Hỏi: Trong lịch sử điện ảnh Việt Nam, những diễn viên đầu tiên là ai, đóng trong phim truyện đầu tiên nào?
Nguyễn Trung Tín (Q. Gò Vấp, TPHCM)
Theo tác giả Bành Bảo trong bài “Điện ảnh Việt Nam ra đời và phát triển” in trong Văn hóa Việt Nam Tổng hợp 1989-1995 (Ban Văn hóa Văn nghệ trung ương, Hà Nội, 1989) thì hai cuốn phim đầu tiên của điện ảnh Việt Nam là Kim Vân Kiều và Bà Đế (1929). Tác giả không đề cập đến năm quay phim Kim Vân Kiều và các diễn viên trong phim nhưng thật thú vị khi biết vào đầu năm 1926 đã có một phim truyện lịch sử được quay tại Huế với nhan đề Phan Bội Châu và diễn viên chính không ai khác là Phan Bội Châu.
Phan Bội Châu
Báo Trung Bắc tân văn số ra ngày 14-1-1926 có đăng: Phim chớp ảnh ông Phan Bội Châu. Hôm 6 Janvier vừa rồi, một nhà chụp ảnh ở Hà thành có đến nơi công thự của quan Binh bộ thị lang Nguyễn Bá Trác là nơi tạm trú của ông Phan Bội Châu xin làm phim chớp ảnh, được ông Phan bằng lòng cho làm. Cái phim này gồm có ba hồi. Hồi thứ nhất: Ông Phan mặc quốc phục, chít khăn lượt Bắc, bận áo sa Tàu, chân đi giày hạ, tay cầm quạt Thanh.…
Hồi thứ hai: Ông Phan mặc đồ Trung Hoa, bận một cái áo nhiễu màu xanh lợt, ngồi trên một chiếc ghế gỗ mun chạm lọng, trông chẳng khác gì một nhà thượng lưu nước Tàu vậy. Hồi thứ ba: Tiên sinh bận đồ màu nâu sẫm, may theo Ăng-lê, đi một đôi giày đen mốt Hoa Kỳ, cổ thắt cravate trông có vẻ quắc thước lắm…
Trong một mục quảng cáo khác chúng ta được biết phim Phan Bội Châu do Hãng Asia phim, chủ nhân Hương ký - Hà Nội sản xuất, đã làm xong chỉ chờ “quan Thống đốc Bắc kỳ duyệt rồi mới được chớp” ở rạp Cinéma Tokinois và rạp Pathé frères là hai rạp chiếu bóng đầu tiên của Hà Nội đều do một chủ nhân người Pháp là Aste kinh doanh. (Thực nghiệp dân báo số ngày 10-8-1920 và ngày 17-6-1921).
Phải chăng phim Phan Bội Châu (phim câm, kèm theo thuyết minh) là phim truyện đầu tiên của nước ta? Và phải chăng diễn viên đầu tiên của nước ta là Sào Nam - Phan Bội Châu?
Khánh Tường
