Nuôi bò sữa vốn là một nghề truyền thống của người dân Củ Chi. Hơn 1 năm trở lại đây, giá sữa tươi tăng cao, người dân ồ ạt phát triển đàn bò. Với diện tích chuồng trại hẹp, trong khi không có hệ thống xử lý chất thải đã dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường nặng. Hàng ngàn người dân vùng bò sữa đang đối mặt với… ô nhiễm.
Sống cùng... chất thải
Xã Tân Thạnh Đông huyện Củ Chi có trên 6.500 hộ dân, thì có đến 1.265 hộ nuôi bò sữa, tổng đàn là 9.550 con. Trung bình, cứ 6 hộ thì có 1 chuồng nuôi bò sữa, mỗi chuồng có khoảng 8-9 con. Nhiều chuồng có số lượng bò ngang với quy mô trang trại như gia đình ông Nguyễn Văn Sĩ ở ấp 6 nuôi 80 con; bà Tô Thị Ê nuôi 60 con; ông Nguyễn Văn Sơn nuôi 50 con…
Anh Nguyễn Văn Hùng, cán bộ xã Tân Thạnh Đông nói: “Hơn 1 năm nay, giá thu mua sữa từ 7.000 tăng lên 7.500 đồng/kg nên người nuôi bò phấn khởi, đàn bò sữa cũng tăng nhanh. Chỉ trong năm 2007, đàn bò tăng thêm trên 1.000 con. Bò nhiều nhưng chuồng trại hẹp, nằm ngay cạnh nhà, nên tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng nặng”.
Gia đình ông Sĩ nuôi hơn 30 con bò nhưng chưa có hệ thống thu gom, xử lý chất thải.
Ông Huỳnh Hiệp Sĩ ở ấp 3 có đàn bò sữa 31 con và đàn heo trên 100 con. Hệ thống chuồng bò, heo được dựng bao quanh ngôi nhà. Hàng ngày, chất thải của đàn bò, heo không qua xử lý mà xả thẳng ra các hố.
Chất thải tự phân hủy, ngấm xuống đất, còn nước dơ theo mương chảy ra hệ thống thoát nước dọc con đường của ấp.
Ông Sĩ hồn nhiên nói, mọi người trong nhà sống chung với chất thải bò, heo nhiều năm nay nên không còn nghe mùi hôi nữa. Vì hầu như nhà nào ở đây cũng nuôi bò sữa nên không ai nói gì.
Một người trong cuộc như ông Nguyễn Văn Phước, chủ đàn bò sữa 28 con thì có vẻ ưu tư hơn: “Mùi hôi thì gắng chịu, chỉ lo phân, nước tiểu heo, bò ngấm xuống đất làm ảnh hưởng đến nguồn nước giếng”. Nhà ông đã đầu tư làm hầm biogas nhưng khi cả xã, cả huyện cùng nuôi bò thì hệ thống nước ngầm rất dễ bị ảnh hưởng.
Đi dọc tỉnh lộ 15, mùi phân, nước tiểu bò hai bên cứ khăm khẳm bốc lên. Vào các ấp, mùi hôi càng nặng hơn và ruồi thì nhiều vô kể, bay như ong. Một cán bộ xã cho biết, giá sữa lên cao, ở một số ấp, nhiều gia đình đã cải tạo sân để làm chuồng bò!
Bao giờ mới hết ô nhiễm?
Một trong những biện pháp để giảm thiểu ô nhiễm hiện nay là xây hầm biogas - dùng phân bò làm khí đốt, vừa bảo vệ tầng nước ngầm và không làm phát tán vi khuẩn, mùi hôi ra cộng đồng dân cư. Thế nhưng, toàn xã có hơn 1.200 hộ nuôi bò sữa thì chỉ có 50 hộ xây hầm biogas.
Theo ông Nguyễn Văn Phước, để xử lý chất thải của đàn bò 28 con phải xây hầm 15m3, số tiền đầu tư là 15 triệu đồng. Đây là số tiền không nhỏ đối với nhiều hộ nuôi bò. Ngoài việc thiếu tiền thì rất nhiều hộ nuôi bò sữa không có đất để xây dựng hầm.
Bà Nguyễn Thị Hồng, chuyên viên Phòng Tài nguyên- Môi trường huyện Củ Chi cho biết, huyện đang là nơi tập trung nhiều cơ sở chăn nuôi heo, bò của TPHCM nên vấn đề xử lý ô nhiễm môi trường được các cấp chính quyền từ xã đến huyện quan tâm giải quyết.
Hiện nay huyện đang chỉ đạo xử lý môi trường cho 186 trại chăn nuôi heo trên địa bàn. Theo dự kiến, đến tháng 6-2008, huyện sẽ “làm sạch” các trại chăn nuôi heo tập trung và chuyển sang làm sạch chuồng bò. Như vậy, sớm nhất đến nửa năm 2008, chương trình làm sạch chuồng bò sữa mới được khởi động!
TRẦN YÊN
