Trường Đại học Sân khấu và điện ảnh TPHCM vừa công diễn vở kịch thử nghiệm Mê đê (Medea) - một tác phẩm của Euripides, một trong 3 nhà viết kịch lớn của Hy Lạp cổ đại.
Vở kịch do NSND Trần Ngọc Giàu làm đạo diễn, PGS-TS Vũ Ngọc Thanh chỉ đạo nghệ thuật, tác giả Lê Chí Trung soạn lời mới, được đầu tư dàn dựng để tham gia Liên hoan quốc tế sân khấu thử nghiệm năm 2016 tại Hà Nội. Vở có sự tham gia biểu diễn của NSƯT Hoàng Yến, NS Hữu Lợi, Phạm Hồng, Ái Liên, Ngọc Vân, Xuân Hồng, Huy Thục, Kim Dung…
Cuộc đời dông tố
Tác phẩm Mê đê là một trong số những kiệt tác của thế giới, của bi kịch Hy Lạp. Lần này, tác phẩm được dàn dựng theo phong cách mới, đã giúp cho Mê đê khoác lên mình một chiếc áo mới, lạ, đậm chất Việt, đồng thời cũng thể hiện được một phong cách làm kịch hiện đại, cuốn hút người xem.
Một cảnh trong vở kịch thử nghiệm Mê đê
Dõi theo câu chuyện về tình yêu, tình cảm gia đình, cuộc đời nhiều cung bậc thăng trầm của người phụ nữ xinh đẹp, có quyền năng trời cho nhưng lụy tình và bị phụ tình - nàng Mê đê xinh đẹp quyền quý, người xem thấy được tấn bi kịch của người phụ nữ nói chung và nhất là bi kịch của những người phụ nữ trong xã hội Hy Lạp cổ đại nói riêng.
Bi kịch đã khiến bao số phận con người phải đi vào ngõ cụt, cuộc sống hạnh phúc vốn có của một gia đình bỗng chốc tan vỡ. Nàng Mê đê từ là người mẹ, người vợ hiền lành bỗng chốc bị chồng bỏ rơi (tình yêu, niềm tin, điểm tựa duy nhất của Mê đê), bị nhà vua trục xuất ra khỏi lãnh thổ, bị tước mất quyền làm mẹ của những đứa con xinh xắn. Chính sự đổ vỡ trong tình yêu và hôn nhân đã dẫn đến hệ quả là sự đổ vỡ niềm tin của Mê đê vào con người, vào cuộc đời, từ đó, những giá trị cao quý trong đời sống tinh thần sụp đổ đã đẩy người phụ nữ xinh đẹp đi xa khỏi ý thức hướng thiện, dồn vào đường cùng, vùi dập tâm hồn nàng trong bao nỗi oán hận, thù hằn, cay đắng.
Từ đó, người phụ nữ vốn xinh đẹp kiêu sa như hóa dại, cuồng vọng với âm mưu trả thù những người đã làm cho nàng đau khổ. Kết quả, đức vua và công chúa trúng độc mà chết. Chồng Mê đê sống trong tận cùng bao nỗi đau đớn ê chề. Còn với những đứa con của mình, Mê đê đoạn đành nhẫn tâm tự tay giết con để con khỏi bị sự trừng phạt của người đời.
Tác phẩm kịch rất thành công trong việc khắc họa bi kịch thẳm sâu trong tâm lý của người phụ nữ, người vợ và người mẹ. Hành động của Mê đê là sự phản kháng chính đáng chống lại sự bất công và bất bình đẳng xã hội đè nặng lên số phận những người phụ nữ đương thời.
Gọn, đẹp, đặc sắc
Vở kịch thử nghiệm được NSND Trần Ngọc Giàu dàn dựng gọn, đẹp, đặc sắc. Vở diễn gần như không có cảnh trí, trên sân khấu chỉ có những chiếc trống cajon hiện đại vừa giúp tạo nên những âm thanh phù hợp với từng phân cảnh trong kịch bản, vừa làm ghế ngồi, đạo cụ để diễn viên ứng tác.
Các diễn viên mặc những bộ phục trang giản đơn, có thêm khăn choàng làm điểm nhấn giúp hóa thân vào vai diễn các nhân vật của thế giới Hy Lạp cổ đại. Có thể thấy, dàn diễn viên của Mê đê diễn chắc tay với từng vai diễn, thể hiện hoàn chỉnh tính cách từng nhân vật, ăn ý trong phối hợp diễn xuất.
Vở cũng đạt được hiệu quả rút ngắn khoảng cách thời đại của vở kịch - Mê đê đã đấu tranh cho bình đẳng giới, đấu tranh cho quyền sống chính đáng của con người, thân phận và diễn biến tâm lý của người phụ nữ từng chịu nhiều truân chuyên trên đường đời, đường tình duyên, hôn nhân gia đình…
Cách làm kịch thử nghiệm đã có từ lâu, nhưng đến nay, trên mặt bằng hoạt động và phát triển của loại hình kịch nói, kịch thử nghiệm vẫn chưa thể phát huy tối đa hiệu quả vốn có trong đời sống văn hóa nghệ thuật. Có lẽ vì kịch thử nghiệm luôn có sự đòi hỏi rất cao đối với sức sáng tạo, tay nghề của đạo diễn. Kịch thử nghiệm còn là sự phá cách trong dàn dựng sân khấu, thiết kế không gian sân khấu, là sự kết hợp hòa hợp giữa không gian sân khấu truyền thống và hiện đại, không theo khuôn mẫu. Sự sáng tạo mới lạ còn thấy ở cách phối âm, hòa âm, kỹ thuật ánh sáng, sự tương tác, có khi là đối thoại giữa âm thanh và diễn biến tâm lý nhân vật… Tất cả các yếu tố quan trọng đó phải có sự gắn kết chặt chẽ để cùng hỗ trợ, giúp làm thăng hoa cảm xúc của diễn viên, của nhân vật.
Mê đê là một vở kịch thử nghiệm dễ xem, dễ cảm, lôi cuốn. Hy vọng, vở sẽ tạo được dấu ấn đẹp với người xem tại Liên hoan quốc tế sân khấu thử nghiệm lần thứ 3 - năm 2016 tại Hà Nội, diễn ra từ ngày 11 đến 19-11-2016, do Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam và Cục Nghệ thuật biểu diễn tổ chức.
THÚY BÌNH
