Theo đó, đến ngày 1-7, các quận huyện bắt buộc phải thực hiện đấu thầu thu gom, vận chuyển rác. Đây là điểm mới trong công tác bảo vệ môi trường nhằm kéo giảm tình trạng ô nhiễm trên địa bàn TPHCM. Liên quan đến vấn đề này, phóng viên Báo SGGP đã có cuộc
trao đổi với ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở Tài nguyên và
Môi trường (TN-MT) TPHCM.
° Phóng viên: Thưa ông, bắt đầu từ ngày 1-5, những quận huyện nào thực hiện đấu thầu trước và công tác đấu thầu sẽ tiến hành như thế nào?
° Ông NGUYỄN TOÀN THẮNG: Tính đến thời điểm đầu tháng 5, việc phân cấp đấu thầu cho các quận huyện thực hiện từ khâu tổ chức thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt bao gồm: thu gom từ điểm hẹn về trạm trung chuyển, từ trạm trung chuyển về khu xử lý tập trung; vận hành trạm trung chuyển trên địa bàn quận huyện; ký hợp đồng đặt hàng hoặc đấu thầu lựa chọn đơn vị thực hiện cung ứng dịch vụ nói trên. Riêng đối với công tác thu gom, vận chuyển từ trạm trung chuyển số 1 Tống Văn Trân, quận 11 và trạm trung chuyển số 12 Quang Trung, quận Gò Vấp về các Khu Liên hợp xử lý chất thải rắn và công tác vận hành 2 trạm trung chuyển này thì UBND quận 11 và UBND quận Gò Vấp vẫn ký hợp đồng đặt hàng với Công ty TNHH MTV Môi trường Đô thị thực hiện cho đến khi UBND TP triển khai đấu thầu. Các quận 2, 3, 4, 9, 12, Bình Thạnh, Phú Nhuận, Thủ Đức và các huyện Hóc Môn, Nhà Bè trong thời gian đầu triển khai phân cấp, giữ nguyên đơn vị thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt hiện hữu trên địa bàn nhằm tránh xáo trộn cho đến khi triển khai đấu thầu. Riêng địa bàn quận 1, do tính chất đặc thù nên chưa xem xét triển khai công tác đấu thầu trong giai đoạn này.
° Nhiều công ty dịch vụ công ích lo ngại tiêu chí xét chọn hồ sơ dự thầu chưa minh bạch sẽ gây khó cho những đơn vị có năng lực tham gia dự thầu. Đồng thời tạo cơ hội cho những đơn vị không đủ năng lực có khả năng trúng thầu?
° Không thể có những trường hợp như vậy xảy ra. Bên cạnh việc phân cấp về các quận huyện thực hiện đấu thầu, Sở TN-MT sẽ theo sát hỗ trợ các quận huyện xây dựng tiêu chí xét chọn đơn vị tham gia đấu thầu. Trước mắt, các quận huyện phải xác định thực trạng hoạt động thu gom, quét dọn, vận chuyển chất thải, tổng số lượng chất thải trên địa bàn. Từ cơ sở này sẽ xác định được tiêu chí năng lực trang thiết bị, phương tiện và nhân lực tham gia. Những tiêu chí này sẽ được công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng để người dân biết và giám sát. Các đơn vị có năng lực biết để tự đánh giá khả năng tham gia, đáp ứng tiêu chí hồ sơ dự thầu. Như vậy sẽ tránh được những tiêu cực không đáng có trong hoạt động đấu thầu dịch vụ môi trường nói chung. Sở TN-MT đang gấp rút hoàn thành bộ tiêu chí để chuyển về các quận huyện để trên cơ sở đó, quận huyện nào đủ khả năng triển khai thì đầu tháng 7 chính thức thực hiện đấu thầu.
° Hiện Sở TN-MT đang đẩy mạnh thực hiện chương trình phân loại rác tại nguồn. Vậy trong tiêu chí xét chọn đấu thầu thu gom, quét dọn, vận chuyển chất thải, các đơn vị tham gia có phải đáp ứng yếu tố trên?
