Hoàn thiện hành lang pháp lý cho tài sản mã hóa

Theo số liệu của CoinMarketCap, quy mô thị trường tài sản mã hóa toàn cầu hiện đạt hơn 4.270 tỷ USD, dự báo vượt 10.000 tỷ USD vào năm 2030. Với hơn 600 triệu người dùng và 850 sàn giao dịch hoạt động hợp pháp, tài sản mã hóa đang trở thành một cấu phần quan trọng của hệ sinh thái tài chính số.

Ông Tô Trần Hòa, Phó Trưởng ban Phát triển thị trường Chứng khoán (Ủy ban Chứng khoán Nhà nước) nhận định, đây là “cơ hội để Việt Nam bứt phá tăng trưởng”, song cũng là hành trình dài từ quản lý rủi ro đến kiến tạo thị trường.

Theo ông, Nghị quyết 05/2025/NQ-CP của Chính phủ và Nghị quyết 222/2025/QH15 của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế là nền tảng quan trọng giúp hình thành thị trường tài sản mã hóa minh bạch và có kiểm soát.

Điểm đáng chú ý là Nghị quyết 05 không hạn chế đổi mới sáng tạo, mà tập trung quản lý các hoạt động giao dịch, chào bán và phát hành nhằm bảo vệ nhà đầu tư, ngăn chặn rửa tiền và tài trợ khủng bố.

“Chúng ta không được để Việt Nam rơi vào vùng xám trên bản đồ tài chính quốc tế”, ông Hòa nêu.

Bà Nguyễn Thị Minh Thơ, Phó Cục trưởng Cục Phòng chống rửa tiền, Ngân hàng nhà nước Việt Nam nhấn mạnh, Nghị quyết 05 là bước đi thể hiện rõ cam kết của Việt Nam với Lực lượng đặc nhiệm tài chính (FATF).

Sau khi Việt Nam bị đưa vào Danh sách xám từ tháng 6-2023, các biện pháp như định danh khách hàng từ mức giao dịch trên 1.000 USD, giám sát liên tục, báo cáo giao dịch đáng ngờ và lưu trữ dữ liệu đến 10 năm được thiết kế để củng cố niềm tin và hướng tới chuẩn mực quốc tế.

“Phòng chống rửa tiền không phải để cản trở đổi mới, mà để tạo nền tảng cho một thị trường an toàn và bền vững”, bà Thơ nói.

Theo ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam, Chủ tịch Công ty 1Matrix, cùng với cơ hội mở rộng, các thách thức về an toàn tài chính cũng ngày càng rõ nét. Năm 2024, IC3 thuộc FBI ghi nhận thiệt hại toàn cầu từ lừa đảo tài sản số hơn 9,3 tỷ USD, tăng gần 70% so với năm trước.

Việt Nam nằm trong nhóm sáu điểm nóng toàn cầu về dòng tiền gian lận. Ông Trung cho rằng, chỉ khi có cơ chế giám sát hiệu quả, thị trường mới duy trì được niềm tin.

Trong bối cảnh đó, công nghệ tuân thủ (regtech) trở thành cầu nối dung hòa giữa sáng tạo và quản lý. Các giải pháp như e-KYC, AI chống giả mạo, phân tích dữ liệu lớn, truy vết on-chain đã chứng minh khả năng phát hiện sớm giao dịch bất thường, hỗ trợ cơ quan chức năng và bảo vệ nhà đầu tư. Khi được tích hợp đúng cách, regtech giúp cơ quan quản lý nâng cao hiệu quả giám sát, đồng thời tạo môi trường minh bạch hơn cho doanh nghiệp đổi mới.

Đặt trong bối cảnh Việt Nam, ông Trung cho rằng, Đà Nẵng đang sở hữu lợi thế thể chế để tiên phong trong mô hình thị trường tài sản mã hóa. Thành phố đã được Quốc hội thông qua Nghị quyết 222 về Trung tâm tài chính quốc tế; Nghị quyết 136 về quy định tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù cho Đà Nẵng; cùng với Luật Công nghiệp Công nghệ số sẽ có hiệu lực từ năm 2026 tạo hành lang pháp lý cho các mô hình thử nghiệm.

Đồng quan điểm, bà Lê Vũ Hương Quỳnh, Giám đốc Phát triển khu vực APAC của Tether chia sẻ, Đà Nẵng có đủ yếu tố thu hút nguồn vốn, doanh nghiệp và cá nhân tham gia thị trường tài sản mã hóa. Bà kể lại trải nghiệm khi làm việc với các đối tác Hàn Quốc, bao gồm Samsung, LG và Hyundai, đều biết và đánh giá cao Đà Nẵng như điểm đến lý tưởng về du lịch và khả năng tiếp cận công nghệ mới.

Theo bà Quỳnh, tỷ lệ vi phạm liên quan đến tài sản mã hóa đang có xu hướng giảm so với thị trường tài chính truyền thống, nhờ khả năng truy vết và giám sát trên blockchain. Việc có một khung pháp lý hoàn chỉnh không chỉ bảo đảm an toàn, minh bạch mà còn đem tới nguồn vốn mới cho thị trường, mở ra tương lai rộng mở hơn cho tài chính quốc gia.