Tiềm năng thương mại
Tại châu Á, để đạt mục tiêu phát triển kinh tế tầm thấp, Nhật Bản đẩy mạnh phát triển hàng không xanh bằng taxi bay, còn gọi là hệ thống di chuyển hàng không đô thị (Urban Air Mobility - UAM). Đây là dòng máy bay tự động hóa cao, vận chuyển hành khách hoặc hàng hóa ở tầm thấp xung quanh vùng ngoại ô và đô thị. Phương tiện này không cần đến đường băng.
Trước đây, Nhật Bản chỉ cho phép các thiết bị bay không người lái (UAV) bay qua các khu vực không có người sinh sống, như núi, sông và đất nông nghiệp - gọi là hoạt động ở cấp độ 3 theo hệ thống phân loại 4 cấp. Từ ngày 5-12-2022, Nhật Bản đã triển khai UAV do nước này chế tạo, giao hàng bay qua khu dân cư (được gọi là hoạt động cấp độ 4 của UAV). Các thiết bị này thực hiện chuyển phát bưu kiện trên không, qua đó giúp giải quyết tình trạng thiếu nghiêm trọng tài xế giao hàng cũng như khó tiếp cận các cửa hàng bán lẻ ở vùng nông thôn.
Theo Bộ Đất đai, Hạ tầng, Giao thông và Du lịch, việc bãi bỏ lệnh cấm trên nhằm đảm bảo hiệu quả hoạt động vận hành các UAM như taxi bay và UAV vận chuyển hàng hóa đến năm 2030. Ngoài ra, Nhật Bản còn chú trọng triển khai UAV trong nông nghiệp thông minh, vận chuyển hàng hóa đến vùng núi/đảo, cứu hộ thiên tai.
Tương tự, Hàn Quốc cũng đặt mục tiêu phát triển kinh tế tầm thấp từ hàng không xanh, tiến tới thương mại hóa UAM ở Seoul từ năm 2025, với việc sử dụng các sân bay thẳng đứng và trung tâm bay không người lái từ năm 2030. Đây được xem là một giải pháp quan trọng nhằm giảm thiểu tắc nghẽn giao thông tại thành phố đông đúc như Seoul, với dự đoán số người sử dụng các dịch vụ UAM sẽ tăng mạnh từ 700.000 người vào năm 2030 lên 4,7 triệu người vào năm 2040.
Theo trang thông tin Seoul Metropolitan Government, để hiện thực hóa mục tiêu này, Seoul hợp tác với các đối tác tư nhân, chính phủ và các tổ chức nghiên cứu để phát triển các công nghệ và cơ sở hạ tầng cần thiết. Chính quyền thành phố cam kết hỗ trợ việc triển khai các nghiên cứu và thử nghiệm kỹ thuật, nhằm đảm bảo tính khả thi và an toàn của các phương tiện UAM.
Để tăng hỗ trợ thương mại hóa UAM, Chính phủ Hàn Quốc đã thiết lập Lộ trình Di chuyển hàng không đô thị Hàn Quốc (K-UAM) năm 2020, Lộ trình Phát triển công nghệ di chuyển hàng không đô thị Hàn Quốc (K-UAM) tháng 3-2021 và Khái niệm Vận hành di chuyển hàng không đô thị Hàn Quốc (K-UAM) 1.0. Ngoài ra, Luật Thúc đẩy và Hỗ trợ sử dụng di chuyển hàng không đô thị cũng chính thức có hiệu lực từ tháng 4-2024.
Cân bằng giữa đổi mới và an toàn
Theo Modor Intelligence, tại châu Âu, nền kinh tế tầm thấp cũng đang được chú ý, nhưng cách tiếp cận có phần khác so với châu Á, do các nước châu Âu nỗ lực cân bằng giữa đổi mới và an toàn.
Một số chính phủ châu Âu đã hỗ trợ nghiên cứu, thử nghiệm, phát triển UAV thương mại và dịch vụ bay tầm thấp, nhưng quy định pháp lý chặt chẽ khiến quá trình thương mại diễn ra tương đối chậm. Trọng tâm phát triển của các nước châu Âu là UAM sử dụng trong vận chuyển xanh, ứng dụng vào các dịch vụ công ích và ứng phó biến đổi khí hậu theo hướng chú trọng an toàn và quản lý không phận.
Cơ quan An toàn hàng không châu Âu (EASA) xác định, mục tiêu phát triển của lục địa già là giảm thời gian di chuyển trong đô thị, giảm ùn tắc giao thông mặt đất, tăng hiệu quả logistics, hỗ trợ trường hợp khẩn cấp và thúc đẩy ngành công nghiệp công nghệ cao như điều khiển bay, hệ thống quản lý không phận tầm thấp. Riêng tại Liên minh châu Âu, ước tính thị trường UAV và dịch vụ bay tầm thấp có thể đạt 10 tỷ EUR (11,7 tỷ USD)/năm vào năm 2035 và tạo hơn 100.000 việc làm.
Theo EASA, UAM thương mại ở các thành phố có thể bắt đầu vào khoảng năm 2025-2026 cho vận chuyển hàng hóa bằng drone, sau đó sẽ triển khai các chuyến bay thương mại vận chuyển người. EASA đã ban hành quy định dựa trên rủi ro, phân loại hoạt động UAV thành các danh mục mở, cụ thể và được chứng nhận. Châu Âu đã triển khai sáng kiến U-space hướng tới xây dựng hệ sinh thái kỹ thuật số cho hoạt động UAV, tập trung vào giao thông hàng không đô thị và logistics.
Ở châu Âu, Đức và Pháp hiện đang dẫn đầu, tập trung phát triển UAM và phương tiện bay sử dụng động cơ điện (eVTOL), do các doanh nghiệp Volocopter, Lilium, Airbus phát triển. Trong khi đó, Anh và Italy phát triển vertiport là sân bay dành riêng cho eVTOL. Vertiport bao gồm các bãi đáp, điểm sạc cho UAV và eVTOL, cũng như các cơ sở hỗ trợ khác, và được xem là giải pháp cho vấn đề giao thông trong tương lai ở các thành phố lớn.
