Cá tra Việt Nam - Thoát danh sách đỏ lại mắc “lưới” chứng chỉ

° Từ 17-12, WWF khuyên người tiêu dùng toàn cầu mua cá tra Việt Nam
Chiều qua (17-12), giữa Tổng cục Thủy sản Việt Nam và WWF lại phải ngồi thêm một lần nữa để bàn thảo về việc Việt Nam có sử dụng chứng chỉ ASC của WWF cho con cá tra Việt Nam hay không, sau một ngày làm việc không đạt thỏa thuận trước đó. Tuy nhiên, cuối cùng thì Việt Nam lại bất ngờ chấp thuận!

• WWF: Có chứng chỉ, việc này mới xong!

Nhiều người tin rằng, sau buổi làm việc không đi tới mục tiêu chung, những tưởng Tổng cục Thủy sản Việt Nam, Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam sẽ từ chối khi WWF “chào hàng” chứng chỉ ASC mà họ muốn Việt Nam phải mua lại, để đổi lại việc cá tra Việt Nam được gỡ ra khỏi danh sách đỏ.

Tuy nhiên hôm qua, giữa Tổng cục Thủy sản Việt Nam, Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam và WWF lại đi tới một bản cam kết cùng đưa con cá tra Việt Nam tiến tới “danh hiệu” đạt chứng chỉ phát triển bền vững toàn cầu theo cái gọi là tiêu chuẩn ASC của WWF.

Theo đó, hai bên đã ký biên bản đồng ý hợp tác lâu dài với nhau - trước hết là trong thời gian 5 năm (2011 - 2015) để cá tra Việt Nam được chứng nhận “phát triển bền vững toàn cầu”. Và để điều đó trở thành hiện thực, hai bên sẽ cùng nỗ lực để doanh nghiệp, người nuôi cá tra hiểu và nắm rõ về chứng nhận ASC.

Theo ông Nguyễn Hữu Dũng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam, mục tiêu được xác định cụ thể như: “Trong 2 năm 2011 - 2012, Việt Nam phấn đấu có 25% lượng cá tra xuất khẩu đạt bất cứ một tiêu chuẩn quốc tế về phát triển cá tra bền vững, trong đó có 10% được chứng nhận ASC. Đến năm 2014 sẽ đạt 75% lượng cá tra xuất khẩu đạt bất cứ một tiêu chuẩn quốc tế về phát triển cá tra bền vững, trong đó có 30% được chứng nhận ASC. Và đến 2015 thì 100% cá tra xuất khẩu của Việt Nam sẽ đạt tiêu chuẩn quốc tế về phát triển cá tra bền vững, trong đó có 50% được chứng nhận ASC”.

Theo ông Dũng, mỗi năm Việt Nam xuất khẩu 650.000 tấn cá tra. Trong 5 năm tới lượng cá tra xuất khẩu sẽ đạt khoảng 800.000 tấn. Tính ra, chúng ta sẽ có tới 400.000 tấn đạt chứng chỉ ASC. Ông cho rằng: “Theo cam kết của WWF thì có chứng chỉ của họ, giá bán cá tra của chúng ta sẽ cao hơn rất nhiều”.

Mặc dù WWF khẳng định trách nhiệm của mình là sẽ tìm tất cả các nguồn hỗ trợ cho Việt Nam trong việc đạt chứng nhận ASC, nhưng không nói rõ quá trình tới đâu, và việc doanh nghiệp lẫn người nuôi cá Việt Nam có phải trả tiền để được cấp chứng chỉ ASC hay không, trước mắt chưa đề cập tới.

Ngay sau đó, WWF thông báo họ đã gỡ bỏ con cá tra Việt Nam ra khỏi danh sách đỏ, bắt đầu từ sáng 17-12 và khuyên người tiêu dùng toàn cầu nên mua cá tra Việt Nam.

• Cá tra đang bị mắc bẫy?

Như Báo SGGP đã đề cập hôm 17-12, việc bắt buộc các doanh nghiệp phải chạy theo hàng loạt chứng chỉ của các tổ chức phi chính phủ và những tổ chức xã hội nghề nghiệp trên thế giới đang làm doanh nghiệp, người nuôi cá tra “bội thực”, phải gánh trả những khoản chi phí khổng lồ.

Chẳng hạn với giá mà các doanh nghiệp Việt Nam phải bỏ ra để mua “danh hiệu” ASC là 7.500 USD (trên một vuông nuôi 5ha, tính trong 1 năm như đang áp dụng Global GAP) thì thử hình dung Việt Nam với 6.000ha nuôi cá tra như hiện nay, tổng mức tiền mà chúng ta phải nộp cho họ lớn tới mức nào! Tất nhiên, khoản gánh nặng này sẽ lại đè lên vai người nuôi cá tra và người tiêu dùng.

Bản thân ông Nguyễn Hữu Dũng, trước đó cũng từng bày tỏ: “Từ đầu năm 2010, chúng ta đã theo đuổi chương trình Global GAP và đặt mục tiêu 4 - 5 năm nữa sẽ thực hiện xong tiêu chuẩn Global GAP. Tuy nhiên, hiện nay các doanh nghiệp lại gặp khó khăn khi xuất hiện thêm tiêu chuẩn ASC của WWF”. Vậy nhưng, sau 3 lần ngồi làm việc, cuối cùng các quan chức của Việt Nam vẫn đồng ý cho WWF đưa tiêu chuẩn ASC vào Việt Nam, “ép” các doanh nghiệp đón nhận.

Việc bắt tay với WWF sẽ làm dư luận cũng như người nuôi cá tra không khỏi hồ nghi về việc phải chăng Tổng cục Thủy sản, Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam “mua dây buộc mình” cho con cá tra Việt Nam phải gánh thêm những chi phí không cần thiết?

PHÚC HẬU