Rối ren văn hóa phẩm

Cuối năm, thị trường văn hóa phẩm (VHP) trở nên nhộn nhịp và kèm theo là những rối ren, phức tạp. Công ước Berne có hiệu lực từ 26-10-2004 là một phát súng lệnh xóa sổ sự vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, lập lại trật tự kỷ cương về bản quyền tác giả. Nó liên quan đến những loại văn hóa phẩm nhạy cảm như sách, băng đĩa, các tác phẩm xem- nghe- đọc.

• Từ một số vụ vi phạm điển hình…

Vừa qua, đoàn kiểm tra liên ngành về lĩnh vực văn hóa phối hợp cùng Đội Quản lý đặc doanh của Phòng Quản lý hành chính về trật tự xã hội (CATPHCM) tiến hành kiểm tra hoạt động kinh doanh VHP tại cửa hàng kinh doanh văn phòng phẩm “Ngọc Tuyết” số 57, Nguyễn Du phường Bến Nghé quận 1, do bà Hoàng Ngọc Tuyết làm chủ phát hiện cửa hàng này bày bán nhiều sách nước ngoài không có giấy phép xuất bản, không có giấy phép nhập khẩu.

Một số sách như cuốn “Vietnam”, “Cambodia”, “Vietnam a history” có nội dung xuyên tạc sự thật về lịch sử và chính trị của Việt Nam. Qua khai thác, đoàn kiểm tra về nhà chủ cơ sở ở số 20, Đồng Xoài, P.13- Tân Bình thu giữ tiếp 148 kiện sách Thái Lan và 2 kiện sách Việt Nam nặng khoảng 2 tấn.

Tại 3 địa chỉ bị kiểm tra đồng loạt gồm Công ty TNHH In bao bì Tân Phú Khương ở F2/5A xã Vĩnh Lộc A - Bình Chánh, nhà C113 Đoàn Văn Bơ P13 Q4, kho lạnh cảng rau quả số 1 Nguyễn Văn Quỳ, P13 Q4, các cơ quan chức năng đã thu giữ trên 20 tấn sách giáo khoa và sách tham khảo tàng trữ, in ấn trái phép; Cơ sở in của Nguyễn Minh Thành ở đường số 4, P4 Q4 bị thu giữ 25 kiện phim nhựa, tay in, sách bán thành phẩm, bao bì thuốc tây, đĩa mềm vi tính và đĩa CD-Rom.

Cùng với ấn phẩm lậu, chuyện kinh doanh băng đĩa lậu cũng diễn ra rất nóng trên địa bàn. Gần như đụng đâu thấy vi phạm đó: Cơ sở cho thuê mướn băng video số 1079 Hậu Giang, P11 Q6, in sang nhân bản băng hình không phép bị tạm giữ 8 thùng băng video và 68 đầu máy video đang trong tình trạng in sang; Điểm kinh doanh băng đĩa “Thanh” số 20 Huỳnh Thúc Kháng phường Bến Nghé Q1 và 3 kho chứa hàng của cơ sở này tồn trữ khoảng 100.000 đĩa có nguồn gốc nhân bản lậu, nhập lậu; Cơ sở kinh doanh băng đĩa Sóng Nhạc số 274 Xô Viết Nghệ Tĩnh P21 Bình Thạnh và 2 cơ sở kinh doanh CD Rom số 11 và 15bis Tôn Thất Tùng phường Phạm Ngũ Lão Q1 bị phát hiện in sang lậu các loại băng đĩa không được phép lưu hành.

• ...Đến siêu thị cũng dung chứa băng đĩa lậu!

Ngoại trừ hệ thống siêu thị Co.op-Mart, hầu hết các siêu thị đều bày bán công khai các loại băng đĩa lậu, băng đĩa không tem nhãn kiểm soát, băng đĩa có những nội dung bạo lực, đồi trụy từ nước ngoài tuồn về, thậm chí ca ngợi lính cộng hòa chế độ cũ. Tại Thương xá Tax có hẳn một chợ băng đĩa theo kiểu nước ngoài ngay ở tầng trệt phía trong.

