Văn hoá Hoà Bình - Bắc Sơn (khoảng 6.000 - 10.000 năm), con người đã biết dùng công cụ cuội được ghè đẽo một mặt.
Hỏi: Xin cho biết vài nét về Văn hóa Hòa Bình.
Phạm Công Khanh (TPHCM)
Văn hóa Hòa Bình là tên gọi của một thời đại đồ đá ở Việt Nam, rồi chung cho cả Đông Nam Á và châu Á. Niên đại của Văn hóa Hòa Bình cách đây trên 30.000 năm. Tên gọi bắt nguồn từ tên tỉnh của nước ta.
Đầu thế kỷ 19, hai nhà khảo cổ học Pháp - H.Mansuy (1916) và M.Colanie - đã phát hiện được những di tích lẻ tẻ có di cốt động vật và người ở những hang Phai Vệ (Lạng Sơn), hay ở vùng Thung La (Ninh Bình). Những khám phá này và những cố gắng vận động của bà Colanie đã đưa đến hội nghị khảo cổ học quốc tế năm 1932 ở Hà Nội. Tại đây, quyết định tên gọi Văn hóa Hòa Bình đã được các nhà tiền sử Viễn Đông công nhận và thông qua ngày 30-1-1932.
Tuy nhiên, tên gọi Văn hóa Hòa Bình đôi khi đã không được các nhà bác học trên thế giới hoàn toàn đồng ý mà muốn đổi thành tên gọi khác như Phức hợp kỹ thuật Hòa Bình. Nhờ sự đấu tranh kiên trì của các nhà khảo cổ Việt Nam mà cuối cùng quốc tế đã công nhận danh xưng Văn hóa Hòa Bình.
Không những thế, Văn hóa Hòa Bình còn được mở rộng ra khỏi lãnh thổ Việt Nam, chung cho cả Đông Nam Á từ năm 1964 do ý kiến của Matthews. Và người ta đã nói đến Văn hóa Hòa Bình ở Myanmar (Antho - 1971), ở Campuchia (Borer - 1977), ở Mã Lai (Adi - 1985), ở Sumatra (Brandt - 1976), ở Lào (Anrai - 1975), Thái Lan (Upookagorn - 1981).
Đây là một vinh dự cho đất nước ta, chứng tỏ dân tộc ta có nền văn hóa tiêu biểu cho một vùng rộng lớn từ Ấn Độ đến Trung Hoa.
PGS.TS. Lê Trung Hoa
