Sau 20 năm tha phương, những người con Kinh Bắc (tỉnh Bắc Giang - Bắc Ninh ngày nay) thuở nào đã đem tiếng hát quan họ khắc ghi lên mảnh đất thôn Tân Bắc, xã Ea Tóh, huyện Krông Năng, tỉnh Đắk Lắk. Trong những năm qua, câu hát quan họ còn động viên tinh thần, giúp họ vượt qua khó khăn, gian nan để xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc trên vùng đất mới Tây Nguyên.
Các liền anh, liền chị say sưa câu quan họ trên cao nguyên. Ảnh: Võ Phúc
Hát quan họ giữa Tây Nguyên
Thôn Tân Bắc có 96 hộ dân với 470 nhân khẩu, trong đó có 2/3 người dân đến từ vùng Kinh Bắc. Họ đến đây sinh sống từ năm 1995, hiện đời sống người dân nơi đây đã no ấm và đầy đủ hơn trước. Trong thôn có nhiều ngôi nhà cao tầng mọc đan xen nhau, nhà nào cũng có xe máy, máy vi tính và thậm chí còn có Internet trong nhà. Nhiều hộ gia đình có con học đại học, cao đẳng ở các tỉnh thành lớn trong cả nước. Nhận được lời mời của huyện Krông Năng, ngày 27-12-2014, chúng tôi đã về đây dự lễ ra mắt Câu lạc bộ (CLB) hát Dân ca quan họ thôn Tân Bắc.
Đón chúng tôi tại hội trường thôn, các “liền anh, liền chị” nông dân đủ mọi lứa tuổi trong trang phục khăn đóng, áo dài hớn hở như đi trẩy hội. Anh Nguyễn Văn Nguyên, Chủ nhiệm CLB hát Dân ca quan họ thôn Tân Bắc, vui mừng nói: “Ước mơ thành lập CLB hát Dân ca quan họ quê hương tôi trên đất Ea Tóh đã thành hiện thực. Từ nay, những người con Kinh Bắc xa nhớ quê hương chỉ cần ngồi lại hát cho nhau nghe để vơi đi nỗi nhớ quê hương”. Cũng là người con đất Kinh Bắc xa quê đã 20 năm, ông Nguyễn Văn Chương, Bí thư Chi bộ thôn Tân Bắc, hiểu hơn ai hết nỗi lòng những người tha hương. Ông Chương kể rằng: Vào năm 1995, những người con Kinh Bắc đầu tiên đã đặt chân lên mảnh đất Ea Tóh. Ngày đó, nơi đây rừng núi rậm rạp, nhà cửa thưa thớt. Chưa có điện, mỗi khi đêm xuống nghe tiếng côn trùng kêu râm ran thì lòng buồn mênh mang, nhớ quê hương da diết. “Trong những lúc ấy, mọi người tụm lại bên bếp lửa để hát cho nhau nghe câu quan họ quê mình. Bây giờ cuộc sống đã ấm no, những người con đất Kinh Bắc nơi đây cũng tụ họp hát cho nhau và hát cho cả những người con miền đất khác xa quê cùng nghe”, ông Chương tâm sự.
Ngày ra mắt CLB là “ngày tốt” nên không thuê được dàn nhạc chuyên nghiệp, vì thế những người trong CLB đã cùng nhau đưa dàn âm thanh của nhà mình ra tổ chức hát. Dàn âm thanh “bán chuyên nghiệp” này tuy đôi lúc có chút trục trặc nhưng không làm ảnh hưởng nhiều đến những giọng hát quan họ mượt mà của những “liền anh, liền chị”. Những làn điệu dân ca quan họ Kinh Bắc quen thuộc như: Mời trầu, Ngồi tựa mạn thuyền, Qua cầu gió bay, Người ơi người ở đừng về, Lúng liếng, Giã bạn đêm trăng, Chín nhớ mười thương… được họ hát say sưa như chưa bao giờ được hát. Trong không khí vui tươi ấm áp tình người, Phó Chủ tịch UBND huyện Krông Năng, bà Nguyễn Thị Đông, cũng lên sân khấu hát quan họ và làm MC (người dẫn chương trình) cho lễ ra mắt CLB. Vốn sinh ra ở vùng đất Thái Nguyên, nhưng bà Đông cũng rất mê những làn điệu quan họ. “Hàng xóm nhà tôi quê ở Bắc Ninh, cứ mỗi lần nghe chị ấy hát quan họ làm tôi thấy xốn xang lạ thường. Vì thế, tôi đã học được mấy bài quan họ từ chị ấy để giao lưu vào bà con thôn Tân Bắc”, bà Đông chia sẻ.
Tiếng lành vang xa
Trước khi hình thành CLB, các “liền anh, liền chị” thôn Tân Bắc đã thành lập đội hát quan họ vào năm 2013, hát cho nhau nghe để vơi nỗi nhớ quê hương. Lúc rãnh rỗi, đội còn đi hát giao lưu với các thôn, xã lân cận. Tiếng lành vang xa, đến tháng 11-2014, đội hát Dân ca quan họ thôn Tân Bắc được Huyện đoàn Krông Năng cử đi tham gia Liên hoan Thanh niên hát dân ca và diễn tấu nhạc cụ dân tộc tỉnh Đắk Lắk lần thứ 3. Kết quả, đội đoạt giải nhì toàn đoàn và đoạt giải B cho tiết mục hát quan họ Người ơi người ở đừng về. Sau thành công bất ngờ đó, Huyện đoàn Krông Năng đã đề nghị đội thành lập CLB hát Dân ca quan họ thôn Tân Bắc. Chị Dương Thị Len (Bí thư Huyện đoàn Krông Năng) chia sẻ: “Chúng tôi rất vui mừng bởi trên mảnh đất Krông Năng này có những người con Kinh Bắc vào đây lập nghiệp vẫn mang theo và giữ gìn những lời ca ngọt ngào, đằm thắm của làn điệu dân ca quan họ”. CLB hiện có 25 thành viên, tuổi đời từ 29 đến 50. Riêng gia đình chị Nguyễn Thị Mai (29 tuổi, thành viên trẻ nhất CLB) có cả chồng, anh rể và mẹ cùng tham gia. Chị Mai cho biết: “Mình biết hát quan họ từ hồi còn ở quê. Đến lúc vào thôn Tân Bắc sống, thấy các anh chị quê mình hát quan họ nên đăng ký tham gia. Mình hy vọng những câu ca, tiếng hát của mình sẽ góp phần lưu truyền văn hóa của quê hương Kinh Bắc trên vùng đất này”.
Anh Nguyễn Văn Nguyên, Chủ nhiệm CLB hát Dân ca quan họ thôn Tân Bắc, trăn trở: Hiện kinh phí hoạt động của CLB chỉ dựa vào sự đóng góp của các thành viên và tài trợ của một số doanh nghiệp trong xã nên khi tổ chức các hoạt động còn gặp nhiều khó khăn. Phó Chủ tịch UBND huyện Krông Năng Nguyễn Thị Đông chia sẻ: “Hiện huyện chưa có kinh phí để hỗ trợ cho các hoạt động của CLB, vì vậy rất mong muốn nhận được sự ủng hộ từ xã hội để CLB ngày càng phát triển, từ đó truyền thụ những giá trị tốt đẹp của nghệ thuật truyền thống dân ca quan họ đến thế hệ trẻ nơi đây, và trên cao nguyên này mãi còn vang câu hát: “Lên cao nguyên người ở đừng về!”
CÔNG HOAN - VÕ PHÚC
