Ưu điểm nổi trội
Khái niệm sản xuất thông minh - ứng dụng các công nghệ tiên tiến như internet vạn vật (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI), máy học (ML), robot công nghiệp..., tuy không xa lạ với giới công nghiệp nhưng đã đặc biệt tăng tốc trong vài năm gần đây.
Theo Fortune Business Insights, năm 2024, quy mô thị trường này đạt khoảng 349,48 tỷ USD và dự kiến chạm mốc 394,35 tỷ USD vào năm 2025. Tốc độ tăng trưởng kép (CAGR) được dự báo lên tới 14% giai đoạn 2025-2030, một con số mà bất kỳ ngành kinh tế nào cũng phải ghen tị.
Báo cáo thường niên mới nhất của Rockwell Automation - một trong những tập đoàn hàng đầu thế giới về tự động hóa, cho thấy 95% nhà sản xuất đang đầu tư, hoặc có kế hoạch đầu tư vào AI, ML trong vòng 5 năm tới. Gần một nửa trong số đó (48%) dự kiến sẽ tái cấu trúc bộ máy hoặc tuyển dụng thêm lao động để khai thác lợi ích từ công nghệ mới.
Một trong những động lực chính giúp sản xuất thông minh hấp dẫn đến vậy là nhu cầu tùy chỉnh sản phẩm. Không chỉ dừng lại ở tự động hóa, sản xuất thông minh còn mở ra kỷ nguyên mà mỗi sản phẩm có thể “đo ni đóng giày” theo nhu cầu của từng khách hàng. Người tiêu dùng ngày nay không muốn chỉ mua một chiếc xe hay một thiết bị y tế giống như hàng triệu sản phẩm khác. Họ muốn một chiếc ô tô có bảng điều khiển theo sở thích, hay một chiếc chân giả in 3D vừa khít với cơ thể mình.
Các mô hình sản xuất truyền thống khó lòng đáp ứng yêu cầu này, hoặc với chi phí rất đắt. Trong khi đó, các nhà máy thông minh với in 3D, robot cộng tác (cobots) và phần mềm thiết kế AI, có thể hiện thực hóa mong muốn đó một cách hiệu quả.
Trong ngành ô tô, xu hướng “tùy biến theo khách hàng” đang bùng nổ: từ màu sơn, hệ thống giải trí cho đến tính năng an toàn. Còn ở lĩnh vực y tế, công nghệ in 3D đã giúp nhiều bệnh nhân có cơ hội sở hữu bộ phận cấy ghép phù hợp từng milimét, cải thiện đáng kể chất lượng điều trị.
Không chỉ là xu hướng
Theo nhận định của tờ Business & Financial Times, với lợi thế hạ tầng sản xuất và chuỗi cung ứng quy mô lớn, cùng sự hậu thuẫn chính sách, châu Á - Thái Bình Dương (APAC) đang nổi lên như một trung tâm năng động nhất trong cuộc chơi sản xuất thông minh.
Theo Công ty nghiên cứu thị trường toàn cầu Grand View Research (có trụ sở tại Mỹ), khu vực này chiếm tới 37,6% thị phần toàn cầu, tương ứng giá trị 131,7 tỷ USD năm 2024. Con số này được dự báo sẽ tăng vọt lên 321,1 tỷ USD vào năm 2030, với CAGR 15,4%. Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc là những đầu tàu. Riêng Nhật Bản dự kiến đạt mức tăng trưởng 6,2% vào năm 2026, nhờ sự kết hợp giữa chính sách hỗ trợ mạnh mẽ của chính phủ và nền tảng công nghiệp lâu đời.
Xếp sau châu Á - Thái Bình Dương là Bắc Mỹ, nơi thị trường sản xuất thông minh đã đạt 91,3 tỷ USD năm 2024 và dự kiến tăng gấp đôi lên 190,1 tỷ USD vào 2030, với CAGR 12,4%. Tại châu Âu, thị trường sản xuất thông minh năm 2024 đã đạt 72,16 tỷ USD và dự kiến tăng lên 159,76 tỷ USD vào 2030, với CAGR 13,6%. Đức, với nền công nghiệp chế tạo vốn nổi tiếng về sự chính xác và hiệu quả, giữ vai trò đầu tàu của lục địa.
Nếu như cách mạng công nghiệp lần thứ nhất biến máy hơi nước thành động lực sản xuất, thì sản xuất thông minh chính là “hơi nước” của kỷ nguyên số. Tự động hóa và phân tích dữ liệu không chỉ giúp doanh nghiệp tăng sản lượng, giảm chi phí mà còn giảm thiểu tác động môi trường - yếu tố ngày càng được chú trọng trong chiến lược phát triển bền vững. Các dây chuyền sản xuất thông minh cho phép quản lý năng lượng hiệu quả hơn, hạn chế lãng phí tài nguyên và giảm lượng khí thải carbon.
Từ dây chuyền lắp ráp ô tô tại Nhật Bản cho đến các xưởng in 3D thiết bị y tế ở châu Âu cho thấy, sản xuất thông minh rõ ràng không chỉ là một xu hướng thời thượng. Nó đang trở thành nền tảng của một kỷ nguyên công nghiệp mới, nơi mà dữ liệu, trí tuệ nhân tạo và robot song hành với con người trong mọi công đoạn. Không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, đây còn là con đường để các quốc gia hướng tới nền công nghiệp xanh và bền vững hơn.
Tuy nhiên, Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) cảnh báo, thị trường này vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Khoảng trống về kỹ năng lao động, thiếu vốn đầu tư, hạ tầng kết nối chưa đồng bộ và sự liên thông dữ liệu còn hạn chế là những rào cản lớn, đặc biệt với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Nhiều công ty dù hiểu rõ tiềm năng nhưng vẫn loay hoay trong hành trình chuyển đổi số do chi phí đầu tư ban đầu quá lớn.
