Trong bối cảnh thuế nhập khẩu ô tô nguyên chiếc liên tục giảm theo cam kết WTO, có nhiều ý kiến cho rằng các liên doanh ô tô sẽ không còn mặn mà với việc sản xuất, lắp ráp ô tô tại Việt Nam. Tuy nhiên, với Toyota Việt Nam lại đi theo hướng khác. Mới đây, liên doanh này đã công bố cam kết tiếp tục gia tăng đầu tư vào sản xuất ô tô tại Việt Nam.

• “Hiện tượng Innova”...

Xe Innova được sản xuất tại TMV. Ảnh:T.L

Đương nhiên, khi thuế nhập khẩu xe nguyên chiếc giảm mạnh, các liên doanh ô tô tại Việt Nam phải chịu một áp lực cạnh tranh rất lớn. Nhưng với những gì đã đạt được tại Việt Nam, đầu tư lâu dài, gia tăng tỷ lệ nội địa hóa và đẩy mạnh xuất khẩu là hướng đi mà Công ty Ô tô Toyota Việt Nam (TMV) đã lựa chọn đúng. Hiệu quả nhìn thấy rõ nhất là sản phẩm xe Innova của liên doanh này. Kể từ khi ra mắt vào trung tuần tháng 1-2006, Innova luôn là chiếc xe bán chạy nhất và liên tục phá kỷ lục doanh số của chính chiếc xe này tại thị trường Việt Nam. Với doanh số bán kỷ lục trên thị trường ô tô Việt Nam - lần đầu tiên một loại xe vượt ngưỡng 1.000 chiếc tiêu thụ trong 1 tháng và đạt doanh số bán “chưa từng có” 20.000 chiếc trong gần 2 năm sau khi giới thiệu, Innova trở thành một hiện tượng của thị trường ô tô Việt Nam trong năm 2006 và 2007.

Để đáp ứng nhu cầu tăng cao, từ đầu năm 2007 tới nay, Toyota Việt Nam liên tục gia tăng sản lượng, từ 55 xe/ngày (đầu năm) lên 75 - 80 xe/ngày (quý 3) và tăng lên 85 - 90 xe/ngày (quý 4). Năng lực sản xuất của nhà máy TMV cũng được tăng dần, từ 16.000 xe/năm (đầu năm 2007), lên 20.000 xe/năm (giữa năm 2007). Theo kế hoạch, TMV sẽ tăng lên 25.000 xe/năm vào năm 2008 và sẽ mở rộng nhà máy, nâng công suất lên 30.000 xe/năm vào năm 2009. Theo ông Nobuhiko Murakami, Tổng Giám đốc TMV, hơn 16.000 xe là mục tiêu về số lượng bán hàng của TMV trong năm 2007. Tuy nhiên, đến hết tháng 10-2007, số lượng bán đã đạt 15.595 xe, chiếm 26,7% thị phần và tăng 42,3% so với cùng kỳ năm 2006, nâng tổng số lượng bán cộng dồn của TMV tăng lên hơn 85.000 xe. Như vậy, mục tiêu sản lượng tiêu thụ đạt 20.000 xe/năm trong năm 2007 đã nằm “trong tầm tay” của TMV.

• ... và câu chuyện nội địa hóa

Từ tháng 7-2004, TMV đã trở thành một trong những cơ sở sản xuất và xuất khẩu phụ tùng cho xe Innova cho các nước trên thế giới nằm trong dự án IMV của tập đoàn ô tô Toyota. Nhờ hoạt động của xưởng dập và Trung tâm Xuất khẩu phụ tùng ô tô, cũng như đẩy mạnh hoạt động của mạng lưới các nhà cung cấp, TMV là nhà sản xuất ô tô dẫn đầu về tỷ lệ nội địa hóa, đạt từ 15% - 33%. Đặc biệt, Innova đạt tỷ lệ nội địa hóa 33% (theo phương pháp tính giá trị của ASEAN). Với sản lượng gia tăng, Toyota có kế hoạch tăng tỷ lệ nội địa hóa của Innova lên 37% vào năm 2008, 40% vào năm 2009 và 45% khi thế hệ mới của Innova được giới thiệu tại Việt Nam. Khi đó, cũng sẽ đồng nghĩa với việc lượng tiêu thụ của Innova sẽ đạt 3.000 xe/tháng.

