Nhân dịp kỷ niệm 100 năm ngày sinh Đại tướng Nguyễn Chí Thanh (1-1-1914 – 1-1-2014) và hướng tới kỷ niệm 70 năm Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam, ngày 25-12, tại Nhà hát Lớn Hà Nội, Nhà hát Chèo Quân đội sẽ công diễn vở chèo Sáng trong như ngọc một con người - vở chèo đầu tiên về Đại tướng Nguyễn Chí Thanh - “Đại tướng nông dân”.
Nhà văn Nguyễn Quang Vinh, tác giả kịch bản chia sẻ: “Đại tướng Nguyễn Chí Thanh mất lúc 53 tuổi, cách nay đã gần nửa thế kỷ và trong điều kiện đất nước còn chiến tranh ác liệt, vì vậy nguồn tư liệu công khai về ông không nhiều. Song mỗi thông tin, tư liệu về ông đều như những viên ngọc lấp ánh về cuộc đời một con người”. Đại tướng Nguyễn Chí Thanh vĩ đại không chỉ vì tài năng quân sự và nhà tư tưởng, mà ông vĩ đại còn vì ông luôn đứng về phía nhân dân; lo lắng, trăn trở vì nhân dân; hết sức hết lòng lo cho nhân dân của mình. Ông từng công tác ở nhiều lĩnh vực khác nhau và đều có khả năng phát triển lĩnh vực đó thành ngọn cờ đầu nên còn được gọi là “Vị tướng phong trào”.
Đại tướng Nguyễn Chí Thanh còn nổi tiếng với việc đề ra chiến thuật đánh áp sát của Quân Giải phóng miền Nam với phương châm “Nắm thắt lưng địch mà đánh”. Thời lượng khoảng 150 phút, vở chèo được chia làm bốn hồi: “Bình Trị Thiên khói lửa”, “Dọc đường chiến dịch”, “Gió Đại Phong” và “Nắm thắt lưng địch mà đánh”, mỗi hồi tương ứng với một chặng đường quan trọng trong cuộc đời cách mạng của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh, tái hiện hình ảnh một người chiến sĩ cộng sản chân chính, vì dân và gần dân, một vị đại tướng mưu lược, đi sát chiến trường, gần gũi, thương yêu chiến sĩ.
Một cảnh trong vở chèo Sáng trong như ngọc một con người.
Tham gia vào êkíp dàn dựng từ những ngày đầu tiên, NSND - đạo diễn Doãn Hoàng Giang chia sẻ, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh là một hình tượng khó. Tác phẩm lý luận chính trị và quân sự của ông để lại khá dày nhưng tư liệu về đời thường lại không nhiều. Bởi vậy, tái hiện chân dung đại tướng trong chèo là điều không đơn giản.
“Tôi suy nghĩ khá nhiều để chọn một cái “tứ” cần nhấn mạnh trên sân khấu khi xây dựng hình tượng này. Đó là “tính nhân dân” trong lý tưởng và hành động của Đại tướng Nguyễn Chí Thanh. Ông là Đại tướng nhưng lại có một thời gian dài lãnh đạo mặt trận nông nghiệp, gần gũi với nông dân. Tôi muốn nhấn mạnh “tính thân dân” của ông như một bài học cho hôm nay, khi chúng ta đang có nhiều biểu hiện xa dân, đang còn nhiều điều “nợ” nhân dân...”, NSND Doãn Hoàng Giang nói.
Một khó khăn khác khi dựng vở chèo thể hiện một nhân vật lịch sử hiện đại gắn với chiến tranh cách mạng trên sân khấu cần thể hiện bằng những tiết tấu nhanh, mạnh nhưng lại phải được chuyển tải mềm mại bằng ngôn ngữ nghệ thuật chèo truyền thống. Điều này được đạo diễn Doãn Hoàng Giang xử lý bằng những thủ pháp nghệ thuật vừa gián cách vừa đồng hiện, với dàn diễn viên của Nhà hát Chèo Quân đội, tinh gọn nhưng thạo nghề, một người có thể đảm nhiệm nhiều vai khác nhau. Diễn viên Tự Long vào vai Đại tướng Nguyễn Chí Thanh và diễn viên Thùy Linh diễn tốt vai trò người vợ của đại tướng. Đây là vở diễn huy động dàn diễn viên hùng hậu, đông đảo của Nhà hát Chèo Quân đội.
MAI AN
