Lúc bộ truyện tranh Doraemon xuất hiện ở Việt Nam, tôi không chú ý lắm. Tôi vẫn nghĩ truyện tranh là thể loại chỉ hấp dẫn trẻ em. Người lớn không phải là đối tượng của truyện tranh. Hơn nữa, với tư cách một người sáng tác tôi chỉ quan tâm đến những gì thuộc về văn học. Cho đến bây giờ tôi vẫn xem truyện tranh là một loại hình hoàn toàn độc lập. Nó là một loại hình pha trộn các đặc thù của văn chương, hội họa, sân khấu và điện ảnh. Nhiều người nhầm tưởng nó là một bộ phận của văn học thiếu nhi chẳng qua do nó được xuất bản dưới hình thức một cuốn sách.
Nhưng khi Doreamon trở thành cơn sốt, người người đều nói về Doreamon, nhà nhà đều nói về Doreamon và trên các phương tiện truyền thông Doraemon được nhắc đến như một hiện tượng thì tôi tò mò tìm xem. Và ngay lập tức tôi nhận ra đó là một bộ truyện rất hấp dẫn.
Những nhân vật thân thiết với trẻ em trong Doraemon.
Trước hết, đó là bộ truyện rất hiện thực dù “động cơ” chính của truyện là chú mèo máy Doraemon đầy quyền phép. Không có chú mèo máy này, bộ truyện sẽ không thể phát triển. Nhưng đây lại không phải là một bộ truyện pháp thuật. Pháp thuật của Doraemon chỉ là cái cớ để đánh thức và làm sinh động một đời sống hiện thực hoàn toàn trẻ em.
Những Nôbita, Chaien, XuKa, XêKô là những cô cậu học trò như bao cô cậu học trò khác ở Việt Nam, với những ước muốn giống như mọi trẻ em trên trái đất: muốn thuộc bài mà không cần phải gò lưng ra học, muốn làm bài luôn luôn được điểm cao - cũng không cần phải ôn, muốn di chuyển mà không phải vất vả đôi chân, muốn trả thù đứa bạn to con vẫn luôn bắt nạt mình, muốn thành người vô hình để tha hồ nghịch phá, thậm chí đó còn là những ước muốn sâu xa bao đời của nhân loại: muốn làm chủ cỗ máy thời gian để có thể trở về quá khứ và thám hiểm tương lai...
Vì vậy, các nhân vật trẻ em trong Doraemon rất gần gũi, có tính điển hình cao. Các độc giả nhỏ tuổi Việt Nam thích Nôbita, Chaien, XuKa, XêKô vì tìm thấy chính mình và bạn bè mình trong đó, thích Doraemon vì bắt gặp giấc mơ của mình trong chú mèo máy đáng yêu này.
Không chỉ hấp dẫn bởi hiện thực gần gũi, Doraemon quyến rũ độc giả ở nét vẽ cách điệu giản dị mà tài hoa, ở óc hài hước tinh quái lẫn trí tưởng tượng vô bờ bến của tác giả Fujiko Fujio. Ở ông gần như hội tụ đầy đủ những phẩm chất quan trọng của một người sáng tác cho thiếu nhi.
Nhưng nếu chỉ hấp dẫn không thôi, Doraemon sẽ không được cả trẻ em lẫn phụ huynh yêu quý đến vậy. Đây là bộ truyện có tính giáo dục cao, điều giúp Doraemon vượt lên trên tất cả các bộ truyện tranh khác đã được dịch của Nhật Bản. Sau mỗi tràng cười khoái trá, bao giờ người đọc cũng tìm thấy một bài học được tác giả gửi gắm thông qua những kết thúc bất ngờ và giàu ý nghĩa. “Một tác phẩm sáng tác cho thiếu nhi thành công là một tác phẩm mà trẻ em khen hay và phụ huynh khen tốt”, tôi vẫn luôn nghĩ như vậy, và có thể nói Doraemon là một trong những bộ truyện tranh hiếm hoi đạt được tiêu chí này.
12-2012
NGUYỄN NHẬT ÁNH
