Ngày 26-2, thị trường giao dịch đồng tiền điện tử Bitcoin (BTC) rơi vào tình trạng hỗn loạn ngay sau khi sàn giao dịch BTC lớn thứ ba thế giới Mt.Gox có trụ sở tại Nhật Bản đột nhiên biến mất khỏi mạng Internet, kèm theo cả tài khoản Twitter của công ty và vài trăm triệu USD từ nhà đầu tư. Giới chuyên gia nhận định diễn biến đột ngột này có thể đúng với tin đồn Mt.Gox sắp phá sản và hàng triệu USD của các nhà đầu tư có nguy cơ mất trắng.
Tin tặc tấn công?
Tính đến trưa ngày 26-2, khi khách hàng truy cập trang giao dịch của sàn Mt.Gox tại địa chỉ http://www.mtgox.com/ chỉ thấy hiện ra một trang màu trắng và mọi giao dịch đều thất bại. Sàn giao dịch Mt.Gox tại Việt Nam (www.mtgox.vn) cũng lâm vào cảnh tương tự. Trang The Next Web nhận định, chắc chắn đang có điều gì đó không bình thường xảy ra với Mt.Gox. Sự “mất tích” đột ngột của Mt.Gox xảy ra sau khi rộ lên nhiều tin đồn sàn giao dịch này đã bị “sập” do trúng đòn tấn công của tin tặc và bị cuỗm đi 744.000 BTC, tương đương 409,2 triệu USD. Theo Forbes, Mt.Gox đang lâm vào cảnh vỡ nợ với khoản nợ lên đến 174 triệu USD. Văn phòng làm việc của Mt.Gox ở thủ đô Tokyo (Nhật Bản) bị nhiều nhóm nhà đầu tư bao vây, trong đó có nhiều khách hàng bay từ châu Âu sang.
Mt.Gox là sàn giao dịch BTC lớn thứ 3 thế giới, chiếm 14% tổng giao dịch toàn cầu tuần trước (theo số liệu từ Bitcoin.org). Ở thời kỳ đỉnh cao, Mt. Gox xử lý hơn 1 triệu giao dịch, nhưng hiện giờ chỉ còn khoảng 30.000 giao dịch. Vài giờ sau khi trang mạng của Mt.Gox “chết lâm sàng”, Bitcoin Foundation, tổ chức với mục tiêu thúc đẩy sự phát triển và phổ biến của đồng tiền ảo, gửi đi một tuyên bố theo đường email: “Chúng tôi cảm thấy sốc khi nghe tin đồn Mt.Gox có vẻ như đã vỡ nợ. Hiện chúng tôi chưa thể bình luận gì về việc này và chỉ có thể trấn an công chúng rằng, hệ thống mã của Bitcoin hiện vẫn đang vận hành tốt”. Còn Giám đốc điều hành Mt.Gox, ông Mark Karpeles, lên tiếng khẳng định sẽ sớm đưa ra thông báo chính thức về sự cố này nhưng từ chối cho biết thông tin chi tiết với lý do có thể ảnh hưởng đến các bên liên quan khác. Tuy nhiên, tờ The Wall Street Journal dẫn nguồn tin thân cận cho biết ông Karpeles đã từ chức và tài khoản của Mt.Gox trên Twitter cũng biến mất bí ẩn. Tại các sàn giao dịch ngày 26-2, đồng BTC bị “tuột dốc” không phanh khi mất đi hơn 20% giá trị và tỷ giá hiện tại của đồng tiền Internet này chỉ còn khoảng 490 USD, mức thấp nhất kể từ tháng 11-2013.
Khách hàng đầu tư đồng tiền điện tử Bitcoin phản ứng trước trụ sở Mt.Gox tại Nhật Bản. Ảnh: T.L.Giám đốc điều hành Mt.Gox, ông Mark Karpeles đã từ chức.
Trong khi đó, trong một tuyên bố chung đưa ra ngày 25-2, những người đứng đầu 6 sàn giao dịch BTC lớn nhất thế giới, bao gồm: Coinbase, Kraken, BitStamp, Circle, BTC China và Blockchain khẳng định “các sàn giao dịch BTC sẽ hợp tác cùng nhau nhằm đảm bảo đồng BTC sẽ tiếp tục phát triển và trở thành một trong những phương thức thanh toán phổ biến trên Internet trong tương lai”.
Kể từ khi ra mắt năm 2009 đến nay, giá trị của đồng tiền BTC thiếu tính ổn định. Tháng 9-2013, tỷ giá của BTC chỉ vào khoảng 150 USD/BTC, song đã từng vượt mốc 1.000 USD/BTC hồi cuối tháng 12 năm ngoái. Ước tính, hiện có khoảng 12 tỷ BTC lưu hành trên thị trường. Mt.Gox là một trong những sàn giao dịch tiền ảo BTC đầu tiên và lớn nhất trên thế giới. Tuy nhiên, từ đầu tháng 2, sàn giao dịch này liên tục gặp nhiều sự cố kỹ thuật, buộc phải yêu cầu các nhà đầu tư tạm ngừng rút tiền. Những sự cố này mãi không được khắc phục đã khiến giá BTC trên Mt.Gox có lúc giảm từ khoảng 550 USD/BTC xuống còn 124 USD/BTC.
