Những con số biết nói
Theo phân tích của Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) và Trung tâm Giám sát Di dời nội bộ (IDMC), trẻ em chiếm 1/3 trong số 135 triệu vụ di dời trong nước trên toàn cầu có liên quan đến hơn 8.000 thảm họa thời tiết từ năm 2016 đến năm 2021.
Riêng lũ lụt và bão buộc 95% trong tổng số các em phải di dời khỏi nơi cư trú trong thời gian này. Phần còn lại - hơn 2 triệu trẻ em - phải di dời do cháy rừng và hạn hán. Buộc phải di dời khỏi nơi cư trú là nguyên nhân gây tổn thương bất kể tuổi tác, nhưng hậu quả có thể đặc biệt tổn hại cho trẻ em, làm mất đi cơ hội học tập, y tế và cả an sinh xã hội.
Trung Quốc, Philippines và Ấn Độ có tổng cộng 22,3 triệu trẻ em phải di dời khỏi nơi ở do các quốc gia này dễ bị ảnh hưởng thời tiết khắc nghiệt như mưa, bão và lốc xoáy. Nhưng xét trên tỷ lệ dân số, các quốc đảo có tỷ lệ trẻ em di dời cao nhất do tình trạng khẩn cấp về khí hậu. Kế đó là vùng Sừng châu Phi, nơi có xung đột kèm thiên tai.
Cụ thể, 76% trẻ em tại hòn đảo nhỏ Dominica thuộc vùng Caribe, nơi cơn bão Maria tàn phá vào năm 2017 phải di dời. Cơn bão cấp 4 đã làm hư hại 90% nhà ở trên đảo. Bão cũng khiến hơn 1/4 trẻ em phải di dời ở Cuba, Vanuatu, Saint Martin và quần đảo Bắc Mariana. Somalia và Nam Sudan ghi nhận nhiều trẻ em phải di dời nhất do lũ lụt, lần lượt là 12% và 11% tổng dân số trẻ em của mỗi nước.
Trong khi đó, 1,3 triệu trẻ em phải di dời do hạn hán, trong đó Somalia, Ethiopia và Afghanistan là những quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Ngay cả các nước giàu, trẻ em cũng không tránh khỏi việc di dời tránh thiên tai. Mỹ chiếm 3/4 (610.000 trong số 810.000) trẻ em phải di dời do cháy rừng trên toàn cầu, với hơn một nửa số còn lại ở Canada, Israel, Thổ Nhĩ Kỳ và Australia.
Cần quan tâm hơn đến trẻ em
Những con số nói trên chắc chắn là chưa được tính đầy đủ do có những lỗ hổng lớn trong báo cáo và các tác động khác của biến đổi khí hậu diễn ra chậm hơn, như mực nước biển dâng, sa mạc hóa và nhiệt độ tăng cao.
Bà Verena Knaus, người đứng đầu UNICEF về di cư và dịch chuyển toàn cầu, cho biết, những con số trên có thể chỉ là phần nổi của tảng băng về một số tác động của biến đổi khí hậu. Theo bà Verena Knaus, biến đổi khí hậu là nguyên nhân khiến trẻ em phải di dời tăng nhanh nhất, nhưng hầu hết các chính sách và thảo luận về tài chính khí hậu đều không xem xét hoặc ưu tiên trẻ em.
Bà Adeline Neau, nhà nghiên cứu của Tổ chức Ân xá quốc tế, cho rằng, những số liệu về tình trạng mất nơi ở của trẻ em cực kỳ đáng lo ngại, càng chứng tỏ nhu cầu cấp thiết của các quốc gia trong việc nhận ra và lập kế hoạch cho mối liên hệ giữa biến đổi khí hậu và tình trạng di dời, nhằm giảm thiểu các tác động lâu dài về sức khỏe, giáo dục và các tác động phát triển khác đối với trẻ em phải di dời.
