Tình cờ, tôi được trải nghiệm đêm hát cúng đình trong một ngôi đình nhỏ ở quận 6, TPHCM. Sân khấu dựng tạm phía trước đình, dưới chân cầu Hậu Giang. Đoàn hát nhỏ, có tên Kim Dung, đang diễn vở Tiết Nhơn Quý.
Diễn viên ít, đa phần lớn tuổi. Người hát, người xem quây quần trong không gian chật hẹp, xen lẫn với quán cà phê, quán bán thức ăn. Diễn viên chưa tới lượt diễn ngồi chung với khán giả, thay phục trang hay trang điểm giữa chốn đông người. Khán giả là dân địa phương, khách đi đường.
Mỗi năm đào, kép của đoàn Kim Dung tụ tập nhau lại tập tuồng và đi hát vào mùa cúng đình hàng năm (hay còn gọi là mùa lễ Kỳ Yên hay lễ cầu an - lễ tế Thành Hoàng lớn nhất trong năm ở một ngôi đình thần Nam bộ). Vào mùa này, đoàn hát nhận sô hát cúng đình khắp các đình ở TPHCM và các tỉnh miền Tây Nam bộ. Hết mùa hát, đào và kép lại làm các nghề khác kiếm sống, chờ đến mùa cúng đình sang năm lại hội tụ.
TRỌNG NGHI