mở rộng điều tra, làm rõ vụ việc tàn phá rừng ở VQG Mũi Cà Mau. Một số vấn đề được yêu cầu làm rõ, là: tổng số diện tích rừng bị thiệt hại; những sai phạm của cán bộ VQG Mũi Cà Mau đã để mất rừng; cán bộ kiểm lâm có dấu hiệu tiếp tay với lâm tặc tàn phá rừng. Nếu cơ quan điều tra xét thấy đủ điều kiện thì khởi tố vụ án theo quy định của pháp luật. Song hành với đó, Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau yêu cầu kiểm điểm, xử lý nghiêm các đơn vị, cá nhân, cán bộ quản lý trực thuộc Vườn quốc gia Mũi Cà Mau không hoàn thành nhiệm vụ, để xảy ra mất rừng trong một thời gian dài.

XUÂN HẠ