Ngày 26-2, Joseph Borg - nhà quản trị chứng khoán nhà nước ở bang Alabama (Mỹ) và từng là cựu Chủ tịch hiệp hội quản trị chứng khoán nhà nước Bắc Mỹ - đã khuyến cáo các nhà tiêu dùng và nhà đầu tư sẽ gặp khó khăn khi mua hoặc thanh toán bằng BTC và nên ngưng giao dịch hoặc đổ thêm vốn vào đồng tiền này cho đến khi vấn đề được giải quyết (theo Market Watch).
Hồi kết được báo trước
Cách đây vài tuần, giới chức Nga đã lên tiếng cảnh báo về đồng tiền ảo này. Văn phòng công tố Nga tuyên bố: “Sử dụng BTC tại Nga là phạm pháp” vì BTC mang nặng tính đầu cơ, mang rủi ro lớn vì có thể được sử dụng cho hoạt động rửa tiền hoặc cung cấp tài chính cho hoạt động khủng bố. Giới chức Mỹ cũng bắt giữ một loạt nhân vật bị tình nghi đã sử dụng BTC cho các giao dịch mua bán ma túy, vũ khí và rửa tiền. Trung Quốc, Ấn Độ, Na Uy, Hàn Quốc, Thái Lan và Đan Mạch và mới đây nhất là Indonesia cũng nói không với BTC.
Cuối năm 2013, khi BTC đang trong giai đoạn cực thịnh và làm mưa làm gió, Ủy ban Thượng viện về Các vấn đề An ninh nội bộ và Chính phủ Mỹ đã tổ chức điều trần về các rủi ro, đe dọa và tiềm năng của các đồng tiền ảo. Sự kiện này khiến các nhà đầu tư trên thị trường BTC cũng “giật mình” vì đây là diễn tiến đáng chú ý nhất kể từ khi BTC ra đời. Nicholas Colas, nhà chiến lược thị trường chính của ConvergEx Group, ước tính rằng phần lớn người dùng BTC - có thể lên tới 90% - là các nhà đầu tư, thay vì là những người dùng BTC để mua bán đồ. Nếu một đồng tiền không được sử dụng, nó không có giá trị gì cả. BTC không giống như một loại cổ phiếu được liên hệ với giá trị của một công ty.
Tạp chí Foreign Policy của Mỹ từng nhận định sự lớn mạnh của các đồng tiền ảo đã vượt tầm kiểm soát của chính phủ Mỹ, do đó nếu Quốc hội Mỹ quyết định “sờ gáy” BTC thì cũng là lẽ đương nhiên. Huống hồ BTC đã từng phớt lờ yêu cầu của Kho bạc chính phủ Mỹ đưa ra hồi tháng 3-2013 rằng “các sàn giao dịch BTC phải đăng ký dưới tư cách các tổ chức chuyển tiền để chống lại lừa đảo và rửa tiền”. Tháng 8-2013, Cơ quan An ninh nội địa Mỹ đã đóng tài khoản ngân hàng trị giá 5 triệu USD của Mt. Gox vì không có giấy phép thực hiện dịch vụ chuyển tiền. Không chỉ Mt.Gox, trước đó, chính phủ Mỹ đã từng ra tay đối với một số sàn giao dịch chợ đen như Silk Road vì tiến hành hoạt động chuyển tiền mà không hề tốn chi phí chuyển tiền, kiểu như sàn giao dịch Mt. Gox hiện nay. Theo giới chức Mỹ, việc BTC không bị bất kỳ chính quyền nào kiểm soát sẽ biến BTC trở thành đồng tiền mơ ước cho tội phạm. Sự kiện Silk Road bị sờ gáy cũng cho thấy rất rõ quan điểm “qua mặt luật pháp một cách hiên ngang như vậy là không thể chấp nhận được”.
Nhiều chuyên gia nhận định việc Mt.Gox đóng cửa là một sự thất bại lớn đối với cộng đồng sử dụng BTC, đồng thời cho thấy sự tồn tại của đồng tiền điện tử này đang rất mong manh. Trước Mt.Gox, một sàn giao dịch BTC ở Trung Quốc cũng đã biến mất vào tháng 10-2013 khiến hơn 1.000 khách hàng mất trắng khoảng 4 đến 5 triệu USD. Theo họ, việc Mt.Gox phá sản sẽ khiến hoạt động giao dịch trong thế giới tiền ảo có thể bị kiểm soát chặt chẽ hơn. Liệu BTC có chấp nhận bị quản lý bởi các điều luật của Mỹ hay không? Liệu BTC có phải là một khoản đầu tư có thể sống sót trên phố Wall hay chỉ là một đồng tiền của tội phạm có tổ chức? Câu trả lời chắc chắn sẽ có rất sớm.
HẠNH CHI (Tổng hợp)
