Trong thế giới toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế ngày càng diễn ra sôi động, sâu rộng trên nhiều lĩnh vực, khó tránh khỏi những chuyển biến phức tạp, trong đó có các mối đe dọa về an ninh. Vì vậy, hợp tác đa phương để bảo đảm hòa bình là xu hướng nổi trội và cần thiết. Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng với các nước đối tác (ADMM+) lần đầu tiên được tổ chức tại Hà Nội ngày 12-10-2010 là một minh chứng, có ý nghĩa lịch sử, đánh dấu bước khởi đầu cho một cơ chế hợp tác chiến lược mới về an ninh quốc tế.
Những nội dung chính mà Hội nghị ADMM+ lần thứ nhất thảo luận gồm các vấn đề quốc phòng - an ninh, chia sẻ quan điểm, tăng cường sự hiểu biết, thúc đẩy lòng tin và sự tin cậy lẫn nhau làm cơ sở và nền tảng cho việc đi vào hợp tác thực chất; thảo luận về tài liệu tiềm năng, triển vọng và định hướng hợp tác thiết thực trong khuôn khổ ADMM+ nhằm chia sẻ các mối quan tâm, những ý tưởng, sáng kiến, thúc đẩy hợp tác thiết thực cũng như đề ra những định hướng chính cho hợp tác thực chất trong những năm tiếp theo. Cơ chế hợp tác ADMM+ đảm bảo lợi ích an ninh mỗi nước lẫn an ninh chung của khu vực.
Bên lề hội nghị đã có các cuộc gặp song phương quan trọng khác như các cuộc gặp giữa Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc – Hoa Kỳ, Trung Quốc – Nhật Bản… Đây là cơ hội để các bên thăm dò, giải quyết những vấn đề quan hệ song phương nhưng không phải không có liên quan đến khu vực Đông Nam Á.
Không nghi ngờ gì nữa, vị trí và vai trò trung tâm, cốt lõi của ASEAN đối với an ninh khu vực Đông Nam Á ngày càng được khẳng định. ASEAN đang nỗ lực hướng tới mục tiêu hiện thực hóa Cộng đồng chính trị - an ninh ASEAN vào năm 2015 theo lộ trình đã được hiệp hội đồng thuận. Cùng với Diễn đàn an ninh khu vực ARF, việc thành lập ADMM+ khẳng định sự đoàn kết, thống nhất cũng như quyết tâm của các nước ASEAN mở rộng hợp tác quốc phòng vì mục tiêu hòa bình và ổn định trong khu vực. Các nước ASEAN xác định 5 lĩnh vực ưu tiên hợp tác trong khuôn khổ ADMM+ gồm hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thảm họa, an ninh biển, quân y, chống khủng bố và các hoạt động gìn giữ hòa bình dễ đạt được đồng thuận với các đối tác chủ chốt. ADMM+ là định chế quan trọng giúp tăng đối thoại, lòng tin và hiểu biết lẫn nhau, đóng vai trò tích cực và xây dựng một nền an ninh vì hòa bình và ổn định khu vực.
Việt Nam là nước chủ nhà và với tư cách là Chủ tịch ASEAN năm 2010 đã được các nước đánh giá cao về công tác chuẩn bị, điều hành để hội nghị thành công tốt đẹp. Việt Nam chủ trương giải quyết các vấn đề nảy sinh trong quan hệ quốc tế bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền quốc gia của nhau, với tinh thần hợp tác, xây dựng, phải tuân thủ luật pháp quốc tế.
Chúng ta mong muốn rằng, để hợp tác đi vào thực chất, đòi hỏi các nước tham gia ADMM+ phải có trách nhiệm, nói đi đôi với làm, xây dựng lòng tin và giải quyết bằng biện pháp hòa bình những vấn đề quan hệ chẳng hạn như tranh chấp lãnh thổ, vùng biển… vì an ninh, hòa bình và phát triển.
Nguyễn Khắc Đức
