(SGGPO). - Ngày 24-5, Hiệp hội các trưởng đại học, cao đẳng (ĐH-CĐ) Việt Nam có công văn số 48 gửi các hội viên kêu gọi thành lập nhóm xét tuyển.
Thí sinh nạp đơn xét tuyển ĐH năm 2015. Ảnh: Mai Hải
Kêu gọi các trường ĐH-CĐ xét tuyển chung
Kỳ tuyển sinh năm nay, Bộ GD-ĐT hướng đến việc xét tuyển ĐH-CĐ tập trung trên tinh thần tự nguyện của các trường ĐH-CĐ. Ngày 18-5 vừa qua, Bộ GD-ĐT đã gửi công văn đề nghị Hiệp hội tạo điều kiện hỗ trợ cho các cơ sở giáo dục đại học liên kết với nhau thành các nhóm xét tuyển chung. Sau khi xem xét tất cả các phương thức xét tuyển sinh đã nêu ra trong Quy chế tuyển sinh ĐH-CĐ hệ chính quy hiện hành, Hiệp hội hoàn toàn ủng hộ đề nghị của Bộ GD-ĐT.
Hiệp hội cho rằng phương thức xét tuyển sinh chung theo nhóm trường hoàn toàn không vi phạm quyền tự chủ tuyển sinh của các trường tại Điều 34 Luật Giáo dục đại học, nhưng mặt khác lại tạo thuận lợi cho thí sinh được chọn ngành đào tạo, đồng thời giảm thiểu tối đa tiền của và công sức của thí sinh và nhà trường, cũng như hạn chế tối đa hiện tượng “thí sinh ảo”.
Vì vậy, Hiệp hội các trường ĐH-CĐ Việt Nam kêu gọi các trường ĐH-CĐ, trước hết là các trường hội viên mạnh dạn đứng ra làm nòng cốt tổ chức các nhóm xét tuyển sinh chung hoặc hăng hái tham gia vào các nhóm đó, vì lợi ích thực sự của thí sinh và của xã hội, nghiêm túc thực hiện Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ. Hiệp hội cùng với Bộ GD-ĐT sẵn sàng hỗ trợ cho các nhóm trường những tư vấn cần thiết để lựa chọn phương án xét tuyển sinh và cung cấp miễn phí cho các nhóm phần mềm xét tuyển sinh tiện dụng nhất. Hiệp hội mong các trường ĐH-CĐ nhiệt tình hưởng ứng đề nghị này để đảm bảo sắp tới sẽ có một mùa tuyển sinh yên bình, ít tốn kém.
Trước đó, ngày 14-5, Thủ tướng Chính phủ đã ký Chỉ thị số 15/CT-TTg về tăng cường chỉ đạo kỳ thi THPT quốc gia năm 2016, trong đó có giao nhiệm vụ cho Bộ GD-ĐT phối hợp với Hiệp hội các trường ĐH-CĐ Việt Nam chỉ đạo, hỗ trợ các cơ sở giáo dục đại học sử dụng kết quả kỳ thi phục vụ tuyển sinh theo quy định của Luật Giáo dục đại học, bảo đảm công bằng, thuận lợi cho thí sinh và nhà trường.
Chương trình xét tuyển đã được chạy thử, kết quả tốt
Liên quan đến phần mềm xét tuyển chung, theo Hiệp hội, bộ GD-ĐT đã có chủ trương cho phép các trường có thể xét tuyển theo nhóm để làm giảm các trường hợp “ảo” trong điều kiện là thí sinh được đăng ký nhiều nguyện vọng vào nhiều trường. Vì vậy, Hiệp hội đã giới thiệu “chương trình xét tuyển” có nền tảng là thuật toán chấp nhận trì hoãn do D. Gale và S. Shapley đưa ra năm 1964. Sau đó, tác giả A. Roth đã phát triển thuật toán này và áp dụng trong việc tuyển sinh các trường trung học ở Mỹ, điều tiết thị trường bác sĩ mới tại Mỹ, Anh và nhiều nước khác; nhờ đó đã được nhận giải Nobel về kinh tế năm 2012 cùng với Shapley.
Chương trình xét tuyển này có các tính chất ưu việt là thí sinh trúng tuyển tối đa một nguyện vọng và đó là nguyện vọng tốt nhất có thể được trong mối tương quan với các thí sinh khác; mỗi trường đều có được danh sách trúng tuyển tốt nhất có thể được trong khuôn khổ các nguyện vọng và kết quả của thí sinh. Những điều này đã được chứng minh chặt chẽ về mặt toán học trong một bài báo của GS Hà Huy Khoái và TS Phan Huy Phú đăng ở kỷ yếu của hội nghị khoa học về nâng cao chất lượng giáo dục do Ban Khoa giáo tổ chức tháng 3-2015; các trường không bị hạn chế trong việc phân bổ chỉ tiêu cho các ngành hay nhóm ngành, không bị hạn chế về các tiêu chí xét tuyển (có thể sử dụng kết quả học phổ thông của thí sinh, kết quả thi theo ĐHQG Hà Nội, có sơ tuyển…); thời gian xét tuyển nhanh. Đặc biệt, Hiệp hội cho rằng, nếu Bộ GD-ĐT cho phép (chẳng hạn từ năm sau), thí sinh có thể đăng ký nhiều hơn 4 nguyện vọng (ví dụ 10 nguyện vọng), chương trình vẫn xử lý tốt.