° Chắc chắn là có. Phân loại rác tại nguồn là một trong 13 chương trình trọng yếu nhằm thực hiện mục tiêu giảm thiểu ô nhiễm môi trường trên địa bàn TPHCM. Đây cũng là cơ sở để thực hiện mục tiêu giảm lượng rác thải chôn lấp xuống còn 60%, tăng lượng rác tái chế đạt 40% vào năm 2020. Do đó, trong công tác xét chọn đơn vị đấu thầu thực hiện thu gom, quét dọn, vận chuyển rác thải trên địa bàn các quận huyện, đơn vị được chọn phải đảm bảo quy trình do cơ quan chức năng đưa ra. Trong đó, phải thỏa mãn điều kiện thực hiện phân loại rác tại nguồn trên các tuyến đường do mình trúng thầu thu gom, quét dọn. Đồng thời, phải đảm bảo quy cách vận chuyển rác thải đã phân loại.
Sở TN-MT cũng đang hỗ xây dựng nhiều giải pháp cho người dân thực hiện phân loại rác tại nguồn để các quận huyện lựa chọn, phù hợp với đặc điểm của địa phương. Theo đó, với các quận nội thành có diện tích đất hạn chế, người dân có thể sử dụng bịch ni lông kết hợp dán sticker nhận diện rác thải vô cơ và hữu cơ. Còn với những huyện ngoại thành có diện tích đất rộng hơn, có thể áp dụng sử dụng thùng rác hai ngăn. Cùng với đó, sở sẽ hỗ trợ các quận xây dựng lịch trình thời gian để yêu cầu các đơn vị trúng thầu phải đảm bảo thu gom theo quy cách rác đã phân loại.
° Với những tiêu chí mới trong hoạt động thu gom, quét dọn, vận chuyển rác thải, sẽ có những đơn vị không đủ khả năng trúng thầu. Vậy thành phố sẽ phải giải quyết lao động của công ty đó như thế nào?
° Thành phố đã có chủ trương rất rõ yêu cầu các đơn vị tham gia trúng thầu, đơn vị trúng thầu ngoài những yếu tố khối lượng cung ứng dịch vụ phải được tính đúng, tính đủ; quy định cụ thể các trường hợp được điều chỉnh giá trị hợp đồng hay giá gói thầu; ưu tiên nhà thầu ứng dụng công nghệ tiên tiến, hiện đại và các phương tiện thu gom, vận chuyển được đầu tư mới 100%... thì phải xem xét tiếp nhận, chuyển giao và sử dụng lại lao động của ngành, nhằm ổn định an sinh xã hội.
° Với lực lượng thu gom rác dân lập (chiếm khoảng 60% lực lượng thu gom rác trên địa bàn thành phố) không có điều kiện trang thiết bị cũng như khả năng tổ chức quản lý thực hiện. Vậy họ sẽ tham gia như thế nào khi thành phố triển khai hoạt động đấu thầu trên?
° Sở TN-MT cũng tính đến trường hợp này nên đã yêu cầu các quận huyện rà soát lại thực tế hoạt động của lực lượng thu gom rác dân lập trên địa bàn. Đồng thời, Sở TN-MT đã phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ chế tạo mẫu xe mới thu gom rác 2 ngăn, phù hợp điều kiện của thành phố. Trong thời gian tới, cùng với việc thành phố yêu cầu các quận huyện xây dựng chính sách hỗ trợ về y tế, sức khỏe, đời sống cho người thu gom rác dân lập, sở sẽ vận dụng quỹ bảo vệ môi trường để hỗ trợ chi phí cho lực lượng này chuyển đổi phương tiện thu gom thô sơ hiện hữu sang trang thiết bị đúng quy cách của thành phố.
Có thể nói, vấn đề chuyển đổi hoạt động thu gom, quét dọn, vận chuyển rác thải và thực hiện phân loại rác tại nguồn đã từng thực hiện nhưng đây là lần đầu tiên thành phố có kế hoạch thực hiện rất dài hơi, quy định lộ trình cụ thể triển khai phân loại rác tại nguồn. Và cùng với việc phân cấp đấu thầu về các quận huyện, cho thấy sự huy động các cấp cùng vào cuộc tham gia công tác cải thiện ô nhiễm môi trường trên địa bàn thành phố.
trao đổi với ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở Tài nguyên và
Môi trường (TN-MT) TPHCM.
