Ai cũng biết, thi đua là yêu nước, là động lực thúc đẩy sự nghiệp phát triển; thi đua là khơi dậy ý thức tự giác và phát huy sức sáng tạo trong mỗi con người… Đã thi đua là có xếp loại A, B, C và có khen thưởng, đó là nguồn động viên to lớn cho tập thể và cá nhân hoặc tạo động lực phấn đấu để đạt danh hiệu cao. Đó là chủ trương đúng đắn, góp phần tạo sự công bằng xã hội. Nhưng cách thức bình bầu, khen thưởng như hiện nay ở nhiều nơi đang trở nên căn bệnh hình thức, phản tác dụng.
Cuối năm 2007, một trường phổ thông trung học tiến hành bình bầu xếp loại thi đua trong cán bộ, giáo viên và viên chức. Chẳng khó khăn gì khi nhìn vào danh sách bình bầu, danh hiệu chiến sĩ thi đua phần lớn thuộc về hiệu trưởng, các hiệu phó, tổ trưởng bộ môn và một ít cán bộ công chức. Một số tổ trưởng, tổ phó bộ môn khác không được chiến sĩ thi đua, nếu không vi phạm khuyết điểm rõ rệt thì ít nhất cũng đạt lao động xuất sắc (A+), hiếm khi bị xếp loại giỏi (A).
Chẳng phải phê phán lãnh đạo không xứng với các danh hiệu thi đua (vì lãnh đạo không tốt thì lấy gì có thành tích cao), nhưng cách thức bình xét thi đua như hiện nay dường như tồn tại việc “khen thưởng luân phiên”, “khen thưởng lãnh đạo”, có lúc giống như sự ban ơn, chiếu cố nhau hoặc phân phối… danh dự cho nhau! Trong nhà trường, nhiều giáo viên hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, nhưng vì khống chế chỉ tiêu nên không ít trường hợp bị “đánh tụt hạng”, cào bằng như những người khác.
Có người cảm giác niềm vui như bị đánh cắp! Thấy cách bình xét thi đua như vậy, có người hờn dỗi, dè biểu, có người tặc lưỡi cho qua, nhưng có người làm đơn khiếu nại. Sự động viên chả thấy đâu lại xuất hiện những rạn nứt nội bộ, nhiều người đánh mất niềm tin, từ đó sinh ra chán nản, ngậm ngùi cho rằng “mình có phấn đấu tốt đến mấy cũng thế thôi!”.
Nguy hiểm ở chỗ, sự bất công trong phân loại thi đua làm thui chột tính năng động, sáng tạo của từng người, làm giảm sút nghiêm trọng cái “máu lửa” và tinh thần trách nhiệm mỗi người trong công việc.
Nhân ngành giáo dục đang mở cuộc vận động “Nói không với bệnh thành tích”, có giáo viên đề nghị cần đổi mới cách thức bình bầu danh hiệu thi đua, nếu không, với cách làm như hiện nay, chẳng khác nào mình đã tự lừa dối mình, lừa dối tập thể và lừa dối cấp trên.
Tuấn Sơn
