Tên gọi chính thức của Toyota Classics 2016 diễn ra tại Nhà hát TPHCM tối 11-11 là “giao hưởng giao thoa” nhưng phần tiếng Anh có lẽ nói trọn vẹn hơn cả về thông điệp của nhà tổ chức: Opera with a twist - sự phá cách gây bất ngờ với những tác phẩm đã quen thuộc.
Sự phá cách bao trùm
Bao trùm phần chính của chương trình là những bản opera và giăng đầy những phá cách lớn nhỏ, thêu dệt bằng tấm màn âm thanh sặc sỡ của dàn giao hưởng Ba Lan Baltic Neopolis.
Sau màn mở đầu với tên gọi Đoàn kết ASEAN khá thiên về hình thức, khán giả nhanh chóng bị cuốn thẳng vào những trích đoạn cực kỳ quen thuộc trong opera Turandot của Puccini, một tác phẩm “đa chủng tộc”.
Lấy cảm hứng từ chuyện tình nàng công chúa Mông Cổ kiêu hãnh Khutulun, Đồ Lan Đóa, hay Turandot; lấy bối cảnh thành Bắc Kinh và được cảm hứng trực tiếp từ những bản nhạc Trung Hoa trong chiếc hộp nhạc, món quà tặng của một nhà ngoại giao Ý tại Trung Quốc gửi tặng Puccini, bản aria Nessun Dorma hứa hẹn khán giả một đêm “mất ngủ” trong những cắt ghép tài tình từ chất liệu opera gốc, và phần dẫn truyện điêu luyện của Pamela Tan Nicholson.
Pamela Tan Nicholson và Vasko Vassilev - cặp song tấu nổi tiếng với tư tưởng âm nhạc phá cách trong thế giới của nhạc cổ điển - thính phòng
Madame Butterfly (Hồ điệp nương), tác phẩm tiếp theo của chương trình lại là sản phẩm đa văn hóa khác. Sẽ thú vị hơn nếu chúng ta biết Madama Butterfly về sau trở thành cảm hứng chính cho vở nhạc kịch Miss Saigon của Claude Michel Schonberg và Alain Boublil, bộ đôi đứng sau nhạc kịch Les Miserables cực kỳ thành công. Sự khắc khoải trong câu chuyện tình buồn vì ly biệt trong Madame Butterfly, thứ cảm xúc được diễn đạt tài tình bằng ngôn ngữ âm nhạc.
Sau một Độc đạo tương đối mờ nhạt, Mắt đêm là một điểm nhấn đẹp của đêm diễn nói chung và phần tham gia xứng đáng của Tùng Dương nói riêng. Loại bỏ hầu hết yếu tố điện tử đã xuất hiện ở dự án Rễ cây trong nhạc hội Monsoon, 2 tác phẩm được thay phần nhạc nền rất chỉn chu, thực dụng và hiệu quả, đã tôn bật lên những ca từ của Sa Huỳnh và giọng hát giàu biến hóa của Tùng Dương.
Khán giả bị lôi cuốn
Phần thứ hai của chương trình được nối tiếp bằng những đoạn flamenco lả lướt, báo hiệu cho những Habanera, Toreador thuộc Carmen - vở opera đột phá của nhà soạn nhạc Pháp yểu mệnh Georges Bizet. Thêm một trường thiên gần 20 phút, ở đó các trích đoạn được chắp ghép và nối kết tài tình bởi Pamela và cộng sự, cho ra một tác phẩm hoàn chỉnh nằm đâu đó giữa kịch, opera, nhạc cổ điển và nhạc đại chúng - nhất là chỗ ca từ sáng tác mới.
Chương trình chính kết thúc bởi giai điệu quen thuộc, sôi nổi và tiêu dao của bản brindisi Cùng nâng ly rượu mừng trích từ vở opera La Traviata của Verdi. Và La donna è mobile trích từ opera Rigoletto cũng của Verdi với phần lời “chè chén” do Pamela sáng tác.
Các encore liên tiếp thết đãi người nghe với những bản pop không thể quen thuộc hơn, như How Deep is Your Love của Bee Gees, Liên khúc 3 ca khúc Dancing Queen, Waterloo và Mama Mia của ABBA và Mission Impossible của nhà soạn nhạc Argentina gốc Do Thái Lalo Schifrin, một cái tên quốc tế khác.
Chủ đề Giao hưởng giao thoa của năm nay là một bước “giải thiêng” không phải chính những tác phẩm kinh điển - hay cổ điển - mà là chính những tháp ngà kiên cố trong định kiến thưởng thức, bằng công thức pha trộn khó có ai ngoài bộ đôi Pamela Tan và Vasko Vassilev có thể nghĩ tới. Những cảm xúc chân thật, run rẩy và giao thoa mỗi khi tác phẩm được biểu diễn và thưởng thức không thể bó hẹp giữa những nốt, dấu hay dòng kẻ nhạc vô hồn, và giữa những định kiến không đáng có. Chỉ trong giao thoa, chúng ta mới có thể tìm thấy rõ hơn những bản sắc, những giá trị trường tồn của âm nhạc.
Đêm nhạc cổ điển Toyota Classics 2016 đã kết thúc trong sự hứng khởi của gần 500 khán giả, họ đứng lên khỏi ghế, nhún nhảy và vỗ tay theo nhịp tưởng như không muốn ra về.
DU LÊ