Tại siêu thị lớn Maximart trên đường 3 Tháng 2 có một góc bán băng đĩa cạnh gian hàng sách-VHP. Đa số là loại băng không tem nhãn kiểm soát và hàng lậu đủ kiểu. Ngay tại cửa khẩu cũng khó ngăn chặn. Với công nghệ mới, chỉ cần 1 đĩa độc hại lọt vào nội địa lập tức in sang ra bao nhiêu bản tùy ý.

Đó là không kể nội dung có khi lấy trên mạng hoặc thu từ chảo ăngten parabol, sau đó đến công đoạn nhân bản tung ra thị trường ồ ạt. Chính vì vậy, băng đĩa lậu hiện nay nhiều không sao kể xiết.

• Chưa phát hiện in lậu lịch, nhưng phải cảnh giác

Thị trường VHP cuối năm 2004 đặt trọng tâm vào mùa lịch Tết 2005, đã sôi động gần 1 tháng qua. Tình hình lịch blốc tạm ổn nhưng lịch tờ, lịch túi, lịch bàn, lịch bướm đang trở nên phức tạp khó lường. Ông Trần Tấn Ngô, Tổng Giám đốc Tổng Công ty Sách Việt Nam cho biết: “Các quan hệ cung cầu về hàng VHP cuối năm luôn cho dự báo về các tiêu cực có thể xảy ra và rõ nhất là in lậu, in nối bản đối với lịch blốc. Hai năm gần đây phần lớn do các cơ sở tư nhân vi phạm (đã được phát hiện, song xử lý còn hạn chế, cả do cách xử và cả do phạm vi điều chỉnh của Luật chưa đủ...).

Vụ lịch năm nay, đến thời điểm này chưa phát hiện trường hợp in lậu nào, tạm yên tâm song vẫn phải cảnh giác. In lậu, in nối bản các loại lịch quý, lịch tờ, lịch sổ, lịch túi, và các biến tướng khác cũng có thể manh nha vào giáp Tết… Tiêu cực của loại hàng này là: sản phẩm phần lớn do các doanh nghiệp tư nhân liên kết (mua giấy phép xuất bản của các nhà xuất bản).

Với lịch blốc ông Trần Tấn Ngô khẳng định: 45 nhà xuất bản, đại diện là Tổng Công ty sách Việt Nam, đã và đang triển khai tích cực công tác sản xuất, phát hành lịch blốc đến các vùng miền trong cả nước (khoảng 12 triệu bản). Công tác quản lý nhà nước về xuất bản lịch năm nay không can thiệp sâu vào các hoạt động của doanh nghiệp, tập trung định hướng, giúp quản lý kiểm tra xuất bản, in đúng nội dung, kế hoạch chống in lậu. Tiếp tục dán tem chống in lậu trên tất cả blốc 2005.

Đến nay chưa thấy hiện tượng in lậu lịch blốc, đây là tín hiệu đáng mừng song vẫn phải cảnh giác cao. Thời điểm này, gần 100% công ty phát hành sách trong cả nước đã nhận lịch blốc, đang khẩn trương phân lịch blốc về cơ sở, tổ chức bán lẻ vào trung tuần tháng 11-2004. Giá lịch blốc 2005 không tăng hơn năm 2004. Mẫu phong phú có 12 loại, trên 100 loại mẫu bao vỏ đẹp, mang đậm tính dân tộc, không khí ấm áp ngày xuân.

Bước đầu thị trường lịch blốc có nhiều tín hiệu đáng mừng: các đại lý có sức mua tăng, lịch phân phối trên diện rộng, đầu vụ đã đưa được về vùng sâu, vùng xa.
 

NHÓM PV