Vai trò trung tâm của ASEAN
Đây là lần đầu ASEAN và EU phối hợp tổ chức Hội nghị Cấp cao kỷ niệm quan hệ hai bên tại EU, kể từ khi thiết lập Quan hệ Đối thoại vào năm 1977 và nhất là sau khi hai bên thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược vào năm 2020. Sau 45 năm, quan hệ ASEAN - EU đã phát triển năng động, mở rộng bao trùm các lĩnh vực như chính trị - an ninh, kinh tế - thương mại, văn hóa - xã hội và hợp tác phát triển. Hai bên đang phối hợp triển khai Kế hoạch Hành động triển khai Quan hệ Đối tác chiến lược ASEAN - EU giai đoạn 2023-2027.
Về chính trị - an ninh, EU nhấn mạnh ASEAN giữ vị trí trung tâm trong Chiến lược hợp tác của EU tại Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương được công bố năm 2021 và mong muốn thúc đẩy hợp tác sâu rộng với ASEAN. EU là một trong những đối tác thương mại, hợp tác phát triển hàng đầu của ASEAN. Năm 2021, EU là đối tác thương mại lớn thứ 3 (sau Trung Quốc và Mỹ) của ASEAN với tổng trị giá thương mại hai chiều đạt 268,9 tỷ USD, và là nhà đầu tư FDI lớn thứ 2 (sau Mỹ) của ASEAN với 26,5 tỷ USD tổng vốn đầu tư. ASEAN là đối tác thương mại ngoài châu Âu lớn thứ 3 (sau Trung Quốc và Mỹ) của EU. EU là một trong những đối tác đầu tiên, tích cực thúc đẩy hợp tác với ASEAN trong ứng phó dịch Covid-19 ngay từ khi dịch bệnh bùng phát và hỗ trợ phục hồi sau đại dịch.
Tại hội nghị, các lãnh đạo cấp cao hai bên cùng nhìn lại, đánh giá tổng thể chặng đường quan hệ đối tác trong 45 năm qua và đề ra những định hướng quan trọng phát triển quan hệ ASEAN - EU trong thời gian tới, đồng thời dành thời gian trao đổi về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm.
Tiếp xúc song phương
Trong khuôn khổ các hoạt động nhân dịp Hội nghị Cấp cao kỷ niệm 45 năm quan hệ ASEAN - EU tại Vương quốc Bỉ, sáng 14-12 (giờ địa phương), Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có cuộc gặp với Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sánchez Pérez-Castejón. Cuộc gặp diễn ra đúng dịp hai nước kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1977-2022).
Thủ tướng Phạm Minh Chính gặp Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sánchez Pérez-Castejón Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, Tây Ban Nha là một trong những đối tác quan trọng, giàu tiềm năng của Việt Nam tại EU. Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị các cơ quan hữu quan hai nước phối hợp chặt chẽ, tận dụng tốt Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA), phấn đấu nâng kim ngạch thương mại hai chiều lên 5 tỷ USD trong 2-3 năm tới. Thủ tướng Pedro Sánchez Pérez-Castejón hoàn toàn nhất trí với các ý kiến của Thủ tướng Phạm Minh Chính, bày tỏ ấn tượng với những thành tựu của Việt Nam trong công cuộc đổi mới và hội nhập quốc tế; cam kết Tây Ban Nha, trên cương vị Chủ tịch luân phiên của EU 6 tháng cuối năm 2023, sẽ thúc đẩy các nước EU phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam - EU (EVIPA).
Sáng 14-12 (giờ địa phương), Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có buổi làm việc với Thủ tướng Lào Phankham Viphavanh và Thủ tướng Hoàng gia Campuchia Samdech Techo Hun Sen. Đây là cuộc gặp đầu tiên giữa ba Thủ tướng kể từ sau khi đại dịch Covid-19 được kiểm soát. Ba Thủ tướng đã thông báo cho nhau về tình hình mỗi nước, trao đổi các biện pháp để tăng cường phối hợp giữa ba nước trong phát triển kinh tế - xã hội, cũng như các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm. Dù tình hình thế giới, khu vực biến động phức tạp, song quan hệ hữu nghị và đoàn kết đặc biệt của ba nước Việt Nam, Lào, Campuchia vẫn ngày càng được củng cố vững chắc và phát triển toàn diện. Ba Thủ tướng nhất trí cùng nhau đẩy mạnh xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn liền với hội nhập quốc tế toàn diện; tăng cường kết nối hiệu quả ba nền kinh tế, coi đây là những ưu tiên chiến lược của cả ba nước trong thời gian tới.
