Di tích lịch sử Trận địa pháo cổ Cầu Đá nằm trên đường Hạ Long, phường 2, Thành phố Vũng Tàu (tỉnh Bà rịa – Vũng Tàu) đã được Bộ Văn hóa – Thông tin xếp hạng di tích cấp quốc gia năm 1992, và là bộ sưu tập vũ khí cổ có giá trị lớn nhất hiện nay.
Trận địa pháo Cầu Đá là một bộ phận trong phòng tuyến Vũng Tàu do thực dân Pháp xây dựng vào cuối năm 1895. Công trình gồm 4 khẩu pháo nằm trên sườn núi Nhỏ có độ cao 15 m so với mặt nước biển, được bố trí theo hình cánh cung, cách nhau 18 m. Mỗi khẫu được đặt trên mâm pháo, có thể quay tròn 360 độ, nâng cao hay hạ thấp tầm bắn nhờ hệ thống chuyển động bằng bánh răng cưa. Bệ pháo rộng 6 m, nòng dài 5,5 m, sử dụng đạn cỡ 240 mm. 4 khẩu pháo được nối với nhau bằng hệ thống hàng trăm m hầm, hào kiên cố.
Thế nhưng, công trình di tích lịch sử này nhiều năm qua đã bị xâm hại nghiêm trọng và hiện được coi như đã “xóa sổ”. Sau đây là ghi nhận của phóng viên SGGP điện tử.
Khẩu pháo thứ nhất nằm lọt thảm trong một khoảng trống phía sau căn nhà 116 Hạ Long bị đất đá, rác lấp gần hết bệ và thân pháo.
Phần đầu khẩu pháo thứ hai nằm dưới căn gác xếp của Chùa Sơn Bửu.
Bệ và thân khẩu pháo thứ hai tại Chùa Sơn Bửu, nòng pháo bị một mảng tường xây chắn ngang.
Khẩu pháo thứ ba nằm phía sau khu nhà của Cảng vụ TPHCM Chi nhánh Vũng Tàu tại số 112 Hạ Long.
Bệ và đầu khẩu pháo thứ tư được sơn trắng nằm trong một căn phòng trống tại Tịnh xá Ngọc Bích(106 Hạ Long)...
...trong khi một phần thân và đầu khẩu pháo nằm ghếch sang nhà số 108 Hạ Long.
Hoài Nam
