Từ khi thí điểm xây dựng 4 chi bộ, Đảng bộ tại 4 khu chế xuất vào tháng 5-2007, đến nay, khu chế xuất – khu công nghiệp (KCX-KCN) trên địa bàn TPHCM có tổ chức cơ sở Đảng với tổng số 387 đảng viên, sinh hoạt tại 18 chi bộ các doanh nghiệp. Trong số đó, tỷ lệ đảng viên là công nhân trực tiếp sản xuất chiếm số lượng không nhiều. Các KCX-KCN đã xây dựng 42 cơ sở Đoàn với khoảng 3.585 đoàn viên.
Tuy nhiên, con số trên vẫn còn quá ít so với con số 234.000 thanh niên trong các KCX-KCN (tỷ lệ tập hợp thanh niên chỉ đạt 1,53%), dẫn đến số lượng đoàn viên còn ít, công tác phát triển Đảng từ đoàn viên ưu tú còn hạn chế. Còn với hoạt động công đoàn, tính đến tháng 6-2011 đã có 700/998 công đoàn cơ sở hoạt động trong các KCX-KCN. Tuy nhiên, chất lượng hoạt động của tổ chức công đoàn đạt loại tốt chỉ chiếm 20%, 72% đạt loại trung bình!
Thực tế chứng minh, nếu tăng cường sự lãnh đạo của Đảng ủy cấp trên cơ sở trong xây dựng tổ chức Công đoàn và Đoàn TNCS, vận động công nhân lao động và tổ chức tốt các phong trào của công nhân lao động ở các đơn vị doanh nghiệp, đồng thời quản lý tốt quan hệ lao động sẽ tạo ra việc làm và thu nhập ổn định cho hàng triệu lao động, đóng góp rất lớn cho sự phát triển mọi mặt của đời sống xã hội TP. Ngược lại, bất ổn sẽ là trở lực cho sự phát triển kinh tế, thu hút đầu tư nước ngoài cũng như đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn.
Nghị quyết Đại hội Đảng bộ TPHCM lần thứ IX đã đề ra kế hoạch: “70% doanh nghiệp ngoài nhà nước có 500 lao động trở lên có tổ chức Đảng và Đoàn thanh niên, 100% doanh nghiệp đủ điều kiện có tổ chức công đoàn”. Tính chung, đến nay TP chỉ đạt các chỉ tiêu trên 30%. Rõ ràng, so với yêu cầu, công tác phát triển Đảng trong công nhân lao động chưa đáp ứng được yêu cầu cả về cơ cấu, số lượng, chất lượng. Đặc biệt, tỷ lệ công nhân lao động trực tiếp sản xuất được phát hiện, giới thiệu cho Đảng còn quá thấp; việc thành lập tổ chức Đoàn thanh niên và tổ chức công đoàn ở các KCX-KCN vẫn còn chậm và chất lượng chưa đạt yêu cầu, hiệu quả hoạt động chưa cao...
Đây rõ ràng là thách thức lớn và là bài toán cần lời giải sớm đối với lãnh đạo TP và các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp trên địa bàn TP.
Linh Đan
