1. Xuân sang, nhìn lại, quận Cái Răng (TP Cần Thơ) có gì mới? Trong năm qua, có nhiều sự kiện, nhiều niềm vui đến với vùng đất này. Nhưng dấu ấn khó phai nhất, đậm nét nhất chính là sự xuất hiện của cây cầu “thế kỷ” - cầu Cần Thơ (tháng 4-2010), cây cầu trọng yếu cuối cùng suốt dải thiên lý Bắc - Nam. Sông Hậu vẫn hiền hòa chảy ra biển nhưng 100 năm kẽo kẹt bến phà xưa đã lùi xa. Người châu thổ đã được “cưỡi rồng”, mở thêm cơ hội hưởng nhiều lộc hơn từ vùng đất phù sa.
Vinh dự thay, phần cầu phía Cần Thơ hầu như nằm trọn hết trong quận Cái Răng. Cầu Cần Thơ đã định vị cho Cần Thơ, mảnh đất trung tâm châu thổ và cho cả Đảng bộ, chính quyền cùng người dân quận Cái Răng một vị thế mới, tầm cao mới, năng động, hiện đại, hòa nhập nhanh hơn với cả nước và bạn bè quốc tế.
Xuân về chợ nổi Cái Răng.
“Cửa” đã mở toang cho tiểu vùng Tây sông Hậu. Cơ hội mới, niềm tin lớn lan tỏa khắp cộng đồng cư dân châu thổ. Trên cầu Cần Thơ, nhìn từ độ cao hơn 100m so mặt nước, đất Cái Răng như rộng dài, đẹp hơn rất nhiều. Ghe thuyền ngược xuôi nơi ngã ba sông; cảng quốc tế Cái Cui nằm kề sông lớn; xóm Chài, cồn Ấu xanh rì cây trái, kênh rạch quấn quýt… Phải có sự quyết tâm lớn lắm của cả hệ thống chính trị và sự đồng thuận cao của nhân dân mới có được dáng vẻ lộng lẫy, hiện đại hôm nay. Và tương lai không xa (dự kiến) còn là điểm cuối của tuyến đường sắt cao tốc TPHCM - Cần Thơ. Người Cái Răng luôn vì cái chung, vì mọi người.
Cái Răng trở thành nơi đầu tiên đón nhận bạn bè gần xa đến với Cần Thơ. Cấp ủy và chính quyền nơi đây đã sớm nhận ra ưu thế này để tận dụng, thúc đẩy quận nhà phát triển. Bên cạnh niềm tự hào, Cái Răng đang mang trên mình trọng trách lớn.
2. Với vị thế cửa ngõ, Cái Răng được xác định là một trong hai hướng phát triển chính của TP Cần Thơ. Rất nhiều công trình giao thông đầu mối thủy bộ mang tính liên vùng, liên khu vực, tạo động lực cho sự phát triển không chỉ của mình. Quốc lộ 1A, tỉnh lộ 924 chạy xuyên suốt địa bàn quận tạo thành trục xương sống trong giao thông đường bộ và sắp tới sẽ hoàn chỉnh quốc lộ Nam sông Hậu từ điểm giao đường 3-2 đến rạch Cái Cui...
Người và đất Cái Răng đã không phụ vào sự kỳ vọng đó. Phía Nam sông Hậu, vùng đất vốn bình lặng, nặng về thuần nông biết bao thế hệ như bừng tỉnh, vụt bứt phá với tốc độ rất nhanh, minh chứng rõ nét nhịp sống của một “Cần Thơ mới” đầy năng động, hội nhập, phát triển trong thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hóa và đô thị hóa. Cái Răng là quận có tỷ lệ đô thị hóa cao nhất Cần Thơ.
Nơi đây, ngoài cầu Cần Thơ còn có khu đô thị hiện đại nhất ĐBSCL với quy mô trên 2.000ha, dân số dự kiến 120.000 người; cảng quốc tế Cái Cui (công suất 2,2 - 2,5 triệu tấn/năm); cụm công nghiệp tổng hợp (Hưng Phú 1, 2, khu chế biến dầu thực vật Cái Lân...); khu căn hộ chung cư cao cấp Tây Nguyên Plaza; các siêu thị, trung tâm thương mại, văn phòng cho thuê quy mô lớn; khu dân cư Hưng Phú 1, Phú An; Bệnh viện đa khoa Hoàn Mỹ, Công viên văn hóa miền Tây, Khu du lịch Phù Sa, chợ đầu mối nông sản Yên Thượng mở thêm hành lang cho thương mại Cái Răng phát triển...Vùng Nam sông Hậu đã thực sự trở thành điểm nhấn, là khu đô thị - cảng – công nghiệp vô cùng quan trọng của TP trung tâm đồng bằng.
Dáng vóc Cái Răng đã thay đổi nhiều quá. GDP bình quân đầu người hiện nay đạt 19 triệu đồng/người/năm, tăng gần 2 lần so với đầu nhiệm kỳ trước. Đến nay, quận có 5/7 phường đạt chuẩn phường văn hóa, 63/63 khu vực đạt “khu vực văn hóa” và 16.996 gia đình văn hóa. 5 năm qua, quận đã xây dựng và sửa chữa 128 căn nhà tình nghĩa cho gia đình chính sách, giải quyết việc làm cho 24.283 lao động, xóa nghèo được 1.410 hộ, đạt 175,81% chỉ tiêu nghị quyết đề ra.
3. Từ tên một con rạch bình dị của “dân ấp dân lân” thành tên chợ (dưới sông và trên bộ), tên thị trấn rồi vụt lớn thành “quận” khi Cần Thơ trở thành TP trực thuộc Trung ương (2004). Song hành cùng Cần Thơ, đồng bằng và cả nước, Cái Răng ngày càng trở mình, lớn mạnh.
Vị thế hôm nay bắt nguồn từ những chắt lọc tinh hoa, tích cực hôm qua. Người Cái Răng luôn ghi nhận, nâng niu, trân trọng và biết phát huy truyền thống. Cái Răng “ôm trọn” cả văn minh sông nước (chợ nổi) lẫn văn minh miệt vườn và đều phát triển ở trình độ cao, vang danh khắp “lục tỉnh” hàng trăm năm.
Một tài liệu do người Pháp viết cuối thế kỷ 19 đã cho thấy hình ảnh Cái Răng khá sung túc: chợ Cái Răng nằm gần Cần Thơ nhất, ngay cửa một con rạch cùng tên. Nhà nổi do thương gia người Hoa, người Việt cất bằng tre hai bên con rạch san sát gợi nhớ đến làng nổi ở Châu Đốc. Hò Cái Răng, chợ nổi Cái Răng, nem Cái Răng… là bản sắc riêng, tạo bao bâng khuâng ngỡ ngàng cho khách phương xa. Nét mạnh mẽ, hiện đại của vùng Nam sông Hậu hôm nay vẫn luôn hòa quyện với nét truyền thống buổi sơ khai thuở cha ông mở đất, chợ nổi Cái Răng sầm uất “trên bến dưới thuyền”... Sự hòa quyện đó tạo nên sức mạnh cho Cái Răng trong tương lai.
Năm mới 2011, đường đi của quận Cái Răng càng rộng và sáng lắm. Và ai cũng vững tin về sự bật dậy của vùng đất này
VŨ THỐNG NHẤT