Ông Nobuhiko Murakami, Tổng Giám đốc TMV nói: “Từ câu chuyện thành công của Innova, tôi muốn nhấn mạnh tới chiến lược quan trọng hàng đầu để tăng tỷ lệ nội địa hóa và phát triển công nghiệp ô tô, đó là làm thế nào để mở rộng thị trường nhanh nhất và ổn định nhất”. Trên thực tế, TMV cũng đã và đang nỗ lực mời gọi các nhà cung cấp phụ tùng của Toyota đến Việt Nam đầu tư. Tính đến nay, đã có 9 nhà cung cấp phụ tùng phục vụ cho sản xuất xe của TMV, bao gồm: Harada Việt Nam, Denso Việt Nam, Toyota Gosei Hà Nội (trước đây là Takanichi), Công ty Dụng cụ cơ khí xuất khẩu, Yazaki Việt Nam, Sumi-Hanel, Công ty Tân Đức, Công ty GS Việt Nam và Công ty Nagata Việt Nam. “Nếu gia tăng sản lượng sản xuất, tức là TMV sẽ cần thêm nhiều linh kiện, phụ tùng để sản xuất, các nhà sản xuất phụ trợ sẽ nhìn thấy tiềm năng lớn từ thị trường và họ sẽ theo chân Toyota vào đầu tư tại Việt Nam. Như vậy, không còn nghi ngờ gì nữa, nếu chúng tôi có thể tăng sản lượng và mở rộng sản xuất, nhiều nhà sản xuất phụ trợ của Toyota sẽ tới đầu tư vào Việt Nam” - ông Nobuhiko Murakami phân tích thêm.

Bên cạnh đó, Trung tâm xuất khẩu phụ tùng của TMV cũng hoạt động rất hiệu quả với kim ngạch xuất khẩu hàng năm trung bình đạt 20 triệu USD, đưa tổng giá trị xuất khẩu tính đến hết năm 2007 ước tính đạt trên 67 triệu USD. Theo kế hoạch, TMV sẽ nâng kim ngạch xuất khẩu lên trên 25 triệu USD vào năm 2008 và gần 30 triệu USD vào năm 2009. Hiện nay, các sản phẩm xuất khẩu chủ yếu của TMV là ăng ten, van điều hòa khí xả, bàn đạp chân ga. Bên cạnh việc sử dụng cho các sản phẩm IMV trên toàn cầu, những sản phẩm xuất khẩu của TMV cũng được sử dụng cho xe Yaris, Vios, Corolla và Hiace. Thị trường xuất khẩu của TMV hiện bao gồm 10 nước và vùng lãnh thổ là: Thái Lan, Indonesia, Philippines, Malaysia, Ấn Độ, Argentina, Nam Phi, Venezuela, Đài Loan và Pakistan.

Để đáp ứng nhu cầu thị trường, TMV đang chuẩn bị cho mở rộng nhà máy, nâng công suất lên 30.000 xe/năm vào đầu năm 2009. Năm 2007, TMV đã đầu tư thêm hơn 22 triệu USD, trong đó 16 triệu USD được dành cho việc tăng công suất sản xuất, cải tiến sản phẩm và nội địa hóa. Từ năm 2007 - 2009, đầu tư của TMV sẽ tăng thêm 50 triệu USD, nhiều gần gấp đôi so với khoảng thời gian từ 2004 đến 2006. Với kế hoạch liên tục mở rộng đầu tư và gia tăng năng lực sản xuất, Toyota coi trọng thị trường ô tô Việt Nam và sẽ phát triển lâu dài tại Việt Nam là điều thấy rõ .

NGÔ NGUYỄN - MINH THU