Gốm Việt Nam được lưu truyền từ nhiều thế hệ, nhiều vùng đất. Trong đó làng gốm Phù Lãng (Bắc Ninh) với màu men da lươn đặc sắc, cũng thuộc loại gốm có tên tuổi cách nay 800 năm.
"Lưu giữ hồn của đất” - có lẽ là duyên cớ để hai họa sĩ trẻ Nguyễn Đức Thịnh và Phạm Minh Thông đặt tên cho cuộc triển lãm chung đầu tiên (tại 218A Pasteur, quận 3) vừa qua. Cùng lứa tuổi sinh năm 1983 và có thời thơ ấu sống ở nông thôn, cả hai họa sĩ tỏ ra khá chăm chút mảng đề tài “chân quê” với nỗi băn khoăn của những người trẻ tuổi chứng kiến sự đổi thay ở làng quê trước làn sóng “đô thị hóa”…
Yêu nghề gốm, học tập, quan sát nghệ nhân trong làng cách pha trộn men màu truyền thống da lươn, màu xương của đất kết hợp một số chất liệu phụ trợ mới, Minh Thông và Đức Thịnh đã làm một số bạn bè bất ngờ về những tác phẩm nung theo cách cổ truyền chứ không phải lò gas hiện đại. Với lý lẽ riêng, hai họa sĩ cho rằng chỉ có cách nung này mới có những “táp lửa” ngẫu nhiên đầy bí ẩn và độ chảy của men sẽ đẹp hơn, tự nhiên hơn.
Cảm nhận và có cách thể hiện riêng, tranh gốm của Đức Thịnh thường mô tả phong cảnh đồng quê với cảm xúc êm ái, hồn hậu qua các bức: Chiều quê, Sen chiều, Trâu về, Sau buổi chợ… Một số tác phẩm tượng gốm màu sành, rắn rỏi thỉnh thoảng ánh lên màu vàng, đỏ da lươn mô tả tâm tư, cảm xúc của con người khá phong phú: cái tâm và sự hướng thiện (Cửa thiền); tình yêu lứa đôi (Dưới ánh trăng); nỗi lo sợ tuổi già và sự cô đơn của người phụ nữ (Thời gian)…
Tượng gốm “Thời gian” của Nguyễn Đức Thịnh.
Cách nhìn và mô tả đất quê của Minh Thông tương đối mạnh mẽ và mang hơi hướng phê phán tệ nạn ở nông thôn: Ma men, Trăng khuyết (hạnh phúc đổ vỡ)… Thỉnh thoảng, có bức gợi lại tuổi thơ êm đềm với Mùa hạ, Tình bạn, Vũ điệu…
Vận dụng chất men màu da lươn sẫm đen, nâu trầm truyền thống và với thế mạnh về hình, về sự phối kết các chất liệu, tranh và tượng gốm của Minh Thông tuy mang tính “phá cách”, hiện đại nhưng vẫn không làm mất đi nét chân quê, thô mộc, gợi nhiều cảm xúc trong tác phẩm.
Có lẽ đó cũng là sự thành công của hai họa sĩ trẻ khi mang gốm Phù Lãng vào phương Nam. Và, thật bất ngờ, ngay buổi khai mạc phòng tranh, nhiều tác phẩm của Minh Thông và Đức Thịnh đã được các họa sĩ Lê Vượng, Bích Nguyệt, Chu Thảo… nhiệt tình mua ủng hộ (*) ª
(*) Triển lãm do Công ty Thượng Nguyên tài trợ và hai họa sĩ đã tặng toàn bộ tiền bán tranh, tượng gần 20 triệu đồng cho “Quỹ ủng hộ nạn nhân chất độc da cam”.
KIM ỬNG
