Từ xa xưa, có rất nhiều tác phẩm văn học nghệ thuật lớn ra đời nhờ sự tài trợ của chính quyền, tổ chức tôn giáo, tổ chức xã hội và các gia đình quý tộc giàu có yêu thích nghệ thuật. Sự hưng thịnh của nghệ thuật không thể thiếu sự hỗ trợ về mọi mặt từ phía xã hội.
Vấn đề tài trợ cho nghệ thuật không mới. Nó luôn là vấn đề thời sự của mọi thời đại. Cốt lõi của vấn đề ở chỗ tài trợ có hiệu quả hay không. Để có hiệu quả cao, câu hỏi “tài trợ cho ai, tài trợ như thế nào” là điều then chốt.
Hiện nay, ở nước ta, với xu hướng hội nhập sâu rộng với thế giới, tài trợ cho nghệ thuật không chỉ đóng khung trong phạm vi lãnh thổ quốc gia. Đã xuất hiện khá nhiều nguồn tài trợ ở nước ngoài đổ về. Do vậy, hơn lúc nào hết vấn đề mục đích của tài trợ đang được hết thảy giới văn học nghệ thuật và công chúng quan tâm.
Vừa qua, Báo Sài Gòn Giải Phóng, với sự tài trợ của bà Dương Thị Bạch Diệp, Giám đốc Công ty Bạch Dương đã trao số tiền hỗ trợ sáng tác về đề tài chiến tranh cách mạng cho một số nhà văn. Mục đích rất rõ ràng. Phần hỗ trợ vật chất ít ỏi này là một tác động tinh thần để thúc đẩy nhiệt huyết sáng tác về chiến tranh cách mạng, một đề tài luôn cần được sự quan tâm đặc biệt trong bối cảnh văn hóa - xã hội hiện nay.
Các nhà văn nhận sự hỗ trợ này như là nhận được sự quan tâm của xã hội. Có thể coi đây là cách hỗ trợ xa. Còn có hiệu quả thực hay không thuộc về sự hỗ trợ, tài trợ trực tiếp, thiết thực. Rất nhiều tác phẩm đỉnh cao trong lịch sử được ra đời từ sự đặt hàng hay bảo trợ toàn phần cho sáng tác.
Thực tế ở nước ta cũng có không ít những tác phẩm đỉnh cao do yêu cầu từ phía Nhà nước, địa phương hay tổ chức đoàn thể nào đó. Ở xã hội nào, thời kỳ nào, văn nghệ sĩ tài năng, tâm huyết với đất nước, dân tộc với sự hoàn thiện con người là tinh hoa, tinh túy của dân tộc, của đất nước.
Đầu tư, hỗ trợ hay tài trợ cho tinh hoa không bao giờ lãng phí, luôn mang lại những thành quả lớn. Bởi vậy, vấn đề đầu tiên có tính quyết định cho hiệu quả tài trợ chính là tác giả. Xưa có câu “Chọn mặt gửi vàng, vàng sinh ra vàng” là vậy.
Nhân dịp kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long, kỷ niệm 35 năm giải phóng Sài Gòn, các hội nghệ thuật đã và đang có những chương trình đầu tư, hỗ trợ cho các văn nghệ sĩ để có được những tác phẩm xứng tầm với sự kiện; xin được nhắc lại điều cơ bản đã có từ lâu: tài trợ đúng người tài, hỗ trợ toàn diện những tác phẩm tốt.
Văn nghệ sĩ là người có ý thức và lòng tự trọng rất cao về công việc của mình. Nhất là đối với những văn nghệ sĩ tài năng. Vì vậy, việc hỗ trợ, tài trợ trực tiếp hay gián tiếp rất cần một phương pháp, một cách làm trân trọng, cụ thể và thiết thực.
TRẦN VĂN
