Bằng kinh nghiệm của một trong những cán bộ phụ trách trực tiếp công tác bồi thường giải phóng mặt bằng ở một quận có nhiều dự án phải giải tỏa vào loại bậc nhất ở TPHCM, ông Trần Minh Thơ, Trưởng ban Bồi thường giải phóng mặt bằng quận Bình Thạnh, đã có cuộc trao đổi với phóng viên Báo SGGP xung quanh nội dung: “Làm thế nào để nhận được sự đồng thuận của người dân trong bồi thường, giải phóng mặt bằng?”.
Dự án đường Tân Sơn Nhất - Bình Lợi đoạn qua quận Bình Thạnh. Ảnh: Kim Ngân
Dự án phục vụ cộng đồng: Dễ nhận được sự đồng thuận
- PV: Thưa ông, là người trực tiếp làm công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng hơn 40 dự án trên địa bàn quận Bình Thạnh, ông nghiệm thấy những dự án như thế nào sẽ dễ nhận được sự đồng thuận của người dân?
Ông TRẦN MINH THƠ: Dự án dễ tạo được sự đồng thuận của người dân bị thu hồi đất trước hết là dự án công ích, đầu tư hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội nhằm phục vụ lợi ích chung của cả cộng đồng. Trong dự án Nâng cấp đô thị, tại quận Bình Thạnh, gần 1.000 hộ thuộc diện giải tỏa một phần đã hiến đất, chỉ nhận tiền bồi thường, hỗ trợ đối với công trình trong ranh đất bị thu hồi vì người dân thấy được lợi ích khi hẻm được mở rộng, hạ tầng kỹ thuật được đầu tư, phần nhà đất còn lại sẽ tăng giá trị và đời sống sau thực hiện dự án được cải thiện rõ rệt.
Những dự án có số hộ giải tỏa toàn phần ít; dự án có chính sách giải quyết đầy đủ quyền lợi, nguyện vọng chính đáng, hợp pháp, hợp lý của người bị giải tỏa toàn phần; dự án sử dụng nguồn vốn của doanh nghiệp cũng đạt tỷ lệ đồng thuận cao vì bên cạnh chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo quy định, chủ đầu tư dự án đã biết cân nhắc về tính hiệu quả của dự án để hỗ trợ thêm cho người dân.
Ngoài ra, công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được thực hiện một cách công khai, minh bạch, đặt dưới sự giám sát chặt chẽ của người dân và hệ thống chính trị cơ sở, cũng sẽ góp phần nâng cao sự đồng thuận của người dân bị thu hồi đất.
- Kinh nghiệm của ông trong việc xử lý các vướng mắc trong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng là gì?
Công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất là một công tác phức tạp vì đặc điểm pháp lý về nhà đất tại mỗi địa phương, mỗi dự án khác nhau. Kinh nghiệm ở đây là cán bộ làm công tác phải ứng xử với người dân với tinh thần phục vụ và sẵn sàng chia sẻ với người dân khi họ gặp khó khăn, hết lòng, hết sức tham mưu cho cấp có thẩm quyền giải pháp giải quyết nguyện vọng chính đáng của người dân. Khi tìm cách tháo gỡ những vướng mắc về chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho dân cần giải quyết theo hướng có lợi người dân mà không trái với quy định của pháp luật.
Trong trường hợp quy định của pháp luật không phù hợp với nguyện vọng chính đáng của người dân thì phải kiên trì phân tích, đề xuất để cơ quan Nhà nước có thẩm quyền chấp thuận điều chỉnh. Có rất nhiều chuyện minh chứng cho vấn đề này. Cách đây không lâu, khi thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho dự án xây dựng tuyến đường Tân Sơn Nhất - Bình Lợi - Vành đai ngoài và dự án xây dựng tuyến đường sắt đô thị Bến Thành - Suối Tiên, Ban Bồi thường giải phóng mặt bằng quận Bình Thạnh gặp vướng mắc về cách giải quyết bồi thường, hỗ trợ, đối với phần nhà đất nằm trong hành lang an toàn của đường điện cao thế. Khu vực có đường điện cao thế, về nguyên tắc, để đảm bảo an toàn mạng lưới điện và an toàn chính người dân, sẽ không được phép xây dựng công trình nhà ở cũng như có người cư ngụ tại đây.