Hiệp hội cũng nêu rõ về cách tổ chức xét tuyển. Theo đó các trường xác định các “mã xét tuyển” của trường gồm các yếu tố: các ngành, tiêu chí đánh giá thí sinh, điều kiện tối thiểu và chỉ tiêu. Một mã xét tuyển có thể gồm 1 hay nhiều ngành. Một ngành cũng có thể thuộc một số mã xét tuyển. Sau khi tìm hiểu thông tin của các trường, thí sinh đăng ký nguyện vọng theo cách thức và thời gian do Bộ GD-ĐT quy định. Điều cốt yếu là thí sinh phải xếp thứ tự ưu tiên cho các nguyện vọng trong nhóm của bản thân. Phần mềm xét tuyển sẽ lần lượt xét các nguyện vọng của thí sinh theo thứ tự thí sinh đã đăng ký. Khi một nguyện vọng đã trúng thì các nguyện vọng sau không được xét nữa. Thí sinh chỉ trúng tuyển không quá một nguyện vọng trong nhóm.
Các loại dữ liệu gồm có: dữ liệu về các mã xét tuyển của các trường trong nhóm (do các trường cung cấp); kết quả học ở phổ thông (trường hợp xét học bạ) do thí sinh nộp khi đăng ký; kết quả sơ tuyển (nếu có yêu cầu) do trường cung cấp; dữ liệu trong bản đăng ký của thí sinh do Bộ chuyển giao; kết quả kỳ thi Quốc gia do Bộ chuyển giao. Khi chạy chương trình xét tuyển thì kết quả của chương trình là các danh sách trúng tuyển của các mã xét tuyển của các trường trong nhóm.
Lý giải về độ tin cậy và thời gian chạy của chương trình xét tuyển này, Hiệp hội các trường ĐH-CĐ Việt Nam cho biết từ cuối năm 2014, Trường Đại học Thăng Long đã chạy thử chương trình xét tuyển với một dữ liệu giả lập gồm khoảng 1 triệu thí sinh (mỗi thí sinh có thể có 6 nguyện vọng) và khoảng 1.000 “mã xét tuyển”. Chương trình kết thúc sau khoảng 120 phút với kết quả phù hợp với lý thuyết. Bộ GD-ĐT cũng đã mời một đơn vị xây dựng một chương trình xét tuyển cốt lõi chính là thuật toán nêu trên. Bộ đã chuyển cho các trường phần mềm này để sử dụng (trong phạm vi từng trường) trong kỳ tuyển sinh năm 2015 và được các trường đánh giá tốt. Sau kỳ tuyển sinh 2015, Bộ đã dùng chính dữ liệu của kỳ tuyển sinh để chạy thử lại chương trình và thu được kết quả tốt.
Các trường bảo đảm quyền tự chủ
GS Trần Hồng Quân, chủ tịch Hiệp hội các trường ĐH-CĐ Việt Nam khẳng định, với chương trình xét tuyển này, các trường bảo đảm quyền tự chủ. Các trường không bị hạn chế trong việc phân bổ chỉ tiêu cho các ngành hay nhóm ngành, không bị hạn chế về các tiêu chí xét tuyển (có thể sử dụng kết quả học phổ thông của thí sinh, kết quả thi theo ĐHQG Hà Nội, có sơ tuyển…). Mỗi trường có thể cử đại diện theo dõi và kiểm tra mọi khâu trong quá trình xét tuyển.
Về biện pháp chống ảo, Hiệp hội cho rằng hiện nay các trường thường đối phó với “ảo” bằng cách gọi lượng thí sinh dôi ra để “trừ hao”, có khi gọi quá đến 50%, thậm chí còn nhiều hơn. Hậu quả là có trường tuyển vượt quá chỉ tiêu đăng ký rất nhiều (Bộ GD-ĐT khó phạt), gây khó khăn cho bản thân trường trong tổ chức đào tạo và đặc biệt là góp phần làm cho một số trường tuyển được rất ít so với chỉ tiêu đăng ký. Nhưng nếu xét tuyển theo nhóm thì tỷ lệ “ảo” sẽ giảm vì thí sinh chỉ trúng tuyển nhiều nhất một nguyện vọng trong nhóm, dù đăng ký nhiều nguyện vọng vào nhiều trường trong nhóm.Càng nhiều trường tham gia vào các nhóm thì càng bớt được “ảo”. Trường hợp tối ưu là tất cả các trường đều thuộc một nhóm, khi đó hiện tượng “ảo” bị triệt tiêu hoàn toàn. Tuy nhiên, không thể bắt buộc các trường vào một nhóm vì điều đó làm mất quyền tự chủ của các trường. Mỗi trường phải tự quyết định có tham gia nhóm hay không và tham gia nhóm nào.
Về cách xử lý tình trạng có nhiều thí sinh có điểm xét tuyển bằng nhau, Hiệp hội cho rằng, mỗi trường có thể đưa thêm tiêu chí phụ cho từng mã xét tuyển. Còn về cách xử lý trường hợp tuyển không đủ chỉ tiêu thì kết thúc mỗi đợt xét tuyển, các trường tổng kết và xác định số chỉ tiêu cần tuyển tiếp đối với mỗi Mã xét tuyển, công bố để thí sinh đăng ký, sau đó chương trình xét tuyển lại được thực hiện. Việc thực hiện cộng điểm ưu tiên cũng không có khó khăn gì.
PHAN THẢO
