Những năm gần đây, khách nước ngoài đến Việt Nam du lịch theo nhóm nhỏ thường thuê xe máy để tự đi tham quan, từ đó dịch vụ cho thuê xe máy hình thành và phát triển. Song, dịch vụ này có nhiều bất ổn, vi phạm pháp luật.
Hàng trăm điểm cho thuê xe máy tại khu phố Tây (quận 1, TPHCM) công khai cho người nước ngoài không có giấy phép lái xe thuê.
Không có bằng lái vẫn thuê được xe
Ở TPHCM, có hàng trăm điểm cho thuê xe máy nằm ở khu phố Tây quận 1 như đường Bùi Viện, Đỗ Quang Đẩu, Đề Thám, Phạm Ngũ Lão... Các điểm này không chỉ cho thuê xe đi trong TP, mà còn cho thuê xe đi du lịch dài ngày tới các tỉnh khác. Chị Dương Thị Liên Minh, chủ một khách sạn mini trên đường Bùi Viện, quận 1, cho hay, những nhóm khách du lịch đi lẻ thường là thanh niên, nên họ muốn đi kiểu du lịch bụi bằng xe máy, vừa thăm thú được nhiều nơi, thích đâu ghé đó, lại vừa tiết kiệm được khá nhiều chi phí. Thủ tục thuê xe máy ngày càng đơn giản, nên mỗi ngày các điểm cho thuê xe máy ở quanh đây đều khá đông khách. Bên cạnh việc tiềm ẩn nguy cơ gây tai nạn giao thông vì khách du lịch nước ngoài chạy xe máy chưa vững, chưa rành luật giao thông và đường sá Việt Nam, việc các điểm cho thuê xe máy giao xe cho người không có giấy phép lái xe (GPLX) là vi phạm pháp luật, nhưng thực tế lâu nay các dịch vụ này vẫn công khai hoạt động.
Anh Đức Hải, một hướng dẫn viên du lịch tự do, người đã từng nhiều lần thuê xe máy giùm khách du lịch, cho biết: “3 năm gần đây, hầu như các nhóm khách du lịch tự do đều có nhu cầu đi lại bằng xe máy, nên dịch vụ này mở ra rầm rộ, để cạnh tranh, thủ tục cũng đơn giản hơn nhiều. Hồi đầu họ còn buộc du khách nước ngoài ký gửi hộ chiếu và đặt cọc tiền, nhưng giờ chỉ phải ký gửi hộ chiếu, ngoài ra không cần bất cứ thủ tục nào. Đi bao nhiêu ngày về tính tiền sau”. Để xác minh, chúng tôi tìm tới một vài điểm cho thuê xe máy trên đường Phạm Ngũ Lão, quận 1. Trong vai người đi thuê xe cho nhóm bạn nước ngoài đang chuẩn bị về Việt Nam du lịch, chúng tôi gặp Lâm tại cơ sở dịch vụ du lịch Ngọc Chinh ở địa chỉ 205 Phạm Ngũ Lão. Khi hỏi về thủ tục thuê 6 chiếc xe máy cho người nước ngoài đi du lịch ở các tỉnh miền Tây, Lâm cho biết: “Nếu là người nước ngoài trực tiếp đi thuê xe thì phải ký gửi hộ chiếu quốc tế, còn người Việt Nam thuê hộ thì phải đặt cọc tiền từ 5 - 10 triệu đồng tùy loại xe. Giá thuê xe số từ 100.000 - 120.000 đồng/ngày, xe tay ga từ 150.000 - 250.000 đồng/ngày. Em muốn bao nhiêu chiếc và loại nào cũng có, khi nào cần thì nhớ gọi anh trước để đỡ phải đợi. Đấy là không có giấy tờ xe nhé, nếu muốn có giấy tờ xe đầy đủ thì đặt cọc thêm 5 triệu đồng”. Khi chúng tôi trình bày rằng họ không có GPLX Việt Nam có thuê được không thì Lâm gắt: “Người nước ngoài làm gì có bằng lái Việt Nam mà tui quan tâm. Phải đi được xe thì họ mới thuê chứ!”. Còn hỏi về người chịu trách nhiệm khi phạm lỗi bị CSGT phạt hoặc gây tai nạn, Lâm cho biết tất cả do người thuê chịu hết và trấn an chúng tôi: “Em yên tâm, du khách nước ngoài thường được ưu tiên lắm, bị CSGT thổi thì nộp 200.000 - 300.000 đồng là được cho đi, chả ai giữ xe làm gì cho phức tạp”.
