Theo hãng tin Reuters, Chính phủ Nhật Bản vừa quyết định sẽ chi 40 tỷ USD để trang bị chiến đấu cơ nhằm duy trì ưu thế không quân với Trung Quốc, trong bối cảnh Bắc Kinh đang tỏ rõ tham vọng bành trướng quân sự tại biển Đông và biển Hoa Đông.
100 chiến đấu cơ hiện đại nhất
Phát ngôn của Bộ Quốc phòng Nhật Bản cho hay, Tokyo đã tiếp xúc đồng thời với các tập đoàn vũ khí Nhật Bản và nước ngoài về hợp đồng mua 100 chiến đấu cơ trong một chương trình có tên Kế hoạch F3 (F3 Fighter Plan). Mục tiêu của Kế hoạch F3 là trang bị cho quân đội Nhật Bản các chiến đấu cơ thuộc loại hiện đại nhất.
Do quan hệ đồng minh mật thiết với Mỹ và chiến lược quốc phòng gắn chặt với Washington, khả năng các công ty Mỹ được nhận thầu là rất cao. Hai tập đoàn của Mỹ là Boeing và Lockheed Martin cùng tập đoàn Nhật Bản Mitsubishi Heavy Industries (MHI) là 3 trong số các công ty chủ yếu được mời tham gia dự án. Boeing và Lockheed Martin cho Reuters biết 2 tập đoàn này rất quan tâm đến Kế hoạch F3 của Nhật Bản và hy vọng được tham gia.
Theo Kế hoạch F3, các máy bay chiến đấu mới sẽ hoạt động với F-35 mà Tokyo đã đặt hàng với hãng Lockheed Martin và F-15Js của Boeing đang được Tokyo cải tiến. Hiện loại máy bay duy nhất đáp ứng được yêu cầu của Kế hoạch F3 là phi cơ chiến đấu F-22 của Lockheed Martin. Tuy nhiên, hãng này không còn sản xuất F-22 nữa và trên thực tế, Washington cũng không cho xuất khẩu loại chiến đấu cơ này bất chấp mong muốn của Tokyo. Một số nguồn tin cho biết, trong bối cảnh này, chiến đấu cơ mà Tokyo đặt hàng sẽ phải được sản xuất ngay tại Nhật, giống như trường hợp F-15Js trước đây và điều này sẽ khiến giá thành tăng lên rất cao.
Máy bay F-35 (trái) Nhật Bản đặt mua của Tập đoàn Lockheed Martin và máy bay F-15 của không quân Nhật Bản
Ngoài 2 tập đoàn Mỹ, các nhà sản xuất châu Âu cũng là đối tác tiềm năng. Một phát ngôn viên của tổ hợp Eurofighter cho biết, tập đoàn này thường xuyên có liên hệ với Chính phủ Nhật Bản để thảo luận các cơ hội hợp tác. Eurofighter là tập đoàn hàng không quân sự châu Âu bao gồm một loạt các tập đoàn, công ty lớn như Airbus, BAE Systems, Leonardo Finmeccanica - nhà sản xuất máy bay tiêm kích Typhoon và Saab - nhà sản xuất chiến đấu cơ Gripen.
Mối lo ngại từ Trung Quốc
Kế hoạch F3, một trong những hợp đồng quân sự đắt giá nhất của Nhật Bản, được công bố trong bối cảnh căng thẳng giữa Nhật Bản với Trung Quốc gia tăng. Theo Lực lượng phòng vệ Nhật Bản, tính riêng trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 6 năm nay, chiến đấu cơ Nhật Bản đã phải 200 lần cất cánh (so với 114 lần cùng kỳ năm ngoái), để ngăn chặn máy bay của Trung Quốc tại khu vực xung quanh quần đảo tranh chấp giữa 2 nước mà phía Nhật Bản gọi là Senkaku, còn Trung Quốc gọi là Điếu Ngư. Vẫn theo quân đội Nhật Bản, riêng trong tháng 6-2016, 2 lần Trung Quốc đưa tàu vào khu vực nói trên. Ngoài mối lo ngại từ Trung Quốc và cả Triều Tiên, việc tăng cường tiềm lực quân sự còn xuất phát từ chính sách an ninh mạnh mẽ hơn của Nhật Bản dưới thời Thủ tướng Shinzo Abe. Hồi tháng 2 năm nay, Bộ Quốc phòng Nhật Bản dự tính nâng cấp hệ thống tên lửa bắn chặn loại SM-3 đang được đặt trên các khu trục hạm Aegis, đồng thời cho rà soát lại toàn bộ hệ thống lá chắn chống tên lửa của Mỹ đã được đặt trên lãnh thổ Nhật vẫn được gọi là hệ thống THAAD.
Tăng cường sức mạnh quân sự buộc Tokyo phải gia tăng các chi phí cho quốc phòng. Tuy nhiên, theo một số chuyên gia, với một ngân quỹ hạn chế, việc ưu tiên tăng mạnh ngân sách trong lĩnh vực này sẽ đi kèm với việc giảm chi phí trong lĩnh vực khác. Ưu tiên không quân và hải quân có thể ảnh hưởng đến việc đầu tư cho lĩnh vực hệ thống chỉ huy, kiểm soát, thông tin liên lạc tình báo và trinh sát, vốn không kém phần quan trọng. Đây là vấn đề nan giải mà các nhà hoạch định chính sách quốc phòng Nhật Bản sẽ phải giải quyết.
ĐỖ CAO (tổng hợp)
