Hình thành và phát triển gắn liền với hoạt động lãnh đạo của Đảng, với sự nghiệp cách mạng của dân tộc, công tác tuyên giáo của Đảng đã trải qua quá trình đấu tranh cách mạng đầy khó khăn, phức tạp trên trận địa tư tưởng văn hóa, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Đảng bộ TPHCM là một trong những Đảng bộ ra đời sớm nhất, qua 9 thập niên xây dựng và phát triển đến nay, có đến 45 năm chủ yếu hoạt động trong điều kiện bí mật ngay tại trung tâm đầu não, sào huyệt của kẻ thù. Từ sau ngày giải phóng đến nay đã 45 năm, cũng là chặng đường đánh dấu sự trưởng thành và đóng góp tích cực của Đảng bộ và nhân dân TPHCM vào việc hình thành, hoàn thiện đường lối đổi mới của Đảng, vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đảng bộ và nhân dân TPHCM tích cực thực hiện đường lối đổi mới và đạt được nhiều thành tựu trên các lĩnh vực. TPHCM đã phấn đấu giữ vững vai trò đầu tàu kinh tế và trung tâm nhiều mặt của cả nước, đóng góp cho cả nước ngày càng lớn (chiếm 24% GDP và trên 27% tổng thu ngân sách quốc gia).
Thành tựu đạt được gắn liền với vai trò lãnh đạo của Đảng bộ TPHCM, sự gắn bó máu thịt và phát huy tiềm năng, sức mạnh to lớn của nhân dân. Trong đó, công tác tuyên giáo đã góp phần xây dựng niềm tin, ý chí kiên định giữ vững ổn định chính trị, tạo điều kiện thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội. Đồng thời, luôn tìm cách phát huy nguồn lực con người, truyền thống kiên cường, năng động, sáng tạo, lòng nhân ái bao dung, khắc họa đậm nét dấu ấn canh tân, cách mạng của con người Sài Gòn - TPHCM. Sức mạnh, hiệu quả của công tác tuyên giáo có vai trò của người đứng đầu cấp ủy - tư lệnh của công tác tuyên giáo và hành động nêu gương của những nhà lãnh đạo, của đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Công tác tuyên giáo ngày nay thuận lợi hơn, nhưng cũng nhiều thách thức và rủi ro hơn. Thông tin nhiều nhưng có khi không chính xác hay chỉ dừng ở phản ánh, miêu tả và thiếu những thông tin kiến giải để tìm ra bản chất vấn đề. Nếu không đủ thông tin cần thiết, nếu thiếu tầm, thiếu tâm, hở chút là phê phán, quy chụp, áp đặt… không đủ sức chịu đựng để lắng nghe, nhất là những lời phê bình chân thành, thẳng thắn, xây dựng, thì khó có thể tiếp cận sự thật, cũng như tìm giải pháp xử lý tốt những vấn đề đang đặt ra.
Công tác tuyên giáo thời nào cũng khó. Ngày nay có thể khó hơn, nhất là trong tình hình có một bộ phận suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” làm ảnh hưởng lòng tin nơi dân và các thế lực thù địch tập trung chống phá bằng các âm mưu, thủ đoạn thâm độc, trong đó có sử dụng internet, không gian mạng.
Thực tiễn đó đòi hỏi công tác tuyên giáo cần đổi mới mạnh mẽ hơn nữa về nội dung, hình thức, tổ chức lực lượng và phương thức chỉ đạo. Việc lắng nghe, đối thoại cần được tăng cường thường xuyên như cách tổ chức đối thoại văn hóa vừa rồi. Trong thực tế hoạt động còn nặng lễ lạt, thăm viếng... còn nặng một chiều việc triển khai từ trên xuống. Chưa quan tâm đúng mức việc nắm diễn biến tình hình tư tưởng các đối tượng, tổ chức các cuộc gặp gỡ, tiếp xúc, đối thoại có chiều sâu, có lắng nghe, có phản hồi. Nếu không lắng nghe, hoặc chỉ muốn nghe nói theo thì đến lúc nào đó sẽ dẫn đến sự bàng quan, thờ ơ, không còn ai muốn nói.
TPHCM có thế mạnh về báo chí, văn hóa văn nghệ và lực lượng làm công tác tuyên giáo khá hùng hậu. Trong giai đoạn mới, báo chí và các phương tiện truyền thông cần coi trọng việc cổ vũ những điển hình người tốt - việc tốt, những tấm gương vượt khó trong học tập, lao động và sáng tạo, khởi nghiệp. Cùng với việc phát huy hơn nữa các loại hình văn học nghệ thuật, khuyến khích văn nghệ sĩ sáng tác những tác phẩm có giá trị tư tưởng, thẩm mỹ, góp phần xây dựng con người, xây dựng môi trường văn hóa.
Cần quan tâm đúng mức công tác tuyên truyền miệng, xây dựng lực lượng báo cáo viên, tuyên truyền viên, làm thế nào thông qua các lực lượng làm công tác tuyên giáo và thông qua hệ thống của Đảng, của mặt trận - đoàn thể… nắm bắt tình hình tư tưởng, dư luận xã hội, kịp thời có sự phản ánh, xử lý một cách nhanh nhạy. Với những thông tin sai trái, không đúng sự thật, nhất là trên mạng, cần được phản bác sắc sảo, kịp thời.
Tự đòi hỏi cao hơn và chủ động hơn, làm thế nào để thuyết phục hơn và hiệu quả hơn, nhất là lắng nghe nhiều hơn, phải chăng là những vấn đề mà những người làm công tác tuyên giáo đang quan tâm, trăn trở và tìm giải pháp để vươn lên, đáp ứng yêu cầu đổi mới công tác tuyên giáo của Đảng.
