Đất nước đổi mới, cánh cửa giao lưu quốc tế ngày càng rộng mở, xã hội Việt Nam liên tục đón nhận những tác động đa chiều và đa cấp. Trong bối cảnh sôi động của nhịp sống hiện đại, chúng ta cần có cách nhìn nhận như thế nào về phụ nữ Việt Nam? Nhân Ngày Quốc tế Phụ nữ 8-3, SGGP thứ bảy đã có cuộc trao đổi với Chuyên gia Tư vấn Tâm lý - Thạc sĩ Lý Thị Mai (ảnh) về vấn đề này.
* Theo bà, đâu là vẻ đẹp trong phẩm chất, cốt cách của phụ nữ Việt?
- Tùy tuổi tác, nghề nghiệp và vị thế xã hội, mỗi phụ nữ Việt Nam đều có một vẻ đẹp riêng về phẩm chất và cốt cách. Tuy nhiên, giữa thế giới vô cùng phong phú ấy, chúng ta vẫn có thể thấy khá rõ những nét đẹp mang tính phổ biến và xuyên suốt của phụ nữ Việt Nam. Đó là sự dịu dàng và đằm thắm trong gia đình. Đó là sự kín đáo và tinh tế trong quan hệ xã hội. Đó là sự kiên nhẫn và uyển chuyển trong ứng xử. Đó là lòng chung thủy và đức hy sinh vô bờ bến cho chồng con. Và, đó là tất cả những gì không thể thiếu của mọi tổ ấm.
* Bà đánh giá như thế nào về tình hình bình đẳng giới ở nước ta hiện nay?
- Tuy thỉnh thoảng đó đây vẫn có những biểu hiện lệch lạc trong nhận thức về bình đẳng giới nhưng nhìn chung xã hội Việt Nam đang từng bước đẩy lùi biểu hiện này và tôi thường quen nhìn mọi vấn đề từ xu hướng đó. Mục tiêu tốt đẹp và lớn lao nào cũng đòi hỏi phải có thời gian thỏa đáng để thực hiện. Nôn nóng là điều không nên.
* Nạn bạo hành trong gia đình hiện vẫn còn tồn tại. Theo bà, đâu là nguyên nhân lây lan của tình trạng này?
- Nếu khẳng định nạn bạo hành gia đình đang lây lan có lẽ chưa ổn. Bằng rất nhiều biện pháp khác nhau, Việt Nam đã và đang từng bước đẩy lùi hành vi đáng tiếc này. Ở đây tôi thấy cần phân biệt sự khác nhau giữa hành vi bạo lực xã hội với phép ứng xử mang tính bạo hành trong gia đình. Hai loại hình hiện tượng này tuy có mối liên hệ với nhau nhưng thuộc hai phạm trù khác nhau, gộp lại làm một và hiểu theo cách nào đó sẽ rất dễ bi quan.
Nạn bạo hành sở dĩ vẫn còn tồn tại, theo tôi bởi 4 lý do. Thứ nhất, nền gia giáo trong nhiều gia đình chưa được quan tâm đầy đủ, cá biệt có trường hợp còn coi nhẹ. Thứ hai, nội dung và quy trình giảng dạy đạo đức trong nhà trường còn nặng lý thuyết, thiếu chỉ dẫn thiết thực. Thứ ba, vai trò trách nhiệm của các tổ chức đoàn thể trong việc bảo vệ và đề cao văn hóa ứng xử cần thể hiện cao hơn nữa. Thứ tư, việc xử lý tội bạo hành chưa kịp thời và còn thiếu khả năng răn đe.
* Nhiều cô gái vẫn mơ lấy chồng người nước ngoài. Nguyên nhân chủ yếu có phải do đàn ông Việt Nam làm họ mất niềm tin?
- Sẽ thật là sai lầm nếu lấy những người đàn ông sống bê tha và xa rời lao động làm chuẩn để đánh giá toàn thể xã hội đàn ông Việt Nam giàu nghị lực và bản lĩnh. Cũng sẽ thật sai lầm nếu lấy những cô gái lười học, lười lao động nhưng lòng đầy những ước mơ hão huyền làm chuẩn để đánh giá toàn thể xã hội phụ nữ Việt Nam xinh đẹp, giàu ý chí và lòng nhân ái. Có lẽ chúng ta nên tìm nguyên nhân cụ thể ở những con người cụ thể chứ không nên vội vã khái quát thiếu căn cứ xác đáng.
Ảnh: NGUYỄN GIANG
* Phụ nữ đang xác lập vị trí mới của mình. Họ vừa là người của gia đình lại vừa là người của xã hội. Có người do mải mê công việc xã hội nên thoái thác việc gia đình. Liệu điều này có chấp nhận được không?
- Bất cứ ai sống trong nhà nhưng lạnh lùng thoái thác việc nhà cũng đều không thể chấp nhận chứ chẳng riêng phụ nữ. Tuy không nhiều nhưng có những người đàn ông vô tâm đến độ vô cảm, đổ hết việc nhà cho phụ nữ và khi thấy phụ nữ gần như bị kiệt sức, không thể lo liệu chu tất được nữa, họ nỡ lòng nghiêm khắc phê phán. Họ mới là người không thể chấp nhận chứ đâu phải phụ nữ trong gia đình họ không thể chấp nhận. Trong bầu không khí cuộc sống luôn sôi động như hiện nay, gia đình có văn hóa trước hết phải là gia đình biết đồng tâm hiệp lực và vợ chồng luôn sẵn sàng chia sẻ việc nhà với nhau.
* Là người bận rộn với nhiều vai trò khác nhau nhưng bà vẫn chu tất việc nhà. Bà có thể chia sẻ bí quyết với chị em phụ nữ không?
- Khi thực lòng yêu thương chồng con và cũng thực sự nhận được tình yêu thương chân thành của chồng con dành cho mình, bất cứ người phụ nữ nào cũng đều cảm thấy trân trọng tổ ấm do họ dày công xây dựng. Chính thái độ trân trọng ấy sẽ ân cần chỉ dẫn cho họ cách vén khéo gia đình mình. Tôi cũng không có bí quyết nào ngoài sự cần mẫn làm theo quy luật tự nhiên của tình cảm.
* Bà có thể cho biết ý nghĩa của bữa cơm gia đình trong xã hội hiện đại?
- Ông bà ta từ bao đời nay vẫn khẳng định vợ chồng là ăn ở với nhau, xem thế cũng đủ rõ ăn quan trọng biết ngần nào. Tình thương yêu vợ chồng dành cho nhau hay cha mẹ dành cho con cũng bắt đầu từ việc hiểu nết ăn nết ở. Nói khác hơn, bữa cơm gia đình có ý nghĩa rất lớn lao nên khi vì một lý do bất khả kháng nào đó phải sống xa gia đình, ai cũng có cảm giác hụt hẫng và luôn thèm khát được quây quần với thân nhân trong bữa cơm gia đình.
* Trân trọng cảm ơn bà.
HOÀNG TUẤN
