Nằm trong khuôn khổ Chiến dịch Tiêu dùng sản phẩm xanh lần 5-2014 do UBND TPHCM chủ trì, dự án Cộng đồng xanh vừa diễn ra tại hệ thống siêu thị Co.opmart đã thu hút hàng ngàn người dân tham gia. Kết quả, Ban tổ chức đã “được mùa, bội thu” lượng rác thải vô cơ.
Nhiều người dân được các tình nguyện viên Chiến dịch Tiêu dùng sản phẩm xanh hướng dẫn tái chế rác thải vô cơ.
Hơn 7.000 người đồng hành cùng dự án
Theo Sở Tài nguyên và Môi trường TPHCM, trung bình mỗi ngày, thành phố tiếp nhận khoảng 7.000 tấn rác thải sinh hoạt. Thế nhưng, phần lớn lượng rác này đều phải xử lý bằng biện pháp chôn lấp. Do vậy, kéo theo rất nhiều hệ lụy như tiêu tốn khoản chi phí ngân sách khổng lồ để chi trả cho hoạt động xử lý rác, trung bình từ 16USD - gần 30USD/tấn rác; thành phố phải tìm kiếm nhiều quỹ đất để đảm bảo đủ cho lượng rác thải chôn lấp; những núi rác sau khi chôn lấp xong còn phải được bảo hành bảo dưỡng cả đời… Vì thế, nếu tăng được lượng rác tái chế thì sẽ giúp giảm được những hệ lụy trên.
Thế nhưng, sở dĩ lượng rác thải tái chế của thành phố không nhiều vì thói quen vứt rác của người dân là vứt rác hỗn hợp, không phân loại. Xuất phát từ thực tế này, dự án Khu phố xanh và Cộng đồng xanh - hai dự án trọng điểm trong số nhiều dự án xanh đã được triển khai trong chuỗi hoạt động Chiến dịch Tiêu dùng xanh.
Với dự án khu phố xanh, người dân sẽ được lực lượng tình nguyện viên đến tận nhà để tư vấn phân loại rác tại nguồn và cách thức chuyển giao rác đã phân loại. Tuy nhiên, dự án này có một hạn chế là chỉ có thể áp dụng tại những tuyến đường do lực lượng thu gom rác chính quy thực hiện. Trong khi đó, phần lớn hoạt động thu gom rác tại các hộ gia đình lại do lực lượng rác dân lập đảm trách. Ông Huỳnh Minh Nhựt, Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Môi trường Đô thị cho biết, việc triển khai dự án khu phố xanh là rất tốt, phù hợp với xu thế phát triển xanh hiện nay. Đồng thời, giúp giảm áp lực xử lý rác của thành phố.
Tuy nhiên, phải thừa nhận thực tế rằng hiện có đến 60% tuyến đường của thành phố được thu gom rác bởi lực lượng rác dân lập. Lực lượng này không nằm trong sự quản lý của bất kỳ cơ quan, tổ chức đoàn thể nào nên không khả thi khi triển khai mô hình khu phố xanh. Và đây cũng là lý do chính khiến nhiều chương trình thí điểm phân loại rác tại nguồn của thành phố khi triển khai tại các tuyến đường không do lực lượng thu gom chính quy đảm trách đều bị thất bại.
để khắc phục hạn chế trên, Ban tổ chức chiến dịch đã đẩy mạnh phát triển dự án Cộng đồng xanh áp dụng cho những tuyến đường do lực lượng rác dân lập thu gom. Theo đó, những người dân thuộc những tuyến đường không thể triển khai thu gom rác đã qua phân loại tại nhà, ban tổ chức sẽ thiết lập điểm thu gom tại hệ thống siêu thị Co.opmart.
Lực lượng tình nguyện viên sẽ đến từng hộ gia đình để hướng dẫn người dân thực hiện phân loại rác tại nguồn và mang đến chuyển giao tại những điểm tiếp nhận ở các siêu thị Co.opmart. Người dân khi mang rác vô cơ đến chuyển giao sẽ được nhận quà là sản phẩm xanh có giá trị tương ứng. Cách làm này đã thu hút đông đảo người dân tham gia, tạo nguồn rác hữu cơ sạch để tái chế thành phân compost.
Tăng số lượng dự án
Ông Huỳnh Minh Nhựt nhấn mạnh, cho đến nay, những tuyến đường do công ty phụ trách thu gom rác đều đang được áp dụng mô hình khu phố xanh. Riêng những tuyến đường, khu dân cư mà công ty mới tiếp nhận cũng đang được lên kế hoạch để triển khai mô hình trên.
Theo kế hoạch đề ra, từ nay đến cuối năm sẽ có thêm 10 tuyến đường và 9 chung cư sẽ được xây dựng thành khu phố xanh. Đại diện UBND phường Tây Thạnh, quận Tân Phú cho biết thêm, phường cũng đang làm việc với Ban tổ chức chiến dịch và Công ty TNHH một thành viên Môi trường Đô thị TPHCM để mở rộng mô hình khu phố xanh, cộng đồng xanh trên toàn địa bàn phường.
Đại diện UBND quận 5 chia sẻ, quận 5 là quận đầu tiên triển khai chương trình phân loại rác tại nguồn. Tuy nhiên, dự án này nhanh chóng thất bại do không tìm được tiếng nói chung giữa người dân, lực lượng thu gom và chính quyền địa phương.
Với người dân, thời gian đầu được tuyên truyền thì họ làm rất tốt nhưng khi lực lượng tuyên truyền viên rút đi thì họ lại trở lại thói quen cũ. Còn lực lượng thu gom thì phần lớn lực lượng dân lập nên ngay từ đầu họ đã không chấp hành quy định thu gom rác theo từng loại mà người dân đã phân ra.
Có thể thấy, hình thức khu phố xanh, cộng đồng xanh mà Ban tổ chức chiến dịch và Công ty TNHH một thành viên Môi trường Đô thị TPHCM thực hiện bước đầu đã thành công và mang lại những hiệu quả thực tế. Những kinh nghiệm thất bại trong những chương trình thí điểm phân loại rác tại nguồn của thành phố cũng đã được ban tổ chức khắc phục hiệu quả.
Trong thời gian tới, cùng với mong muốn sẽ nhân rộng dự án này trên toàn địa bàn thành phố, hứa hẹn sẽ giúp cải thiện chất lượng môi trường sống của người dân. Đặc biệt, giúp nâng cao chất lượng dịch vụ vệ sinh môi trường trên toàn địa bàn thành phố.
MINH XUÂN
