Hỏi: Trong sách giáo khoa lịch sử, các vua thường được gọi theo miếu hiệu như Trần Nhân Tông, Lê Thánh Tông… nhưng tên đường phố lại ghi là Trần Nhân Tôn, Lê Thánh Tôn. Xin cho biết trong hai chữ tông và tôn, chữ nào là chính xác?
Lê Đại Vinh (P.Bến Thành, Q.1, TPHCM)
Dưới triều Nguyễn, kể từ khi vua Thiệu Trị lên ngôi (1841), chữ tông (giòng họ, tổ thứ hai trở đi, một giáo phái, học phái) phải đọc trại đi là tôn vì tên vua Thiệu Trị là Miên Tông.
Ví dụ: Tông giáo phải đọc là Tôn giáo
Thánh Tông phải đọc là Thánh Tôn
Khi viết thì vẫn viết chữ tông (Hán Việt) nhưng bớt nét mà thôi.
Chỉ khi viết bằng quốc ngữ thì cách đọc và cách viết mới đồng nhất. Hơn một trăm năm từ 1841 đến Cách mạng tháng Tám - 1945, chữ tôn đã thay thế chữ tông trong cách đọc (Hán Việt) rồi cách viết (quốc ngữ). Chính vì vậy dù chữ tông là chính xác nhưng chữ tôn cũng được thừa nhận. Người ta đã quen gọi tôn giáo, tôn thất (họ nhà vua), tôn chỉ, phủ tôn nhơn… nên cả hai cách phát âm (Hán) và hai cách viết (quốc ngữ) đều được thừa nhận.
Khánh Tường
