Cây sơri là đặc sản của vùng đất Gò Công, được xác định nằm trong 7 nhóm cây ăn trái đặc sản của tỉnh Tiền Giang. Sơri dễ trồng, ít tốn công chăm sóc, ít bị sâu bệnh, năng suất bình quân từ 30 - 35 tấn trái/ha/năm, nhà vườn thu được vài chục triệu đồng/ha. Thời gian đầu đã có không ít hộ vươn lên khá giàu từ cây sơri, nhưng vài tháng gần đây, giá sơri ngày càng xuống thấp, nhất là sơri chua giống Brazil. Nhiều nhà vườn đang đốn bỏ loại giống này để trồng hoa màu khác hoặc trồng lại giống sơri chua nội địa.
Cây sơri được trồng trên địa bàn tỉnh Tiền Giang tập trung nhiều nhất ở huyện Gò Công Đông gồm các xã: Bình Ân, Bình Nghị, Tân Đông, Kiểng Phước với diện tích hơn 270ha. Trong đó, xã Bình Ân có diện tích trồng nhiều nhất 162ha, xã Tân Đông 55ha. Ngoài 2 loại giống cây sơri chua và ngọt trước đây, nhiều năm qua, nông dân còn phát triển thêm giống cây sơri chua nhập từ Brazil với diện tích 50ha tập trung ở 2 xã Bình Ân, Tân Đông.
Sơri Brazil chín rụng đầy đất
Sơri Brazil dễ trồng, mau cho trái, sản lượng đạt rất cao, nếu thời điểm chín rộ, một cây có thể hái được 20kg, mỗi đợt trái cách nhau chưa đầy một tháng. Vì những ưu điểm này, từ năm 2008 đến nay, nhiều người dân đã đốn bỏ sơri chua địa phương trồng loại giống này. Mặt hàng sơri được tiêu thụ bởi Công ty Thịnh Phát với 2 sản phẩm chính là sơri đông lạnh và xay chế biến nước giải khát. Trước đây, do số lượng trồng ít, các điểm thu mua tiêu thụ hết, nên trái có giá từ 4.500 - 5.000 đồng/kg làm nhiều nhà vườn đốn bỏ cây sơri chua ngọt địa phương.
Hai năm trở lại đây, hơn 70% diện tích trồng sơri của huyện đã được trồng giống sơri Brazil. Do diện tích trồng sơri Brazil nhiều, sản lượng tăng dẫn đến hiện tượng “cung quá cầu” nên các điểm thu mua không tiêu thụ hết. Theo nhiều nhà vườn, khi hái được 10 thùng thì điểm thu mua chỉ lựa một thùng, chưa kể họ đưa ra tiêu chuẩn lựa trái quá khắt khe nên lượng sơri đạt yêu cầu rất ít. Vì vậy, một lần nữa người trồng lại đốn bỏ giống sơri này, trồng lại giống sơri chua địa phương
Bà Lê Thị Huyện (xã Tân Đông) cho biết: “Gia đình có gần 4 công đất chỉ trồng sơri. Vì sơri mất giá gia đình không có thu nhập gì khác, thấy trái chín đỏ, rụng đầy đất mà xót, cầm cự thêm thời gian nữa nếu không có giá chắc cũng đốn bỏ. Trước đây, khi thấy sơri Brazil bán được có giá, chúng tôi có hợp đồng miệng với thương lái rồi đốn bỏ sơri chua ngọt để trồng chứ không có giấy tờ gì hết. Bây giờ, thương lái không mua hết đành chịu vậy!”. Chị Nguyễn Thị Kim Khuyên ở cùng xã thì may mắn hơn vì vẫn còn để lại 50 gốc sơri chua địa phương sau khi đốn bỏ để trồng sơri Brazil. Hiện nay, dù sơri chua ngọt giá rẻ (3.500 đồng/kg) nhưng vẫn còn có thu nhập cho gia đình.
Ông Trần Văn Khải (xã Tân Đông) cho biết, người trồng trồng sơri tuy lời cao hơn trồng lúa nhưng cũng lắm bấp bênh vì hiện nay chuyện tiêu thụ chủ yếu phụ thuộc vào Công ty Thịnh Phát, đơn vị duy nhất thu mua. Nếu công ty ngưng mua hoặc thu mua giá thấp thì người trồng đành phải chịu. Hơn 30 năm gắn bó với nghề trồng sơri, đây là lần thứ hai người trồng bị rơi vào tình trạng này. Năm 2008, nhà vườn đốn bỏ cây sơri để trồng các loại cây hoa màu khác vì thấy thu nhập thấp. Sau đó trồng lại và phát triển giống sơri Brazil nhưng hiện nay giá mua quá thấp (không đủ tiền trả cho công hái) nên nhà vườn ở Tân Đông, Bình Ân, Bình Nghị lại đốn bỏ.
Nhiều nhà vườn thấy sơri chín rụng đỏ gốc, đem bỏ xuống ao cho cá ăn nhưng ăn nhiều, xót mắt cũng làm cá chết. Xã Tân Đông vừa ra mắt tổ hợp tác sản xuất và tiêu thụ sơri. Trước tình hình giá sơri như hiện nay, nhiều tổ viên vẫn còn trông chờ vào việc thành lập tổ hợp tác nên chưa nỡ đốn bỏ.
Cùng cảnh như các hộ trồng sơri trong huyện, ông Nguyễn Văn Thông, Chủ nhiệm HTX sơri Bình Ân cho biết, nhiều tháng qua, xã viên của HTX vẫn phải chịu chung tình hình như vậy, HTX có 14ha của xã viên, trong đó có 2ha trồng sơri Brazil. Hiện tại giá sơri chua địa phương giá 3.500 đồng/kg, giảm 2.000 đồng/kg so với 3 tháng trước đó, còn sơri Brazil có lúc mua lúc không.
Có nhiều xã viên trong HTX đã đốn bỏ sơri Brazil, như hộ Vương Thị Việt, ấp Kinh trên xã Bình Ân đốn 50 gốc đã trồng 5 năm nay, hộ ông Vương Văn Nhành đốn 100 gốc trồng 2 năm; hộ ông Phạm Văn Bụng đốn 100 gốc vừa trồng 6, 7 tháng nay. Số còn lại nông dân còn tiếc để cầm chừng, những ngày này người trồng không bán được bỏ trái chín đỏ cây, nhà có nuôi cá thì hái cho cá ăn nhưng cũng không hết.
Người trồng sơri ở Gò Công Đông đang lâm vào cảnh điêu đứng như thời điểm năm 2008 nên đốn bỏ cây sơri Brazil ngày càng nhiều. Để tình trạng “cung vượt quá cầu” đừng xảy ra với cây sơri Gò Công nói riêng và nhiều loại hoa màu khác của tỉnh, ngành nông nghiệp tỉnh Tiền Giang cần có định hướng, quy hoạch hợp lý về vùng trồng của từng loại trái cây đặc sản ở từng địa phương cụ thể, tránh để người nông dân “tự bơi” như hiện nay!
HỮU CHÍ-THU HỒNG
