Trời nhá nhem tối, những ánh đèn pin của người dân tìm bắt ve tại cù lao Tân Qui làm sáng cả “vương quốc” chôm chôm. Đối với học sinh, ve sầu là chàng “ca sĩ” báo hiệu một mùa hè sắp đến, nhưng với người dân nơi đây, con ve giúp họ có thu nhập đáng kể và món ăn chế biến từ ve là đặc sản ở cù lao này.
Mùa ve
Cù lao Tân Qui có chiều dài gần 7 cây số với diện tích tự nhiên hơn 600ha, bao gồm ấp Tân Qui I và Tân Qui II thuộc xã An Phú Tân, huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh và một phần thuộc xã Tích Thiện (Trà Ôn, Vĩnh Long). Đây được xem là “thủ phủ” nhiều loại trái cây như chôm chôm, sầu riêng, măng cụt, nhãn da bò… để mỗi năm các nhà vườn thu nhập hàng tỷ đồng. Nhiều người dân tại xứ này cho biết: Ve thường có nhiều từ tháng 2 đến khoảng tháng 5 Âm lịch. Phong trào bắt ve để bán chỉ xuất hiện 2 năm trở lại đây. Chị Nguyễn Thị Đầm – một người bắt ve chuyên nghiệp tại ấp Tích Khánh, xã Tích Thiện cho biết: “Mấy năm trước tới mùa ve, chúng kêu râm ran nhưng dân ở xóm đâu ai nghĩ là đi bắt ve đem bán. Nhưng 2 năm trở lại đây, do nhiều người nơi khác biết dùng ve chế biến nhiều món ăn nên họ “đặt hàng” mua ve”. Theo chị Đầm, mỗi đêm, chị bắt cũng được gần 3kg ve.
Săn đặc sản khi ve sầu mới bám vào thân cây chôm chôm
Khoảng 7g tối, chúng tôi có dịp theo anh Khánh đi bắt ve. Trên những thân cây măng cụt, chôm chôm... xác ve bám đầy. Anh Khánh bảo: “Giờ này là giờ nhộng ve chui lên từ mặt đất và bám lên thân cây sau đó chúng sẽ lột xác. Thời điểm nhộng lột xác thành ve rất dễ bắt vì chúng mềm và yếu, lúc này chỉ dùng tay gỡ chúng ra khỏi thân cây ”. Theo dân bắt ve chuyên nghiệp cho biết: Muốn bắt ve trưởng thành phải dùng 2 cái muỗng gõ vào nhau, lúc đó ve bay lại và dùng bọc bắt.
Khi trồng chôm chôm và măng cụt, nhà vườn đã bố trí bờ liếp cao để chống ngập úng vào mùa mưa và xử lý cho cây ra trái. Vì vậy đã tạo điều kiện cho ấu trùng của ve có chỗ trú ẩn dưới đất. Thời tiết nóng, nhộng ve chui lên mặt đất bám vào thân chôm chôm, măng cụt để lột xác. Khi lột xác, ve có màu xanh đọt chuối rất dễ nhận biết. Trung bình mỗi cây có từ 3 – 5 con ve bám vào. Sau một giờ bắt, anh Khánh thu được gần 0,5kg ve. Anh Khánh bảo: “Dân xứ cù lao này đến mùa ve là đi bắt suốt đêm. Một đêm họ bắt 3 đợt: 19g, 21g và 3g sáng vì thời điểm đó ve chui lên nhiều”.
Tại ấp Tân Qui I, mỗi đêm có gần 50 hộ đi bắt ve. Trung bình một đêm mỗi hộ bắt cũng gần 3kg, giá từ 60.000 – 70.000đ/kg, có khi lên đến 150.000đ/kg. Chị Đầm dí dỏm: “Đến mùa ve, già trẻ, lớn bé gì trong xóm này cũng đều đi bắt ve. Nhiều phụ nữ còn xem công việc này như đi tập thể dục vì phải đi bộ suốt đêm quanh mấy khu vườn chôm chôm. Nhờ vậy mà giúp tôi giảm cân nữa chứ!”.
Món ăn “có một không hai”
Mở thùng nhựa có đầy ve, anh Khánh nói: “Ve chế biến thành món ăn rất ngon. Giải thích nguyên nhân tại sao vùng này nhiều ve, theo anh Khánh, đó là do điều kiện đất đai tại đây rất thích hợp cho ve phát triển.
Ve bắt về đem ngâm vào nước nóng, có pha chút muối để chúng ra hết chất mủ cây, sau đó ngắt bỏ phần chân, cánh và rửa lại bằng nước sạch. Chị Đầm cho biết: “Chế biến món ve ngon nhất là xào với gốc hành hoặc củ hành, là đặc sản có một không hai tại xứ cù lao này”. Để có món ăn ve sầu thật sự ngon, thì chọn bắt ve từ lúc nó mới chui lên mặt đất, bám vào thân cây và bắt đầu chu kỳ lột xác.
Trước nồi cháo ve nước cốt dừa, hương vị như mùi sữa khiến chúng tôi ngây ngất với món ăn “có một không hai” này. Với 1kg ve (khoảng 900 con), người mua có thể chế biến thành nhiều món ăn: Ve rang, ve chiên bột… Anh Khánh nói: “Mấy khách du lịch đến đây, nghe món ăn chế biến từ ve rất hấp dẫn nên đã đặt hàng mua vài ký đem về thành phố”. Hương vị của món ăn từ ve được nhiều người ưa thích vì nó thơm ngon và giàu chất dinh dưỡng. Đây quả thực là đặc sản của xứ cù lao Tân Qui nổi tiếng.
Lê Chinh
