(SGGP 12G).- Đoán trước tâm lý người tiêu thụ sẽ mua nhiều bánh kẹo vào dịp Tết Trung thu, các cơ sở sản xuất bánh kẹo gia công ở Hữu Bằng (huyện Thạch Thất, Hà Nội); Dương Liễu, La Phù (huyện Hoài Đức, Hà Nội) đồng loạt cho ra thị trường những sản phẩm có bao bì rất bắt mắt, giá lại hợp túi tiền. Song do sản phẩm này chỉ phục vụ các “thượng đế” là tầng lớp bình dân nên hầu hết các chủ cơ sở chỉ quan tâm đến số lượng mà “quên mất” việc vệ sinh thực phẩm.
Làm kẹo bằng… sắn mốc!
Những chiếc bánh trần do làng La Phù sản xuất nhìn bên ngoài thì đẹp mắt nhưng bên trong lại rệu rã như cơm nguội
Theo địa chỉ ghi trên bao bì của túi bánh đang bán đại trà ở thị trấn Quốc Oai (huyện Quốc Oai, Hà Nội), chúng tôi tìm đến làng Dương Liễu (huyện Hoài Đức), lâu nay vẫn “nổi tiếng” bởi mức độ ô nhiễm môi trường ngày càng trầm trọng. Con đường dẫn vào làng, hai bên là ruộng lúa nhưng nay đều biến thành sân phơi sắn.
Phía bên tay phải, một người phụ nữ tay cầm chiếc xẻng xúc từng mớ sắn vào bao tải. Ngay bên cạnh, đôi vợ chồng trẻ đang nhặt những miếng sắn lấm lem bùn đất vương vãi khắp nơi. Họ cho biết sắn này dùng để làm bánh kẹo.
Đi dọc theo con mương bê tông hóa nhưng luôn bốc mùi thum thủm, tận mắt chứng kiến người dân chế biến sắn mà rợn tóc gáy. Chúng tôi gặp hai người đàn ông đang chất những khối sắn đã qua khâu sơ chế lên chiếc xe cải tiến. Nước từ khối sắn chảy lênh láng khắp thành xe. Họ bảo sắn thô mua về nghiền thành bột, rồi ngâm nước đến khi sắn đặc quánh, có mùi chua thì mới vớt lên đóng thành khuôn. Sau đó chờ cứng mới đem bán cho các cơ sở sản xuất bánh kẹo.
Một chủ cơ sở sản xuất bánh kẹo ở Dương Liễu khoe, sở dĩ bánh kẹo ở đây rẻ hơn nơi khác nhiều lần là do chi phí nguyên liệu rẻ mạt: “Từ socola, bánh quy đến mứt tết, bánh Trung thu đều có thể làm từ sắn”. Cũng theo chủ cơ sở sản xuất bánh kẹo này thì nhiều loại bánh làm bằng nguyên liệu sắn đã len lỏi đến tận siêu thị ở Hà Nội dưới các nhãn mác khác nhau.
Cách Dương Liễu không xa, làng Nủa thuộc xã Hữu Bằng (Thạch Thất) sau khi đã thở phào nhẹ nhõm khi thoát khỏi “tâm điểm” của dịch tiêu chảy cấp hoành hành, giờ đang hối hả chạy đua với thời gian để làm ra những loại bánh, kẹo cung cấp cho các huyện Thạch Thất, Ba Vì, Quốc Oai.
Làng Nủa lâu nay nổi tiếng là dân có thể làm các loại bánh kẹo nhái mà khó có thể phân biệt đâu là sản phẩm của “chính hãng”. Tuy nhiên, hầu hết các cơ sở sản xuất đều sản xuất theo phương pháp gia công, lại mang tính chất đơn lẻ nên các cơ quan kiểm dịch rất khó có thể vào tận nơi kiểm tra.
Đến bánh Trung thu bán theo cân
Làng La Phù (huyện Hoài Đức) - nơi được mệnh danh là “vựa bánh Trung thu siêu rẻ” ở miền Bắc - đang “hừng hực” như một đại phân xưởng chuyên sản xuất các loại bánh, kẹo phục vụ Tết Trung thu. Con đường dẫn vào làng dù đã được bê tông hóa nhưng bụi, khói vẫn bay mịt mù bởi hàng chục chuyến ô tô tải nối đuôi nhau đến lấy hàng.
Theo lời giới thiệu của một chủ đại lý bánh Trung thu, chúng tôi tìm đến cơ sở sản xuất bánh Trung thu của một người đàn ông có tên là Vinh. Cơ sở có khoảng hơn 50 công nhân đang hì hục quấy bột, nặn bánh, đóng bao.
Điều ngạc nhiên là tất thảy công nhân đều không dùng găng tay mà cứ tay trần nhào, khuấy, nặn. Phía bên trong ngôi nhà, gần nhà vệ sinh có một chiếc thùng hoen gỉ, nơi hai người phụ nữ mồ hôi nhễ nhại đổ nguyên liệu, rồi quấy đều. Khi quấy xong, một nhân công khác cầm chiếc chậu cáu bẩn, màu vàng nhơ vục một chậu đầy rồi đem ra góc nhà nơi 4 – 5 nhân công khác đang chờ sẵn.
Số nhân công khác hối hả cấu từng miếng bột, vo tròn, rồi nhét một cục nhân màu xanh đen làm bằng đậu vào giữa. Sau đó, họ đặt chúng lên chiếc bàn gỗ và dùng chiếc khuôn ấn mạnh xuống. Cuối cùng, một thanh niên nhanh nhảu xếp chúng vào chiếc khay đen nhẻm rồi đem vào lò nướng.
Chúng tôi tìm đến cơ sở khác, người chủ tên là Quỳnh. Ngay lối vào xưởng bánh, chúng tôi đã ngộp thở bởi cái mùi chua chát từ nhân bánh quá hạn quyện với mùi nước thải. Rác thải vương vãi khắp nơi. Vì thế mà ruồi, nhặng phát triển đến cả ngàn con. Chúng có ở khắp nơi. Một mẻ bánh vừa được ra lò chưa kịp cất đã bị đám ruồi to bằng hạt đậu đen bâu kín.
Theo một cơ sở sản xuất bánh ở La Phù, so với nhiều loại bánh có thương hiệu như Xuân Đỉnh hay các loại bánh cao cấp nhập khẩu từ nước ngoài, thì bánh Trung thu La Phù không thể sánh bằng. Chính vì thế mà hầu hết các cơ sở sản xuất bánh ở La Phù đều lấy tiêu chí khối lượng và giá cả là hàng đầu, khách hàng mà họ hướng đến là tầng lớp bình dân và khu vực tiêu thụ chủ yếu ở nông thôn. “Ở nông thôn, người ta không bao giờ quan tâm đến chất lượng, miễn sao là to, rẻ là được. Vì thế chúng tôi bán theo cân chứ ít khi bán từng cái”, chủ cơ sở sản xuất nói .
Anh Tài - Khánh Vinh