Những công trình xây dựng trong khu vực này được coi là bất hợp pháp và sẽ không được đền bù khi di dời. Thế nhưng, chúng tôi đã tiến hành thu thập hồ sơ từ Xí nghiệp Quản lý đường dây điện cao thế, từ các cơ quan quản lý đất đai, chính quyền địa phương, tham khảo ý kiến của người dân và biết rằng, những người dân đang sống gần khu vực đường điện cao thế đã sống ở đó trước khi có… đường điện. Chúng tôi đã đề xuất và được UBND TPHCM chấp thuận bồi thường và hỗ trợ người dân đất. Giải quyết được nguyện vọng của người dân, công tác bồi thường giải phóng mặt bằng hai dự án này đã được tiến hành rất nhanh. Quận Bình Thạnh đã trở thành quận có tiến độ giải phóng bằng bằng hai dự án nêu trên nhanh nhất so với các quận khác cùng làm công tác như Bình Thạnh.
Đảm bảo đầy đủ nguồn tiền đền bù và nhà, đất tái định cư cho dân
- Trường hợp dù đã hết sức nỗ lực nhưng người dân và cơ quan đền bù, giải phóng mặt bằng không thể thống nhất được khác biệt thì giải quyết như thế nào?
Bản thân thân tôi ủng hộ việc cơ quan nhà nước cũng như người dân thực hiện các quyền và nghĩa vụ mà pháp luật đã quy định về việc khiếu nại, khởi kiện và bàn giao mặt bằng. Các quyết định giải quyết khiếu nại của cơ quan nhà nước có thẩm quyền cũng như bản án có hiệu lực pháp luật của Tòa án nhân dân các cấp sẽ là quyết định cuối cùng các bên phải tôn trọng, chấp hành. Việc không chấp hành công tác giải phóng mặt bằng ở một bộ phận người dân có thể làm kéo dài thời gian thực hiện dự án và có thể gây lãng phí lớn cho xã hội bởi càng để dây dưa, chi phí thực hiện dự án sẽ càng cao. Nếu vị trí cần giải phóng mặt bằng lại là vị trí đầu tư xây dựng khu tái định cư thì việc không hoàn thành bàn giao mặt bằng sẽ dẫn đến khó khăn khi bố trí tái định cư cho các hộ dân đã chấp hành bàn giao mặt bằng hoặc kế hoạch sử dụng quỹ nhà tái định cư này đối với các dự án khác sẽ triển khai trên địa bàn thành phố.
- Để thực hiện tốt công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng cần những điều kiện gì, thưa ông?
Có 3 yếu tố vật chất cần có để tạo được sự đồng thuận của người dân, đó là chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phải quan tâm giải quyết tốt lợi ích của người dân bị thu hồi đất; quỹ nhà đất tái định cư phù hợp về vị trí, giá cả cho người dân, chất lượng nhà phải đảm bảo và nhà phải đa dạng để người dân lựa chọn; đảm bảo nguồn vốn chi trả bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo yêu cầu của hộ dân và tiến độ đã xác định. Công tác tuyên truyền, vận động cho người dân hiểu về sự cần thiết hoặc đôi khi là sự cấp bách của dự án là công việc không thể thiếu được nhưng việc chuẩn bị các điều kiện vật chất để phục vụ công tác bồi thường bồi thường giải phóng mặt bằng mới là điều kiện tiên quyết.
Chúng tôi đã có một kinh nghiệm về vấn đề này, tại dự án xây dựng đường Tân Sơn Nhất - Bình Lợi - Vành đai ngoài, do đảm bảo nguồn vốn nên khi người dân đồng thuận, có nhu cầu tạm ứng tiền bồi thường, Quận đã giải quyết ngay cho bà con. Nhờ vậy khi phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được phê duyệt người dân đã sẵn sàng để bàn giao mặt bằng cho Nhà nước. Ngược lại, tại dự án xây dựng cầu đường Bình Triệu 2, khi có gần 60% hộ dân có yêu cầu tạm ứng để chuẩn bị bàn giao mặt bằng thì ngành chức năng lại chưa thể bố trí vốn. Dự án, do đó đã kéo dài và kéo thêm nhiều hệ lụy.
- Xin cảm ơn ông!
| |
Nguyễn Khoa