Quả thật, phần vì nể, phần vì bất đồng ngôn ngữ nên CSGT thường nới tay cho người nước ngoài nếu họ vi phạm luật giao thông. Chính điều này càng khiến khách nước ngoài yên tâm lưu thông bằng xe máy dù lái xe chưa vững, mù mờ về luật và đường sá, còn các dịch vụ cho thuê cũng không bị liên đới gì nhiều nên cứ mặc sức phát triển. Ngoài ra còn có dịch vụ thuê xe qua mạng, hàng chục số điện thoại được đăng tải trên mạng sẵn sàng cung cấp dịch vụ này. Chỉ cần một cuộc điện thoại là có người mang xe tới tận nơi khách cần, thủ tục được thực hiện ngay khi giao xe.
Là hành vi vi phạm pháp luật
Theo luật sư Phạm Văn Quý, việc chủ các cơ sở cho người nước ngoài không có bằng lái thuê xe gắn máy là vi phạm pháp luật. Bởi chiếu theo Điều 205 chương 19 của Bộ luật Hình sự 1999, sửa đổi bổ sung năm 2009 quy định rõ, người nào điều động hoặc giao cho người không có GPLX hoặc không đủ các điều kiện khác theo quy định của pháp luật điều khiển các phương tiện giao thông đường bộ gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khỏe, tài sản của người khác, thì bị phạt từ 3 - 30 triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 1 - 3 năm, nếu gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng có thể bị phạt tù tới 12 năm. Hay Điều 33 Nghị định 71/NĐ-CP quy định xử phạt chủ phương tiện vi phạm quy định liên quan đến giao thông đường bộ là phạt từ 800.000 - 1,2 triệu đồng đối với chủ xe mô tô, xe máy giao xe hoặc để cho người không đủ điều kiện theo quy định của pháp luật điều khiển xe tham gia giao thông.
Còn Luật Giao thông đường bộ quy định: Người lưu thông trên đường bằng xe máy dù là người Việt Nam hay người nước ngoài đều phải có GPLX theo quy định của luật pháp Việt Nam. Hiện nay, GPLX của người nước ngoài chưa được sử dụng ở Việt Nam, muốn có GPLX thì phải sống, học tập ở Việt Nam 3 tháng trở lên mới được thi bằng lái, các trường hợp xin cấp đổi GPLX (có GPLX quốc tế hay nước ngoài cấp), nếu có nhu cầu lái xe phải làm thủ tục xin đổi sang GPLX của Việt Nam tương ứng. Vì khá phức tạp nên hầu hết khách du lịch lưu thông bằng xe máy đều thiếu GPLX.
Nhận thấy hiểm họa từ việc khách du lịch nước ngoài tự lái xe đi tham quan, ngày 21-8-2013, Tổng cục Du Lịch Việt Nam đã có công văn số 934/TCDL-LH về việc quản lý dịch vụ cho thuê xe gắn máy đối với du khách Nga và các nước khác. Theo đó, các Sở VH-TT-DL phải thông báo cho các cơ sở dịch vụ du lịch của địa phương không được cho người nước ngoài thuê xe máy nếu không xuất trình được GPLX hợp lệ theo quy định của luật pháp Việt Nam. Tuy nhiên, hiện chưa có chế tài áp dụng cho việc xử phạt các cơ sở dịch vụ du lịch cho người nước ngoài thuê xe máy khi không có GPLX nên các cơ sở này vẫn hoạt động rầm rộ và công khai.
THU HƯỜNG