° Phóng viên: Thưa ông, bắt đầu từ ngày 1-5, những quận huyện nào thực hiện đấu thầu trước và công tác đấu thầu sẽ tiến hành như thế nào?
° Ông NGUYỄN TOÀN THẮNG: Tính đến thời điểm đầu tháng 5, việc phân cấp đấu thầu cho các quận huyện thực hiện từ khâu tổ chức thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt bao gồm: thu gom từ điểm hẹn về trạm trung chuyển, từ trạm trung chuyển về khu xử lý tập trung; vận hành trạm trung chuyển trên địa bàn quận huyện; ký hợp đồng đặt hàng hoặc đấu thầu lựa chọn đơn vị thực hiện cung ứng dịch vụ nói trên. Riêng đối với công tác thu gom, vận chuyển từ trạm trung chuyển số 1 Tống Văn Trân, quận 11 và trạm trung chuyển số 12 Quang Trung, quận Gò Vấp về các Khu Liên hợp xử lý chất thải rắn và công tác vận hành 2 trạm trung chuyển này thì UBND quận 11 và UBND quận Gò Vấp vẫn ký hợp đồng đặt hàng với Công ty TNHH MTV Môi trường Đô thị thực hiện cho đến khi UBND TP triển khai đấu thầu. Các quận 2, 3, 4, 9, 12, Bình Thạnh, Phú Nhuận, Thủ Đức và các huyện Hóc Môn, Nhà Bè trong thời gian đầu triển khai phân cấp, giữ nguyên đơn vị thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt hiện hữu trên địa bàn nhằm tránh xáo trộn cho đến khi triển khai đấu thầu. Riêng địa bàn quận 1, do tính chất đặc thù nên chưa xem xét triển khai công tác đấu thầu trong giai đoạn này.
° Nhiều công ty dịch vụ công ích lo ngại tiêu chí xét chọn hồ sơ dự thầu chưa minh bạch sẽ gây khó cho những đơn vị có năng lực tham gia dự thầu. Đồng thời tạo cơ hội cho những đơn vị không đủ năng lực có khả năng trúng thầu?
° Không thể có những trường hợp như vậy xảy ra. Bên cạnh việc phân cấp về các quận huyện thực hiện đấu thầu, Sở TN-MT sẽ theo sát hỗ trợ các quận huyện xây dựng tiêu chí xét chọn đơn vị tham gia đấu thầu. Trước mắt, các quận huyện phải xác định thực trạng hoạt động thu gom, quét dọn, vận chuyển chất thải, tổng số lượng chất thải trên địa bàn. Từ cơ sở này sẽ xác định được tiêu chí năng lực trang thiết bị, phương tiện và nhân lực tham gia. Những tiêu chí này sẽ được công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng để người dân biết và giám sát. Các đơn vị có năng lực biết để tự đánh giá khả năng tham gia, đáp ứng tiêu chí hồ sơ dự thầu. Như vậy sẽ tránh được những tiêu cực không đáng có trong hoạt động đấu thầu dịch vụ môi trường nói chung. Sở TN-MT đang gấp rút hoàn thành bộ tiêu chí để chuyển về các quận huyện để trên cơ sở đó, quận huyện nào đủ khả năng triển khai thì đầu tháng 7 chính thức thực hiện đấu thầu.
° Hiện Sở TN-MT đang đẩy mạnh thực hiện chương trình phân loại rác tại nguồn. Vậy trong tiêu chí xét chọn đấu thầu thu gom, quét dọn, vận chuyển chất thải, các đơn vị tham gia có phải đáp ứng yếu tố trên?
