Cảnh báo được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng gia tăng liên quan đến vai trò của các công nghệ thu giữ khí thải trước thềm Hội nghị lần thứ 28 Các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP28) diễn ra vào cuối tháng 11 tới tại Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE). Các bên tham gia nhấn mạnh, thế giới cần đặt trọng tâm vào việc nói “không” với nhiên liệu hóa thạch và vạch ra một lộ trình cụ thể cho mục tiêu này.
“Các công nghệ giảm thiểu khí thải không nên được dùng như “đèn xanh” cho việc tiếp tục khai thác và sử dụng nhiên liệu hóa thạch”, tuyên bố nêu rõ. Các công nghệ giảm khí thải, bao gồm CCS, “phải được coi là nền tảng cho các bước hướng đến chấm dứt sử dụng nhiên liệu hóa thạch và chỉ giữ vai trò tối thiểu trong việc giảm khí thải CO2 của ngành năng lượng”.
Giữa các nước hiện tồn tại bất đồng về vai trò của CCS trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Đây dự kiến sẽ là một trong những chủ đề chính của COP28 khi đại diện của gần 200 quốc gia sẽ thảo luận cách thức đẩy nhanh hơn các nỗ lực giảm khí thải.
Các nhà sản xuất dầu và khí đốt, trong đó có UAE, ủng hộ công nghệ CCS, coi đây là cách thức phù hợp để giảm thiểu lượng khí thải trong khi sử dụng nhiên liệu hóa thạch để sản xuất năng lượng.
Trong khi đó, nhiều nước cảnh báo lạm dụng CCS sẽ có nguy cơ trao cho các công ty “tấm vé miễn phí” để tiếp tục khai thác dầu và khí đốt, đồng thời có thể giảm bớt các khoản đầu tư cho năng lượng tái tạo.
Bà Tina Stege, Đặc phái viên khí hậu của Quần đảo Marshall, cho biết, quan điểm của nhóm các quốc đảo dễ bị tổn thương do tình trạng biến đổi khí hậu là: CCS chỉ nên được sử dụng trong những lĩnh vực không có biện pháp khác để giảm CO2.
Theo Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA), trên thế giới hiện có khoảng 40 cơ sở thu giữ CO2 quy mô lớn, thu 45 triệu tấn CO2/năm. Số lượng khí thải này sẽ phải tăng gấp 15 lần nếu thế giới muốn đạt mục tiêu trung hòa khí thải CO2 vào năm 2050. IEA cũng nhấn mạnh, các nước phải tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo, chấm dứt đầu tư vào lĩnh vực dầu khí.
Báo cáo có tên Đánh giá thống kê về năng lượng toàn cầu do Viện Năng lượng có trụ sở tại Anh công bố vào cuối tháng 6 vừa qua, cho biết, mức phát thải CO2 từ việc sử dụng năng lượng, quá trình công nghiệp, hoạt động đốt nhiên liệu hóa thạch và khí methane... tiếp tục tăng ở mức cao mới trong năm 2022.
Các số liệu thống kê nghiên cứu chỉ ra rằng, mức tiêu thụ năng lượng sơ cấp (năng lượng gốc) đã tăng khoảng 1% vào năm 2022 so với mức của năm 2021, tương đương với mức tăng gần 3% so với năm 2019 - thời điểm trước khi xảy ra đại dịch Covid-19. Nhiên liệu hóa thạch vẫn chiếm chủ đạo với mức tiêu thụ chiếm đến 82%, cho dù các nguồn năng lượng tái tạo đã được đưa vào sử dụng.
