Ngày 9-3, Bộ Nội vụ Israel bất ngờ tuyên bố thông qua kế hoạch xây dựng 1.600 căn nhà định cư mới tại khu vực đang tranh chấp Đông Jerusalem, đúng vào thời điểm Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden đang ở thăm Jerusalem nhằm tìm cách nối lại tiến trình hòa bình Trung Đông đã bị đóng băng trong 14 tháng qua. Tuyên bố cũng đến đúng vào lúc cả Israel và Palestine chuẩn bị bắt đầu cuộc đàm phán hòa bình được đánh giá là “bước khởi động mới”.
Dư luận thế giới cho rằng, đây là thái độ coi thường của Tel Aviv đối với các nỗ lực ngoại giao của cộng đồng quốc tế. Tổng Thư ký LHQ Ban Ki-moon khẳng định, Israel đã vi phạm luật pháp quốc tế. Palestine lên tiếng phản đối kế hoạch trên, tuyên bố tẩy chay các cuộc đàm phán hòa bình và nếu trong vòng 4 tháng tới, tiến trình đàm phán không có đột phá thì Palestine sẽ đơn phương tuyên bố thành lập một Nhà nước Palestine độc lập.
Tuyên bố của Chính phủ Thủ tướng Netanyahu giống như gáo nước lạnh dội vào các nỗ lực của người đồng minh mà cũng là người bảo kê cho Israel là Mỹ. Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden đang ở thăm nước này giận dữ nói: “Đây là kiểu hành động phá hoại lòng tin mà chúng ta cần ngay bây giờ và đi ngược lại các cuộc thảo luận xây dựng mà tôi tiến hành ở Israel”.
Hãng AP nhận định, vấn đề xây dựng các khu định cư tại khu vực tranh chấp giữa Israel và Palestine lâu nay đã làm mối quan hệ giữa Israel và Mỹ trở nên lạnh lẽo. Từ trước đến nay, vùng phía Đông Jerusalem chưa bao giờ được công nhận là lãnh thổ của Israel. Và để thực hiện mục tiêu biến Jerusalem thành thủ đô của Nhà nước Do Thái tương lai, Israel đã tìm mọi cách xây dựng các khu định cư Do Thái tại đây.
Nhà Trắng đang tỏ ra bất lực trước “đồng minh thân cận” của mình, khi Israel từng nhiều lần bác bỏ việc Mỹ yêu cầu Israel ngừng xây dựng các khu định cư Do Thái tại Đông Jerusalem trong thời gian qua.
Cựu Tổng Thư ký LHQ Kofi Anan từng cho rằng, cuộc đàm phán hòa bình Trung Đông không phải là cuộc đàm phán cả hai bên cùng thắng, nếu muốn đạt được một nền hòa bình lâu dài thì cả Israel và Palestine đều phải cùng nhường bước. Nhưng cho đến nay, điều này vẫn chưa thể thực hiện được khi một bên là Israel luôn muốn bành trướng các khu định cư Do Thái tại phần đất gây tranh cãi, trong khi phía Palestine lại đặt điều kiện tiên quyết là Đông Jerusalem phải là thủ đô của Nhà nước Palestine và Israel phải chấm dứt việc bành trướng tại khu vực này.
Tân Hoa xã cho rằng, lập trường cứng rắn của Israel trong vấn đề xây dựng các khu định cư Do Thái một mặt đang dập tắt các nỗ lực hòa bình ở khu vực này, mặt khác cho thấy các nỗ lực của Mỹ đã thất bại ngay cả trước khi các cuộc đàm phán gián tiếp giữa Israel và Palestine được bắt đầu. Thái độ này xuất phát từ đâu? Người trả lời chính xác câu hỏi này là Mỹ.
Hàng chục năm qua Mỹ đã “dung túng” cho các hành động thiếu thiện chí của Israel, khi liên tiếp phủ quyết tất cả các nghị quyết của Đại hội đồng LHQ, cũng như của Hội đồng Bảo an LHQ lên án hành động bạo lực của nước này trong khu vực.
THANH HẰNG