° Chắc chắn là có. Phân loại rác tại nguồn là một trong 13 chương trình trọng yếu nhằm thực hiện mục tiêu giảm thiểu ô nhiễm môi trường trên địa bàn TPHCM. Đây cũng là cơ sở để thực hiện mục tiêu giảm lượng rác thải chôn lấp xuống còn 60%, tăng lượng rác tái chế đạt 40% vào năm 2020. Do đó, trong công tác xét chọn đơn vị đấu thầu thực hiện thu gom, quét dọn, vận chuyển rác thải trên địa bàn các quận huyện, đơn vị được chọn phải đảm bảo quy trình do cơ quan chức năng đưa ra. Trong đó, phải thỏa mãn điều kiện thực hiện phân loại rác tại nguồn trên các tuyến đường do mình trúng thầu thu gom, quét dọn. Đồng thời, phải đảm bảo quy cách vận chuyển rác thải đã phân loại.
Sở TN-MT cũng đang hỗ xây dựng nhiều giải pháp cho người dân thực hiện phân loại rác tại nguồn để các quận huyện lựa chọn, phù hợp với đặc điểm của địa phương. Theo đó, với các quận nội thành có diện tích đất hạn chế, người dân có thể sử dụng bịch ni lông kết hợp dán sticker nhận diện rác thải vô cơ và hữu cơ. Còn với những huyện ngoại thành có diện tích đất rộng hơn, có thể áp dụng sử dụng thùng rác hai ngăn. Cùng với đó, sở sẽ hỗ trợ các quận xây dựng lịch trình thời gian để yêu cầu các đơn vị trúng thầu phải đảm bảo thu gom theo quy cách rác đã phân loại.
° Với những tiêu chí mới trong hoạt động thu gom, quét dọn, vận chuyển rác thải, sẽ có những đơn vị không đủ khả năng trúng thầu. Vậy thành phố sẽ phải giải quyết lao động của công ty đó như thế nào?
° Thành phố đã có chủ trương rất rõ yêu cầu các đơn vị tham gia trúng thầu, đơn vị trúng thầu ngoài những yếu tố khối lượng cung ứng dịch vụ phải được tính đúng, tính đủ; quy định cụ thể các trường hợp được điều chỉnh giá trị hợp đồng hay giá gói thầu; ưu tiên nhà thầu ứng dụng công nghệ tiên tiến, hiện đại và các phương tiện thu gom, vận chuyển được đầu tư mới 100%... thì phải xem xét tiếp nhận, chuyển giao và sử dụng lại lao động của ngành, nhằm ổn định an sinh xã hội.
° Với lực lượng thu gom rác dân lập (chiếm khoảng 60% lực lượng thu gom rác trên địa bàn thành phố) không có điều kiện trang thiết bị cũng như khả năng tổ chức quản lý thực hiện. Vậy họ sẽ tham gia như thế nào khi thành phố triển khai hoạt động đấu thầu trên?
° Sở TN-MT cũng tính đến trường hợp này nên đã yêu cầu các quận huyện rà soát lại thực tế hoạt động của lực lượng thu gom rác dân lập trên địa bàn. Đồng thời, Sở TN-MT đã phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ chế tạo mẫu xe mới thu gom rác 2 ngăn, phù hợp điều kiện của thành phố. Trong thời gian tới, cùng với việc thành phố yêu cầu các quận huyện xây dựng chính sách hỗ trợ về y tế, sức khỏe, đời sống cho người thu gom rác dân lập, sở sẽ vận dụng quỹ bảo vệ môi trường để hỗ trợ chi phí cho lực lượng này chuyển đổi phương tiện thu gom thô sơ hiện hữu sang trang thiết bị đúng quy cách của thành phố.
Có thể nói, vấn đề chuyển đổi hoạt động thu gom, quét dọn, vận chuyển rác thải và thực hiện phân loại rác tại nguồn đã từng thực hiện nhưng đây là lần đầu tiên thành phố có kế hoạch thực hiện rất dài hơi, quy định lộ trình cụ thể triển khai phân loại rác tại nguồn. Và cùng với việc phân cấp đấu thầu về các quận huyện, cho thấy sự huy động các cấp cùng vào cuộc tham gia công tác cải thiện ô nhiễm môi trường trên địa bàn thành phố.
