Lùi hiệu lực thi hành Bộ luật Hình sự
Ngày 30-6, tại Hà Nội, Văn phòng Chủ tịch nước đã họp báo về Lệnh của Chủ tịch nước công bố Nghị quyết số 144/2016/QH13 của Quốc hội về việc lùi hiệu lực thi hành của Bộ luật Hình sự năm 2015; Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015; Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự năm 2015; Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam năm 2015; và bổ sung dự án Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự năm 2015 vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2016.
Sai sót chủ yếu về lỗi kỹ thuật
Tại cuộc họp báo, Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Đào Việt Trung cho biết, ngày 29-6, Quốc hội khóa XIII đã thông qua Nghị quyết số 144/2016/QH13. Theo đó, sẽ bổ sung dự án Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự năm 2015 vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2016, và trình Quốc hội khóa XIV tại kỳ họp thứ 2. Đồng thời, lùi hiệu lực thi hành của Bộ luật Hình sự và 3 đạo luật liên quan từ ngày 1-7-2016 đến ngày Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự năm 2015 có hiệu lực thi hành.
Theo ông Nguyễn Văn Luật, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, sau khi nhận được ý kiến phản ánh về những sai sót của Bộ luật Hình sự năm 2015, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã chỉ đạo các cơ quan có trách nhiệm tiến hành rà soát, tập hợp những sai sót. “Qua rà soát, có thể khẳng định những sai sót chủ yếu là về lỗi kỹ thuật, còn những chủ trương, quan điểm, chính sách về hình sự của Đảng, Nhà nước thì không sai”, ông Nguyễn Văn Luật cho biết. Tuy nhiên, vì những sai sót này có thể ảnh hưởng đến quá trình thực thi Bộ luật Hình sự nên UBTVQH đã quyết định trình Quốc hội xem xét thông qua nghị quyết về việc lùi hiệu lực thi hành. Do thời gian gấp rút, các ĐBQH ở 63 tỉnh, thành phố đã tiến hành họp tại đoàn, nghe báo cáo, thảo luận tờ trình, xem xét danh sách ban kiểm phiếu. Sau đó, các ĐBQH bỏ phiếu thông qua nghị quyết. Kết quả được ông Đỗ Mạnh Hùng, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội công bố cho biết, có 423 ĐBQH, chiếm 85,63% tổng số ĐBQH tán thành thông qua nghị quyết về việc lùi thời hạn thi hành Bộ luật Hình sự 2015 và 3 đạo luật liên quan.
Đáng chú ý, dù lùi thời hạn thi hành Bộ luật Hình sự nhưng Quốc hội vẫn cho phép kể từ ngày 1-7-2016 thực hiện các quy định có lợi cho người phạm tội. “Quyết định này thể hiện tính nhân đạo, nhân văn của Bộ luật Hình sự mới”, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đinh Trung Tụng nhận xét. Cụ thể là: Tuổi của người chịu trách nhiệm hình sự; các trường hợp loại trừ trách nhiệm hình sự; căn cứ miễn trách nhiệm hình sự; phạt tiền, cải tạo không giam giữ; vấn đề về tử hình; các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự; thời hiệu thi hành bản án; tha tù trước thời hạn có điều kiện; các quy định về xóa án tích; các quy định về người dưới 18 tuổi phạm tội... Từ ngày 1-7-2016 vẫn áp dụng các quy định phi hình sự hóa đối với hành vi phạm tội dưới 2 triệu đồng gây hậu quả nghiêm trọng, tội không chấp hành quy định hành chính của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, hành vi gây thiệt hại cho tài sản của nhà nước từ 50 triệu đồng đến dưới 100 triệu đồng, hành vi cố ý gây thiệt hại cho tài sản của người khác trị giá từ 50 triệu đồng đến dưới 100 triệu đồng, tội tảo hôn, tội báo cáo sai trong quản lý kinh tế... Đồng thời, bỏ hình phạt tử hình, bỏ hình phạt chung thân, hình phạt tù ở một số tội danh. “Chúng tôi thống kê có tới hàng trăm điều luật có lợi cho người phạm tội sẽ được áp dụng từ ngày 1-7-2016”, Thứ trưởng Đinh Trung Tụng nói.
Nhận trách nhiệm trước cử tri
Trả lời câu hỏi của phóng viên Báo SGGP về việc vừa qua nhiều ý kiến cho rằng, Điều 292 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định về tội “Cung cấp dịch vụ trái phép trên mạng máy tính, mạng viễn thông” có thể gây cản trở đến hoạt động khởi nghiệp của doanh nghiệp Việt Nam, ông Nguyễn Văn Luật cho biết về vấn đề này hiện đang có nhiều ý kiến khác nhau. “UBTVQH đã chỉ đạo các cơ quan có trách nhiệm tiếp tục rà soát để chuẩn bị cho dự thảo Luật Sửa đổi, bổ sung một điều của Bộ luật Hình sự 2015. Trong đó, chắc chắn Điều 292 sẽ được các cơ quan có trách nhiệm phân tích, đánh giá các góc độ khác nhau để có báo cáo cụ thể với UBTVQH”, ông Nguyễn Văn Luật nói.
Tại buổi họp báo, cả ông Nguyễn Văn Luật và ông Đỗ Mạnh Hùng, với tư cách là ĐBQH khóa XIII đều nhận trách nhiệm cá nhân về sai sót trong Bộ luật Hình sự năm 2015. “Để xảy ra sai sót này có trách nhiệm của Quốc hội, trong đó có cá nhân tôi - một trong những người ấn nút tán thành bộ luật. Tôi thấy có lỗi với cử tri về việc này. Tới đây, Quốc hội sẽ tiếp tục làm rõ hơn trách nhiệm trực tiếp, trách nhiệm cụ thể của các tổ chức, cá nhân có liên quan, nhất là cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra, sau đó sẽ có xử lý cần thiết”, Phó Chủ nhiệm Văn phòng QH Đỗ Mạnh Hùng nói. Về việc Quốc hội có xin lỗi cử tri hay không, ông Hùng cho rằng Quốc hội sẽ xem xét, đánh giá sau khi làm rõ những vấn đề như trên. Theo ông Nguyễn Văn Luật, UBTVQH khẳng định trách nhiệm chung thuộc về tập thể Quốc hội, sau đây sẽ chỉ đạo làm rõ trách nhiệm từng khâu, từng cá nhân.
MINH GIANG
Những sai sót trong Bộ luật Hình sự 2015 có ở một số dạng sau: Một số quy định chung có mâu thuẫn với nhau và mâu thuẫn với phần các tội phạm; một số quy định bỏ lọt hoặc trùng định lượng; trong một số điều quy định 2 cấu thành định tội; việc sắp xếp vị trí khung hình phạt không có sự nối tiếp về mức độ nghiêm khắc của các khung hình phạt; một số điều quy định viện dẫn một số điều khác, nhưng viện dẫn không chính xác...
Thứ trưởng Bộ Tư pháp ĐINH TRUNG TỤNG
