Thống kê của các cơ quan chuyên trách cho thấy, thuốc lá nhập lậu đã gây thất thu cho ngân sách nhà nước khoảng 10.000 tỷ đồng mỗi năm, nhưng hầu như lực lượng chống buôn lậu vẫn chưa có phương pháp đấu tranh hiệu quả. Nhiều điểm “đen” chuyên kinh doanh mặt hàng này liên tục bị phát hiện, bắt giữ rồi tái phạm, đặc biệt là các điểm thuộc địa bàn khu vực giáp ranh TPHCM.
Sai phạm thấy rõ
Thay vì lén lút vận chuyển thuốc lá nhập lậu, nhiều đối tượng sẵn sàng công khai chở hàng cồng kềnh, chất đống các bao tải thuốc lá lớn trên xe gắn máy rồi phóng đi với tốc độ cao, lạng lách trên đường. Người dân sống ở khu vực giáp ranh giữa TPHCM với tỉnh Long An và Tây Ninh chẳng lạ gì những “tay đua bạt mạng” chở thuốc lá lậu trên tuyến tỉnh lộ 22 nối với đường Trường Chinh vào khu vực nội thành. Bà Nguyễn Thị Sở, 70 tuổi, sống gần kênh Thầy Cai (huyện Hóc Môn, TPHCM), bức xúc: “Các đối tượng buôn lậu này chạy xe như muốn “xé gió” vào lúc rạng sáng hoặc chiều tối. Đôi khi, đầu giờ chiều họ cũng vận chuyển khá nhiều. Thậm chí, trong số các tay buôn lậu có cả phụ nữ và trẻ em tham gia”.
Theo một cán bộ Chi cục Quản lý thị trường (QLTT) tỉnh Long An, các địa bàn “nóng” về tình hình vận chuyển, kinh doanh thuốc lá điếu nhập lậu vẫn là khu vực biên giới huyện Đức Hòa, Đức Huệ. Người dân địa phương thường kiêm luôn việc vận chuyển, dò đường, “né” lực lượng chuyên trách, vì họ vốn rành rẽ đường đi lối lại trên địa bàn. Trung bình mỗi ngày có hàng trăm thùng (500 gói/thùng) thuốc lá lậu tràn vào tỉnh, sau đó được chuyển tiếp đến TPHCM, tỉnh Bình Dương… Thêm nữa, có một lượng hàng không nhỏ được tuồn từ khu vực huyện Trảng Bàng (Tây Ninh) để đưa đi phân phối, bỏ mối cho các tỉnh lân cận. Tất nhiên, sông Vàm Cỏ Đông, kênh Thầy Cai chính là một trong những điểm vận chuyển, kết nối cung đường thuốc lá lậu.
QLTT TPHCM kiểm tra một cơ sở kinh doanh thuốc lá điếu nhập lậu trên địa bàn TP
Các đơn vị chuyên kinh doanh thuốc lá nhẩm tính, thuốc lá điếu hợp pháp hiện nay đang chịu nhiều mức thuế, phí, gồm: Thuế tiêu thụ đặc biệt 65%, thuế VAT 10%, thuế nhập khẩu 135%, thuế thu nhập doanh nghiệp 25% và Quỹ phòng, chống tác hại thuốc lá 1%. Thế nhưng, thuốc lá nhập lậu không những “trốn” được các loại thuế trên mà còn tạo ra mức giá chênh lệch từ 8.000 - 12.000 đồng/gói thuốc lá. Lợi nhuận này không hề nhỏ. “Thực sự, ngành sản xuất, kinh doanh thuốc lá của nước ta được giám sát trong điều kiện pháp lý nghiêm ngặt. Trên sản phẩm buộc phải in hình cảnh báo sức khỏe cho người sử dụng; sản phẩm cấm quảng cáo, khuyến mãi… Nhưng nghịch lý ở chỗ, pháp luật nghiêm thế nhưng thuốc lá nhập lậu vẫn tuồn vào nước ta, chuyển tiếp đến các thành phố lớn như Hà Nội, TPHCM để tiêu thụ…”, ông Nguyễn Văn Lát, chủ một điểm kinh doanh thuốc lá trên đường Trường Chinh (giáp quận Tân Bình và quận 12), nói.
Phối hợp ngăn chặn
Vừa qua, lực lượng QLTT TPHCM đã phối hợp chặt chẽ với lực lượng liên ngành của các tỉnh Long An, Tây Ninh trong việc kiểm tra, bắt giữ các “ổ” buôn lậu lớn, trong đó có thuốc lá nhập lậu. Kết quả bước đầu gặt hái được những thành công nhất định. Tuy nhiên, mỗi khi cán bộ QLTT lơ là, các đối tượng buôn lậu lại trỗi dậy. Chẳng hạn, điểm bán tự phát tại góc ngã tư Phan Huy Ích - Trường Chinh (quận Tân Bình), luôn có từ 4-5 người buôn bán thuốc lá điếu. Có hôm, người bán đẩy những tủ thuốc lá di động xuống lòng đường để mời khách. Chỉ cần thấy thấp thoáng bóng dáng của cơ quan chức năng, các đối tượng này nhanh chóng ôm hàng trốn mất. Nếu nhân với mức giá chênh lệch từ 8.000 - 12.000 đồng/gói giữa nhập lậu so với hàng phải đóng thuế; tính ra, người bán bỏ túi vài trăm ngàn đồng mỗi ngày nhẹ tênh.
Trên địa bàn TPHCM, từ đầu tháng 2-2017 đến nay, QLTT TP đã kiểm tra, phát hiện khoảng 20 vụ vận chuyển, buôn bán thuốc lá nhập trên các tuyến quốc lộ, tỉnh lộ thuộc địa bàn các quận, huyện như Bình Tân, Thủ Đức, Gò Vấp, Hóc Môn, Bình Chánh… Lực lượng chức năng đã tạm giữ gần 7.000 gói thuốc lá điếu các loại cùng 7 xe máy là phương tiện dùng chuyên chở hàng lậu. Ông Nguyễn Văn Bách, Chi cục phó Chi cục QLTT TPHCM, cho biết mới ra Tết Nguyên đán nên tình hình buôn lậu, gian lận thương mại còn hoạt động cầm chừng, ẩn mình để thăm dò các hoạt động của lực lượng kiểm tra chuyên ngành. Trước thực tế này, QLTT TP đã phối hợp thường xuyên, chặt chẽ với các đơn vị liên ngành có liên quan để kiểm tra, xử phạt các đối tượng vi phạm. Bên cạnh đó, QLTT TP cũng nỗ lực cùng QLTT của các tỉnh bạn phối hợp, lần tìm dấu vết chủ đường dây buôn lậu để đưa những đối tượng này ra ánh sáng.
THI HỒNG
